Nowe durjeza basnjenje wotewrěła
Druhi raz wotmě so minjenu sobotu literarna dźěłarnička za pisacy dorost. W srjedźišću stejachu tónraz basnje. Cordula Ratajczakowa je so ze spisowaćelku Lubinu Hajduk-Veljkovićowej rozmołwjała, kotraž je dźěłarničku hromadźe z mandźelskim Dušanom nawjedowała.
Dajće nam dohlad do dźěłarnički – kajka wona bě?
L. Hajduk-Veljkovićowa: Zajim bě tónraz jara wulki. Na kóncu pak běše derje, zo njejsu tola wšitcy přińć móhli, tak móžachmy so intensiwnje a hłuboko z jednotliwymi zapodatymi tekstami rozestajeć. Kruh wobdźělnicow sahaše wot cyle młodeje započatkarki hač k hižo nazhonićišim awtorkam. To je so na temach pokazało, ale tež na tym, što bě je na tekstach wosebje narěčało. Runje rozdźělne zhladowanje na swět a žiwjenje bě něšto wosebite.
Baseń – to klinči kaž jara wosobinska, intimna maćizna – njeje to ćežko w skupinje na basnjach dźěłać kaž na twarnišću?
Zhromadnje jubilej swjećić
W Chróšćanskej „Jednoće“ wotměje so njedźelu, 1. měrca, 10. swójbna schadźowanka župy „Michał Hórnik“ Kamjenc a Rěčneho centruma WITAJ Budyšin. Milenka Rječcyna je so z projektowej koordinatorku RCW Michaelu Hrjehorjowej rozmołwjała.
Čehodla móža so zajimcy stajnje znowa na swójbnu schadźowanku wjeselić?
M. Hrjehorjowa: Reakcije wopytowarjow na dotalnych zarjadowanjach běchu jara dobre. Mamy zaćišć, zo maja swójby tón dźeń wulke wjeselo. Mnozy so hižo dočasnje za terminom schadźowanki prašeja. Wosebje dźěći so wjesela, ale tež staršim je wona dobra składnosć so zetkać a rozmołwjeć.
Štó su waši partnerojo?
M. Hrjehorjowa: Wot wšeho spočatka je Serbski ludowy ansambl pódla. Mjez druhim witachmy wjackróć tamnišu rejwansku skupinu Łužičanka a hudźbnikow orchestra. Lětsa předstaja ansamblowcy wurězki z programa „Maks a Moric“. Dalši kruty partner je Němsko-Serbske ludowe dźiwadło runje tak kaž kóžde lěto Budyske studijo Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala. Woblubowane je tež knižne blido Ludoweho nakładnistwa Domowina.
Stat winowatosć njespjelnja
Njedawno buchu znowa serbscy młodostni nadpadnjeni. Janek Wowčer je so z prawiznikom Hajkom Kozelom rozmołwjał a so jeho mjez druhim prašał, što móža škodowani hišće na městnje njeskutka činić a policiji přizjewić.
Kak hódnoćiće, zo je znowa k nadpadam na serbskich młodostnych dóšło?
H. Kozel: To njezadźiwa. Wšako bu w minjenych třiceći lětach jeno snadny dźěl skućićelow antiserbskich njeskutkow zwěsćeny. Ani jedyn z nich njebu, kaž so dopominam, k jastwu zasudźeny. Njemóžu při najlěpšej woli spóznać, zo stat jich wottraša, skerje hórje. Ze zwjazkowym kaž tež sakskim krajnym prawom je winowatosć stata, serbski lud škitać, normowana. Tón pak swoju winowatosć njespjelnja. Tak maja běžnje jewjace so antiserbske njeskutki nimale wěstu logiku.
Na Wašu iniciatiwu chcychu w Sakskej kategoriju njeskutkow na Serbow zawjesć. Je so to stało a su tam tajke zapisane?
Za młynso dale zasadźa
Po 25 lětach w komunalnej politice a pjeć lětach w bydlenjotwarstwje bě so wjelelětny Wojerowski měšćanosta za šule, pěstowarnje, socialne a wohnjowe wobory Thomas Delling kónc januara na wuměnk podał. Wo jeho nazhonjenjach a wotewrjenosći napřećo serbskim temam je so Andreas Kirschke z 68lětnym rozmołwjał.
Knježe Dellingo, kak sće swoje swjatočne rozžohnowanje kónc januara dožiwił?
T. Delling: Z wěstym styskom a pokornosću. To bě jara hnujace, dokelž bě wjele sobudźěłaćerjow města a radźićelow, ale předewšěm wobydlerjow z towarstwow a zarjadnišćow přišło. Mi je to pokazało, zo je so dźěło za a z ludźimi w běhu lět zadaniło.
Kak sće 1990 do komunalneje politiki přišoł?
Crashkurs za fraktura-pismo
Składnostnje lětušeho Dnja archiwa 7. měrca chcetej tež Serbski kulturny archiw a Serbska centralna biblioteka popołdnju swoje durje zajimcam wotewrěć. Cordula Ratajczakowa je so ze sobudźěłaćerjom archiwa a Serbskeho instituta Měrćinom Brycku rozmołwjała.
Lětuše hesło Dnja archiwa rěka „Wot depeše k tweetej“. Kak sće jón zwoprawdźili?
M. Brycka: Zwjazk němskich archiwarkow a archiwarow je lětsa komunikaciju jako ćežišćo wuwołał. Wězo je kóždemu archiwej přewostajene, tež něšto druhe poskićeć. Smój so z dr. Annett Brězanowej rozsudźiłoj zestajeć programowy poskitk, kotryž so z tutej tematiku zaběra. Přeprošujemy tuž na klasiske wodźenje po archiwje a bibliotece kaž tež na tři dalše poskitki.
Što je prěni poskitk?
Hdyž je kur běły, so wšitcy wjesela
Serbskopazličanske karnewalowe towarstwo dožiwja tele dny wjeršk jubilejneje 50. sezony. Marian Wjeńka je so z prezidentom towarstwa Danielom Wätzigom rozmołwjał.
Knježe Wätzigo, před wosom lětami sće zastojnstwo prezidenta Serbskopazličanskeho karnewaloweho towarstwa wot swojeho nana přewzał. Bě to samozrozumliwy krok?
D. Wätzig: Poprawom haj. Sym mjeztym 49 lět čłon towarstwa a nimale wot wšeho spočatka sym kóžde lěto póstniske narěče dźeržał. Njejsym trjebał dołho rozmyslować, hač prezidentstwo přewozmu. Narěče pak dźensa hižo njedźeržu.
Sće wy potajkim sobu najdlěje z čłonom towarstwa?
D. Wätzig: Ně, moja sotra Sabina Hübenthalowa je hišće dlěje sobustaw. Wona bě z mandźelskim prěni princowski por, a wobaj staj hišće dźensa z čłonom.
Kak so dźensa čujeće, hdyž dožiwi towarstwo swoju 50. sezonu?
D. Wätzig: My so wšitcy jara wjeselimy, zo tónle jubilej dožiwimy, to dźě njeje samozrozumliwe. Stajnje zaso so ludźo dźiwaja, zo zamóžemy na wsy rjane programy zestajeć. Na to směmy hordźi być. To najrjeńše pak je, zo jako towarstwo jara hromadźe dźeržimy.
„Móžemy z kóždym rěčeć“
W třoch sakskich stronach skutkuje
serbski cyłk. Z rěčnikom dźěłoweho kruha Zwjazka 90/Zelenych w Sakskej Robertom Krawcom je Axel Arlt wo skutkowanju w lěće 2019 rěčał.
Waš cyłk bě so hakle loni wutworił, z kotrymi temami sće so tam zaběrali?
R. Krawc: Hłowne zaměry wězo su serbsku rěč a kulturu zachować a dalewuwić, prawa za samo- a sobupostajowanje našeho ludu skrućić. Wuchadźejo z toho smy spytali formulować, što měło so zakładnje změnić abo tež wobchować. Rozjimachmy na přikład móžne puće za wutworjenje demokratisce woleneho ludoweho zastupnistwa abo aktualne wuwiće nastupajo zachowanje Miłoraza a kónc wotbagrowanja serbskich wsow. Loni činjachmy to wězo wosebje pod aspektom wólbow krajneho sejma.
Kak posudźujeće podpěru krajneho zwjazka Zwjazka 90/Zelenych Sakskeje za serbske naležnosće?
Jendźelski humor wabi
Jutře, sobotu, dožiwi lětuša hłowna serbska inscenacija NSLDź „Dołhož fenki běža“ swoju premjeru. Z režiserom Matthiasom Nagatisom je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.
Što Was na tutej komediji wabi?
M. Nagatis: Michael Cooney je wustojny awtor. Poprawom wabi mje měšeńca mjez bulwarnej komediju a commediju dell’arte, hdźež hraja pod dźiwadłowym hesłom „Tekst kaž woda, jenož nic na meble storčić“. W tymle žanrje stej tempo a dokładnosć wažnej. To je kaž w časnikowym mechanizmje. Je dźesać ludźi w hrě, a hdyž so jedne kolesko prawje sobu njewjerći, wšitko zwrěšći. Commedia dell’arte nježada sej žane wulke koncepcionelne režijowe ideje, ale dyrbiš ju čisće z łopjena hrać, štož je ćežko dosć.
Što Was motiwuje serbsce inscenować?
Chce bórze do Chiny
Nadawk w Ludowej republice Chinje zaběra tuchwilu z Frankfurta nad Mohanom pochadźaceho a dźensa w Lipsku bydlaceho Carola Ratajczaka. Milenka Rječcyna je so z něhdyšim maturantom Budyskeho Serbskeho gymnazija, dźensnišim režiserom a 3D-generalistom rozmołwjała.
Čehodla chceće so na jězbu do dalokeje Chiny podać?
C. Ratajczak: Předewzaće Axis Animation w šotiskim Glasgowje, hdźež sym přistajeny, produkuje tuchwilu za najwjetše internetne předewzaće Tencent Holdings Ltd. w Chinje. Dźěłamy na storyboardach a animacijach za animacisku seriju. To rěka, zo zhotowjamy script hač do prěnjeho animěrowaneho produkta, štož je klasiska preprodukcija.
Kotry nadawk maće w Chinje spjelnić?
C. Ratajczak: Mam tam nawjazać wosobinske zwiski a aktualny staw dorěčeć. Zeznaće dźěłowych partnerow sej Chinjenjo jara waža a zetkanja su jim hódne za natwar dowěry. Wočakowanja na nas su jara wulke. Dotalni partnerojo su w chinskim předewzaću jara připóznaći. Cyła jězba ma štyri dny trać. Z toho drje budu jenož połdra dnja w kraju, dalši čas na lětanišću resp. w lětadle.
Mała sensacija za serbsku hudźbu
Jutře wječor změje Serbski ludowy ansambl w Budyskim NSLDź swój lětuši sinfoniski koncert. Zestajiłoj staj jón dramaturg SLA Sebastian Elikowski-Winkler hromadźe z intendantku Judith Kubicec. Z dramaturgom je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.
Što je zakładna ideja koncerta?
S. Elikowski-Winkler: Dwaj kruchaj Ludwiga van Beethovena tworitej w jubilejnym lěće mištra składnostnje jeho 250. narodnin ramik našeho sinfoniskeho koncerta, mjenujcy jeho uwertira „Egmont“ a jeho 2. sinfonija. Je wažne, zo so ansambl tež z klasisko-romantiskim repertoirom rozestaja. Beethoven njeje jenož wusahowaca wuměłstwowa wosobina. Wón bě so tohorunja za samopostajowanje zasadźał, štož je w serbskim nastupanju hódne přispomnić.
Móžemy so tež na premjery wjeselić?
