„Morjo, jězby a rěč sama“ z najwažnišimi inspiracijemi
Budyšin (SN/bn). Jako „prěnju prěničku hornjoserbskeje poezije“ po wjace hač dźesać lětach připowědźi Janka Pěčkec de Lévano, nawodnica lektorata publikaciju „Mosty přez morjo“ wudawaceho Ludoweho nakładnistwa Domowina, nowu zběrku z basnjemi Sylwije Šenoweje, powitawši něhdźe 40 wopytowarjow wčerawšeje knižneje premjery w Smolerjec kniharni. Awtorka sama recitowaše na to wuběr swojich wjeršow kaž tež přebasnjenjow lyriki Wicławy Szcymborskeje. Tematiske ćežišća předstajenych basnjow běchu na přikład lubosć, zahubny wliw čłowjeka na ekosystem a izolacija „za čas korony, w kotrymž smy so snano sami spóznawali, ale druhich hižo nic“. Po čitanju, kotrež bě Šěnowa z wjacorymi popowymi spěwami mjez druhim Taylor Swift a skupiny JANKAHANKA wobrubiła, mjenowaše wona „morjo, jězby a rěč samo na sebi“ jako najwažniše inspiracije za swoje tworićelstwo: „Serbšćina ma telko rjanych rěčnych wobrotow, kotrež rady z nimi so hrajkajo kombinuju.“ Nimo toho chce wšojedne, dokal sej dojědźe, „spóznać we wšěm Łužicu“.
Po wuspěšnej premjerje inscenacije „Unser Land“ spočatk toho ...
Prezenca kaž nihdy do toho
Tysacy přihladowarjo, sta předstajenjow, zbožowni dobyćerjo kaž tež organizatorojo: Minjenu njedźelu zakónčeny 33. Choćebuski filmowy festiwal (CFF) bě wospjet wjeršk wuchodoeuropskeje kinematografije. Serbske přinoški njeběchu na nim nihdy tak prezentne – a požadane – kaž lětsa.
Hižo wotewrjenje festiwala z połdrahodźinskim filmom „Pola nas rěka wona Hanka“ kaž tež zahajenske słowa w hornjo- a delnjoserbšćinje režiserki paska Grit Lemke a protagonista Ignaca Wjesele woznamjenješe nowum. Dalša nowosć bě prěni raz wuhotowane wubědźowanje „Dołha nóc krótkich łužiskich filmow“, kotrež je jako naslědnica dotalneho formata „Łužiska filmowa přehladka“ wotnětka z krutym wobstatkom CFF.
Mordarstwo w Lejnom jako zakład romana
Budyšin (CS/SN). We wobłuku rjadu „Literatur vorMittag“ Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła je spisowaćel Thomas Hartwig předwčerawšim w Dźiwadle na hrodźe swoju knihu „Hoywoj“ předstajił. Jednanje romana wotměwa so na runinje přitomnosće w Kölnje a we Wojerecach kaž tež w zašłosći na wuchodopruskich Mazurach. W srjedźišću steji serbska swójba ze Sulšec pola Kulowa, w kotrejež wosudźe so němsko-němske stawizny špiheluja. Kniha bazuje na woprawdźitym podawku, mjenujcy mordarstwje na tehdy 48lětnej Waltraud Scheffler, rodźenej Janakec, w hosćencu „Grubenlampe“ w Lejnom, kotraž bu wot 17lětneho neonacija zabita.
Serbske byrgle
Kolektiwna ekstaza z chrěnom a howjazym mjasom
Berlin (SN/MiP). Sobotu w Berlinskej štwórći Friedrichshain. Je nimale w połnocy. W kopaće połnym klubje „Fisch laden“ hraje Gregor Kliem na swojich huslach, hromadźe z kolegami swojeje skupiny Serbska reja, połny zapala „Daj mě jadno jajko“. Móhłrjec w kolektiwnej ekstazy rejuje publikum spěwajo a skakajo k spěšnje a jara rytmisce interpretowanej serbskej pěsni. „To je kaž w najlěpšim irskim pubje“, přispomni placajo Stefan, student sociologije z Mecklenburgskeje, kotryž běše w štwórći plakat wuhladał a spontanje na „Serbski wječor“ přišoł.
Hłowni organizatorojo hudźbneho eventa su młodźi Berlinscy Serbja Jan Wjesela, Sarah Bulankec a Paul Nagel. „Naličili smy dohromady 140 wopytowarjow, wot tutych běchu 30 do 40 procentow Serbja,“ praji Jan Wjesela. Wšón dobytk wječora chcedźa Budyskemu towarstwu „Bautzen rollt“, swojeho skutkowneho młodźinskeho dźěła dla, darić.
Myto załožby za „Hoblekaŕnje“ na festiwalu
Choćebuz (SN/bn). Ukrainsko-Nižozemska koprodukcija „Nazawždi – Nazawždi“ (mjezynarodny titul: „Forever Forever“) je dobyćerka hłowneho myta wčera zakónčeneho 33. Choćebuskeho filmoweho festiwala (CFF). „Putaca coming-of-age-stawizna“ režiserki Anny Burjachkoweje wotbłyšćuje „na awtentiske, jimace a derje konstruowane wašnje kompleksne začuća młodźiny w post-sowjetskej realiće 1990ych lět“, kaž we wobkrućenju jury rěka. Najlěpši hrajerski wukon přiznachu Eka Chavleishvili z Georgiskeje, kotrejž zešlachći so w filmje „Shashvi shashvi maq’vali“ („Blackbird Blckbird Blackberry“) předstajić „njezapomnitu figuru z tajkej mocu, wulkosću a zmužitosću, zo prosće njemóžeš woči wot njeje pušćić“. Myto za režiju spožčichu Georgičanej Rezo Gigineishvili mjez druhim za „mištersku orchestraciju wulkotneho hrajerskeho ansambla“ w pasku „Patient #1“. Po woli publikuma najlěpši festiwalowy přinošk je rumunsko-němska drama „Clara“.
Mały Huzolak
„Ducy domoj“ – wjelestronska wustajeńca
Budyšin (SN/AN). „W cuzbje běch stajnje wćipny, a kaž na ludźi hladach, hladachu woni na mje.“ W nowej wustajeńcy Jürgena Maćija, kotraž je po wernisaži zajutřišim, njedźelu, hač do februara 2024 w Serbskim muzeju w Budyšinje přistupna, wuhladaš cyłkownje štyri po temach wšelake rumy. W kóždym namaka so wotpowědnje hodźacy citat z jeho žiwjenskeho skutkowanja.
W Lichanju rodźeny Jürgen Maćij njeje jenož wukubłany inženjer a fotografikar, ale tež wuměłc. Jako čłon Zwjazka tworjacych wuměłcow běše wot kónca 1980ych lět samostatny a móžeše sej tuž po swojich předstawach a idejach dźěło zarjadować. Skutkowaše pak nimo toho tež za Serbski muzej a běše po swójskim wuprajenju w stajnje dobrej wuměnje ze wšitkimi dotalnymi nawodnikami a nawodnicami. „Běše a je to z nim dobre a wunošne zhromadne dźěło. Jako darićel, ale tež jako čłon spěchowanskeho towarstwa Serbskeho muzeja je nam stajny podpěraćel. Na wšitkich polach zwuraznja zwisk z našim domom“, rjekny wjednica muzeja Christina Boguszowa na wčerawšej nowinarskej konferency.
