Srědki EU na prawym městnje zasadźeć
Brüssel (dpa/SN). Hižo dlěje hač 40 lět spyta Europska unija hospodarske słabe kónčiny zesylnjeć. Tola pjenjezy z Brüssela njepomhaja jenož tym, kotřiž je nuznje trjebaja. Zaleži to tež na njekmanych knježerstwach, štož wuchadźa z noweje rozprawy, kotruž je komisija EU póndźelu w Brüsselu předstajiła.
Narodnostnych polow je tójšto
Tež w druhich krajach EU prócuja so regiony wo njewotwisnosć
Berlin (dpa/K/SN). Kak palaca narodnostna naležnosć Katalonska naposledk wuńdźe, to božedla njeje jeničce wěc Španiskeje. Katalonska dźě w Europskej uniji njeje jenički kraj, w kotrymž bywa napinanjow wo njewotwisnosć wot centralneho stata. Tak njeboja so jeno w Brüsselu, zo móhł wirus separatizowanja druhich natyknyć. Naslědnje někotre přikłady:
ŠPANISKA-BASKISKA. Nimale 50 lět wojowaše podzemska organizacija ETA za njewotwisny stat, štož je sej wjele stow mortwych žadało. W lěće 2011 so ETA namocy wzda a brónje woteda. Knježaca nacionalistiska strona PNV skutkuje při wšěm za samostatnu Baskisku, njejedna pak tak radikalnje kaž Katalonska.
ANO wosłabjena
To a tamne (11.10.17)
Pudl je so wo chaos na japanskim lětanišću Haneda w Tokiju postarał. Kaž japanski dźenik Yomiuri Shimbun zdźěli, je psyk pasažěra z transportneje boksy twochnył, kotruž chcychu runje do lětadła dowjezć. 40 mjeńšin je so psyk po ležownosći lětanišća honił, tak zo dyrbjachu wjacore čary zawrěć. Hnydom štyrnaće lětadłow njemóžeše přizemić abo wotlećeć. Hakle wobsedźerjej so poradźi, swojeho pudla skónčnje popadnyć.
Swojich hosći na kwasu z drogami zastarać chcyše njewjesta. Zastojnicy běchu ćah w bayerskim Freilassingu do směra na Salzburg kontrolowali a nerwoznu 33lětnu z marihuanu a 36 ecstasy-tabletami lepili. Te běchu za hosći jeje kwasa předwidźane, wona přizna. Dale wona powěda, zo sedźi nawoženja rubježnistwa dla w chorwatskim jastwje, hdźež chce so z nim zmandźelić.
Pominaja sej wjac kedźbnosće ze stron knježerstwa
Mjeńšiny w Awstriskej žadaja sej wot přichodneho knježerstwa wjac kedźbnosće. To zdźěla tamniša nowinska agentura APA. W minjenych lětach njeje so nastupajo ponowjenje mjeńšinoweho zakonja ničo hibało, kritizuja zastupnicy mjeńšin. Tohodla sej woni nětko žadaja, spěchowanje narodnych skupin w kraju, kotrež je hižo dwaceći lět na samsnym niwowje zamjerznjene, znajmjeńša podwojić.
W srjedźnej Europje za Minority SafePack wabili
Berlin/Chrósćicy (SN/JaW). Młodźina europskich narodnych mjeńšin MENS je minjenu njedźelu w Berlinje chětro njewšědnu wabjensku akciju za wobydlersku iniciatiwu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin FUEN za polěpšenje mjeńšinowych prawow Minority SafePack zakónčiła.
Wot 30. septembra běchu dohromady 30 młodostnych wšelakich europskich mjeńšin z busom po srjedźnej Europje po puću a zběrachu podpisma za iniciatiwu. Mjez wobdźělnikami tury, kotraž wjedźeše po cyłkownje wosom krajach, běchu tež zastupnicy młodźinskeho towarstwa Pawk Clemens Šěrak, Michał Kral a Jakub Wowčer. Woni wopytachu na přikład Němcow w Danskej, Frizow w Němskej a Nižozemskej, Němcow w Belgiskej a dalše mjeńšiny w Francoskej, Šwicarskej, Italskej a Čěskej. Tam wabjachu za Minority SafePack, z kotrymž maja so mjeńšinowe prawa w Europje skrućić a polěpšić. Njedźelu poby skupina w Chrósćicach a je na kromje pokalneje hry Sportoweje jednotki Chrósćicy přećiwo FSV Zwickauwej za iniciatiwu wabiła a podpisma zběrała.
Jasne žadanja
Budyšin/Zhorjelc (SN). Budyska a Zhorjelska Młoda unija žadatej sej konsekwentne nowowusměrjenje sakskeje unije za regiony na kraju. Demografiske wuwiće a rigidna lutowanska politika statneho knježerstwa stej wina na wotcuzbnjenju ludźi wot stata a dźělow towaršnosće, zwuraznjeja młodostni w zhromadnej poziciskej papjerje. Tak žadaja sej mjez druhim, personalnu awtonomiju za šule sylnić, powołanje wučerja z pomocu praksy bliskeho a kontinowaceho wukubłanja atraktiwniše sčinić a cyłodnjowske poskitki na kubłanišćach wutwarić.
Za trěbne maja woni tež wuwiće koncepta mobility za blisko- a dalokowobchad a zakaz přesćahowanja za nakładne awta na awtodróze A 4 mjez Zhorjelcom a Drježdźanami kaž tež jeje srjedźodobny wutwar na šěsć čarow. Zdobom chcedźa, zo stat komuny při wutwarje infrastruktury sylnišo spěchuje a zo so zarjadniske jednotki na kraju zachowaja resp. wutwarja. Kluč zastaranja za chorownje a hladarnje ma so tohorunja polěpšić a policija z wjac personalom a lěpšim wuhotowanjom zesylnić.
Wobroći so na parlament
Barcelona (dpa/SN). Šef katalonskeho regionalneho knježerstwa Carles Puigdemont chce so dźensa wječor na parlament w Barcelonje wobroćić. Oficielnje chce k aktualnej politiskej situaciji nastupajo wotpačenje wot Španiskeje rěčeć. Zdobom je móžno, zo budźe njewotwisnosć Katalonskeje wuwołać, byrnjež je tole centralne knježerstwo w Madridźe zakazało. Jeli Puigdemont tole čini, hrozy jemu zajeće.
Wohenje w Kaliforniskej
San Francisco (dpa/SN). Při spěšnje so wupřestrěwacych wohenjach je na sewjeru Kaliforniskeje znajmjeńša dźesać wosobow zemrěło, mnoho ludźi je zranjenych. Potrjechene su kónčiny Sonoma County, Napa Valley a Mendocino. Něhdźe 20 000 wobydlerjow dyrbješe tam swoje domske wopušćić. Po prěnich trochowanjach je 1 500 twarjenjow wotpalenych. Tole zdźělichu zarjady zwjazkoweho kraja USA. Wohenje su so sylneho wětřika dla prawdźepodobnje přez kónčiny walili.
Kritika na planach Unije
Brunicowej jamje měli wotstawk k wjeskam měć
Dubojce/Rowno (SN). Plany brunicoweho koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) k wotbagrowanju dalšich płoninow dale wulku kritiku mjez potrjechenymi wubudźa. Tak běchu njedźelu wobswětowi aktiwisća wohroženu ležownosć lěsa ze symboliskej čerwjenej liniju markěrowali. „Naš lěs ma so za milinarnju woprować, kotraž klimu zanjerodźa. Brunicowa jama dyrbi so bjezposrědnje hač k našej wsy rozpřestrěwać“, měnješe Jens Gebke z Dubojc, kotrehož swójbje lěs słuša. Zo bychu na wjes, ležacu při Janšojskej wuhlowej jamje, skedźbnili, su přichodnje prawidłownje protestne zarjadowanja planowane, zdźěli Renej Šuster z Choćebuskeje wobswětoweje kupki Zelena Liga.
Šiman wuprajenja kritizuje
Drježdźany (dpa/SN). Bywši šef sakskeho knježerstwa Kurt Biedenkopf (CDU) dósta za swój interview w nowinje Zeit tójšto kritiki. Minjeny tydźeń tam tuchwilneho sakskeho ministerskeho prezidenta Stanisława Tilicha (CDU) kritizuje. Mjez druhim Biedenkopf rjekny, zo nima Tilich hižo žane zrozumjenje kmanje knježić.
Serbski zapósłanc Marko Šiman (CDU) je so nětko słowa jimał a so wot wuprajenjow Biedenkopfa distancuje. „Sym čłowjesce přesłapjeny a zadźiwany“, 62lětny zwurazni. Unija a Stanisław Tilich trjebataj nětko podpěru, zo móhłoj politiske změny přesadźić. Nichtó, kotryž je prjedy raz zamołwitosć přewzał, njeměł so nětko wotwobroćić. Štó, hdyž-li nic Biedenkopf, móhł w tuchwilnej ćežkej situaciji strony zepěra być.
