Wot dźensnišeho maja producenća cigaretow w Němskej wostrózbjace wobrazy na cigaretowych tyzach wotćišćeć. W druhich krajach hižo zwučene wobrazy wo čornych płucach, wotemrětych nohach a zhnitych zubach maja wosebje młodych ludźi wot kurjenja wotdźeržeć. Po naprašowanju ARD pak jenož kóždy pjaty Němc do toho wěri, zo tajke warnowanja něšto wuskutkuja. Foto: dpa/Christophe Agostinis

Ratarjam pomhać

pjatk, 20. meje 2016 spisane wot:
Drježdźany (dpa/K/SN). Dokelž płaćizna mloka spochi spaduje, su so zastupnicy produkowacych zjednoćenstwow a mlokarnjow zešli ze sakskim ratarskim mi­nistrom Thomasom Schmidtom (CDU). Situacija wohroža eksistencu mnohich ratarjow. Swobodny stat je wjacore namjety činił, kak jich podpěrać. Schmidt chcył jim z přiražkami direktnje pomhać. Na zeńdźenju dojednachu so na zhromadne pozicije. „Skazył“ je płaćiznu mloka jeho nadbytk, nastaty z toho, zo njeje Ruska cyrobizny z krajow EU hižo importowała, jako wotmołwu na sank­cije EU. Sakski burski zwjazk ma za to, zo je wikowanje wina na mizerje. Za kryće wudawkow dyrbjeli burja na liter znajmjeńša 35 centow dóstać, je pak to zdźěla mjenje hač 20 centow.

NATO so powjetši

pjatk, 20. meje 2016 spisane wot:
Brüssel (dpa/K/SN). Njedźiwajcy warnowanjow Ruskeje je NATO wobzamkła přiwzać balkanski stat Montenegro. Wonkowni ministrojo wšěch 28 čłonskich krajow su wčera w Brüsselu tak mjenowany přistupny protokol podpisali. Generalny sekretar NATO Jens Stoltenberg rěči wo „historiskej kročeli“. Rozšěrić zwjazkarstwo je wažne za stabilitu na zapadnym­ Balkanje. NATO je „dale wotewrjena za nowych partnerow“. Ruska naprawu kritizuje a je „přiměrjenu wotmołwu“­ připowědźiła. Montenegro z dobrymi 600 000 wobydlerjemi njeje drje žane njeposrědnje wojerske wohroženje, rozšěrjenje NATO na wuchod jako tajke pak wohroža wěstotu Ruskeje, rjekny šef zakitowanskeho wuběrka federa­ciskeje rady Wiktor Ozerow.

Połoženje mjeńšin rozdźělne

pjatk, 20. meje 2016 spisane wot:

Wrócław (SN/MkWj). Aktualne problemy europskich narodnych mjeńšin stejachu w srjedźišću dźensnišeho druheho dnja 61. kongresa Federacije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) we Wrócławju.

Zakład wuradźowanja bě, předstajić a rozłožić mjeńšinowy projekt Organizacije za wěstotu a zhromadne dźěło w Europje. Zamołwići běchu minjeny čas naprašniki rozesłali. W nich prošachu mjeńšiny, rysować swoje połoženje, na přikład w naležnosći swojich šulow a zarjadnišćow, kaž tež móžnosće politiskeho sobuskutkowanja.

Protesty tema w sejmomaj

pjatk, 20. meje 2016 spisane wot:

Podstupim/Prožym (SN/BŠe). Braniborscy Zeleni wobaraja so wuprajenjam CDU w zwisku z protestami přećiwo wotbagrowanju brunicy na lětušim klimowym campje minjeny kónc tydźenja w Pro­žymje. Sobustawojo frakcijow Zelenych a Lěwicy braniborskeho krajneho sejma su protesty wobkedźbowali a spytachu ze swojej přitomnosću eskalacijam zadźěwać, rěka w zdźělence šefa Zelenych Axela Vogela. Sakscy kaž tež braniborscy křesćanscy demokraća chcedźa nětko wobdźělenje politikarjow na protestach w krajnymaj sejmomaj tematizować.

Tež iniciatiwa Přichodna generacija chce na přichodnym posedźenju Grodkowskeje měšćanskeje rady 25. meje protestne akcije zwjazka Ende Gelände rozjimać. Tak iniciatiwa politikarjam w zdźělence wumjetuje, zo njejsu so, kaž twjerdźa, na akcijach neutralnje zadźerželi, ale su aktiwnje na nich wobdźěleni byli. Jedna politikarka – zdobom sobustaw měšćanskeje rady – je na protestach jako parlamentariska wobkedźbowarka wustupowała.

To a tamne (20.05.16)

pjatk, 20. meje 2016 spisane wot:

Něhdźe 1,8 kilometrow dołhu pizzu su pjekarjo z cyłeho swěta zhromadnje w južnoitalskim Neapelu napjekli a tak nowy swětowy rekord tuteje italskeje delikatesy nastajili. Dotalny su tak wo 300 metrow přetrjechili. Rěčnica agentury Guiness World Records je nowy rekord wobkrućiła.

Wowcu před zatepjenjom wuchowali su policisća w srjedźofrankskim Treuchtlingenje. Wona bě wčera z pastwy twochnyła a padny do dwaj metraj hłubokeje wody. Tam tak žałostnje bječeše, zo ju skónčnje hajnik wusłyša, a tón informowaše policiju. Ze zhromadnej mocu a z wotwlečenskim powjazom jako lasom přichwatani pomocnicy zastróžane a zymu mrějace skoćo z wody wućahnychu a dowjezechu je zaso k jeho tamnym dźewjeć přećelam na pastwu.

Kongres FUEN wotměwa so lětsa w Pólskej

štwórtk, 19. meje 2016 spisane wot:

Wrócław (SN/MkWj). Z pisanym programom je so wčera wječor w pólskim Wrócławju mjeztym 61. kongres Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) zahajił. Cyłkownje 175 wobdźělnikow ze 27 krajow, zastupowacy 54 mjeńšin, hač do soboty wo jich połoženju wuradźuje. Za Serbow staj tam mjez druhim wiceprezident FUEN a jednaćel Domowiny Bjarnat Cyž kaž tež předsyda Domowiny Dawid Statnik.

Na dźensnišim kongresowym wuradźowanju porěča mjez druhim Astrid Thors, komisarka za narodne mjeńšiny w Organizaciji za wěstotu a zhromadne dźěło Europy (OSCE). Wona skedźbni na to, zo je spomóžne zhromadne dźěło narodnych mjeńšin wažne, zo by so konfliktam zadźěwało. Ćim wažniša je sylna FUEN jako politiska organizacija mjezynarodna institucija, kotraž so za mjeńšinowe zajimy zasadźa.

Na kongresu wozjewichu tež postrow pólskeho statneho prezidenta Andrzeja Dudy, kiž dźakuje so mjeńšinam za wažny přinošk k mjezynarodnemu dorozumjenju a wujednanju ludow. Tež wyši měšćanosta delnjošleskeje metropole Rafał Dutkiewicz je so słowa jimał.

Lětadło zhubjene

štwórtk, 19. meje 2016 spisane wot:

Kairo (dpa/SN). Tež wjacore hodźiny po tym zo je so nad Srjedźnym morjom lětadło zhubiło, njeje hišće jasne, što je so woprawdźe stało. Mašina předewzaća Egyptair ze 66 wosobami bě so na lěće z Parisa do Kaira dźensa w 2.30 hodź. nadobo z radara zhubiła. Kaž egyptowske ministerstwo za lětarstwo zdźěla, je mašina znjezbožiła. Přičiny toho pak njejsu hišće wujasnjene. Móžny je techniski problem runje tak kaž terorowy nadpad. Wjacore łódźe a lětadła mjeztym za mašinu pytaja.

Warnuja před terorom

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kriminalny zarjad (BKA) warnuje po informacijach w dźensnišim wudaću nowiny Bild móžnych terorowych nadpadow na europskich koparskich mišterstwach w Francoskej dla. Wojerskeje podpěry w boju přećiwo teroristiskej organizaciji Islamski stat w Iraku a Syriskej dla steji kraj w fokusu islamistow,­ rěka w rozprawje BKA. Wo­sebje wohroženej stej zahajenska hra mjez Francoskej a Rumunskej 10. junija kaž tež finale w stadionje Stade de France.­

Manipulacije přepytować

Konflikt mjez socialistiskim prezidentom Venezuele Nicolásom Madurom a opoziciju so dźeń a bóle přiwótřa. Tak je policija wčera zdźěla jara namócnje přećiwo ludźom­ zachadźała, kotřiž wobdźělichu so na protestnym pochodźe k wólbnemu zarjadej w Caracasu. Opozicija žada sej, naslědnika lěta 2013 zemrěteho Huga Cháveza z pomocu referenduma wotsadźić, štož mnozy podpěruja. Foto: dpa/Carlos Becerra

Glyfozat haj abo ně

štwórtk, 19. meje 2016 spisane wot:
Berlin (dpa/K/SN). Wadźeńcy dla wo tym, hač ma so zaničowanski srědk njerodźe glyfozat w Europskej uniji znowa dowolić, přisłušni ministrojo dźensa w Brüsselu znowa jednaja. Zwjazkowy ratarski minister Christian Schmidt (CDU) hišće žadyn rozsud njewočakuje. Měło-li přiwšěm k wothłosowanju dóńć, dyrbjała so Němska hłosa wzdać, dokelž njeje w zwjazkowym knježerstwje přezjednosće wo problematice. Wotum Němskeje ma w Brüsselu wulku wahu, dźiwa dźě so při wjetšinowych rjadowanjach tež na wulkosć wobydlerstwa. Srědk glyfozat­ pječa schorjenje raka zawinuje. Wědomostnicy su wo tym rozdźělneho nahlada. Kaž Schmidt je tež Angela Merkel­ (CDU) za to, srědk znowa dowolić. SPD ma strowotne wobmyslenja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND