Wien (dpa/K/SN). Armenska a Azerbajdźan chcetej krawny konflikt Nahórskeho Karabacha dla na měrliwe wašnje rozrisać. To zwurazništaj jeju prezidentaj Serš Sargsjan a Ilham Alijew wčera we Wienje. Tam běštej so hłowje wobeju kawkaskeju krajow zetkałoj, k čemuž bě z posrědkowanjom Ruskeje, USA a Francoskeje dóšło. Ruski wonkowny minister Sergej Lawrow a jeho ameriski kolega John Ker­ry­ rjeknyštaj, zo w lětdźesatki trajacym konflikće wojerskeho rozrisanja njemóže być. Přiměr z lěta 1994/95 dyrbi so dodźeržeć. Sargsjan a Alijew chcetaj w ju­niju dale jednać. Nahórski Karabach bě po rozpadźe ZSSR Azerbajdźanej připadnył, je pak wot Armenjanow wobydleny.

Großhennersdorf (SN/CoR). Na jara dobru bilancu zhladuja organizatorojo 13. nysoweho filmoweho festiwala, kotryž je so njedźelu po šěsć dnjach skónčił. Z nimale 6 000 wopytowarjemi wobdźěli so telko ludźi kaž hišće ženje do toho na festiwalu. Woni dožiwichu wjace hač 120 hrajnych, krótkich a dokumentarnych filmow na 15 zarjadowanišćach kaž tež koncerty, čitanja, wustajeńcy a swjedźenje w Němskej, Pólskej a Čěskej. Temowe ćežišćo běchu tónraz mjeńšiny a Serbja, kotrymž drje so z mało paskami, za to pak na hinaše wašnje wěnowachu. Nimo dźěłarnički syće łužiskich filmowcow běštaj mjez druhim Kito Lorenc a skupina Berlinska dróha z hosćom. Wjace režiserow a filmowcow hač hdy do toho bě so na puć do Łužicy nastajiło, zo bychu swoje twórby tudyšemu publikumej předstajili. Mjez nimi běštaj tež wobdźělnica Berlinale Anne Zohra Berrached z filmom „24 Wochen“ a pólski dokumentarny filmowc Krzysztof Kopczyński, kiž bě za wopyt nad Nysu přeprošenje do Nizzy a Walesa wotprajił. „Najbóle nas wězo syły wopytowarjow a spokojni hosćo zwjeseleja.

Zaměr docpěli, abo?

wutora, 17. meje 2016 spisane wot:
Maksimalnu, tež mjezynarodnu kedźbnosć je Łužica protestow přećiwnikow wudobywanja brunicy dla minjeny kónc tydźenja žnjała. A dyrbju přiznać, akcije běchu derje přihotowane. Hižo prěnje wobrazy na internetnych platformach zašły pjatk připołdnju pokazowachu organizowanu protestnu akciju, jako poda so dołhi ćah aktiwistow do Wjelčanskeje wuhloweje jamy. Akcionizm, snano w někotrych dypkach trochu přehnaty, je swój zaměr – budźić kedźbnosć za brunicowy problem – na kóždy pad docpěł. Kak pak łužiska ludnosć z protestami wobchadźa, pokaza spontana demonstracija přećiwo akcijam Ende Gelände sobotu w Grodku, hdźež je so 500 ludźi zhromadźiło. Na problemy z brunicu pokazać – haj, ale nic namócnje, woni měnjachu. Wobrazy namocy kaž před milinarnju w Čornej Pumpje wostawaja na přeco w pomjatku. Měrne protesty so zabudu. Bianca Šeferowa

Sylny signal na dobro mjeńšin

wutora, 17. meje 2016 spisane wot:

Jutře zahaji so kongres FUEN we Wrócławju ze serbskej delegaciju

Wrócław/Budyšin (SN/MkWj). Z dosć sylnej delegaciju chce so Domowina na lětušim­ kongresu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) wobdźělić, kotryž wotměje so wot jutřišeho hač do njedźele we Wrócławju. Město je lětsa kulturna stolica Europy. Domowina je wot lěta 1990 z čłonom FUEN, kotraž naležnosće europskich narodnych mjeńšin na politiskej runinje zastupuje. Hižo dwójce bě Domowina hosćićelka kongresa FUEN, jónu w Bu­dyšinje a jónu w Choćebuzu. Delegaciji Domowiny přisłušeja jeje předsyda Dawid Statnik, jednaćel Bjarnat Cyž, nawodnica mjeńšinoweho sekretariata Judith Wałdźic a předsydka młodźinskeho towarstwa Pawk Franciska Grajcarekec. Z Delnjeje Łužicy pojědu do Wrócławja Silvia Oehlertojc a zastupowacy jednaćel Domowiny Marcus Kóńcaŕ, kaž z nowinskeje zdźělenki Domowiny wuchadźa.

To a tamne (17.05.16)

wutora, 17. meje 2016 spisane wot:

Ze železnej žerdźu w ruce je muž w durinskim měsće Gotha swoju ekspřećelku prosył, so na njeho wudać. Spočatnje bě 36lětny pola staršeju žony­ wokno w chěžinych durjach rozbił. Na to direktnje pola njeje randalěrowaše a do duri kopaše. Na to ju wo mandźelstwo prošeše, štož žona wotpokaza, kaž policija „ze zadźiwanjom“ w swojej rozprawje zwěsći. Přećiwo­ mužej přepytuja nětko wobškodźenja dla.

Z konjaceho wubědźowanišća runjewon do města smalił je sportowy kóń w Bremenje. Do toho bě jěcharja wot­ćisnył a galopěrowaše do směra na nutřkowne město. Pjeć policajskich awtow konja přewodźeše. Tola tež spěšnje natwarjena zawěra njezamó jeho zadźeržeć. Skónčnje so policistce­ poradźi, brunača dosahnyć a změrować. Jěchar a kóń wostaštaj na zbožo­ njezranjenaj.

Wjace hač dwaceći zajimcam je historikar delnjołužiskeje wotnožki Serbskeho instituta dr. Pětš Šurman wčera wječor w Budyskej Smolerjec kniharni swoju nowu knihu „Sorbische Interessen und staatliche Minderheitenpolitik in der DDR – Quellenedition (1947–1961)“ předstajił.

Budyšin (SN/CoR). Serbske stawizny w NDR su ćežka maćizna. 1 200 gramow přinjese nowe rozestajenje ze zažnej fazu zašłeho socialistiskeho stata a z jeho wuznamom za Serbow na wahu. Přičina je jednora: Nimale 200 wuzwolenych aktow a dokumentow wo wuwiću a nadawkach statneje mjeńšinoweje politiki nastupajo Serbow je Choćebuski wědomostnik zezběrał, do tołsteho zwjazka zestajał a tak zjawnosći spřistupnił. Swój hłowny wotpohlad formulowaše dr. Šurman wčera tak: „Chcu čitarjej zmóžnić, zo sam wo maćiznje rozmysluje a ju na swoje wašnje interpretuje. Mamy na dokumenty bjez někajkich ideologiskich šablonow hladać.“ Jemu je wo to šło, telko žórłow kaž móžno zapřijeć. Zo je so přiwšěm wobmjezował na lěta do 1970, zaleži sprěnja na tym, „zo njeje čas po tym hižo tak napjaty“; a zdruha je ćežko wotpowědne akty namakać.

Přećiwo koruptnym lěkarjam

pjatk, 13. meje 2016 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Koruptnym lěkarjam a dalšim zastupnikam hojenskich powołanjow hroža přichodnje tři lěta jastwa, w ćežkich padach samo pjeć lět. To je dźensa Zwjazkowa rada wobzamknyła. Wotstroniła je tak zakonski njedostatk, na kotrymž bě so lěta 2012 hižo Zwjaz­kowe sudnistwo postorčiło: Z dotalnymi rjadowanjemi njemóžachu samostatnych lěkarjow korupcije dla chłostać.

Wočakuje zasakłe konfrontacije

Rom (dpa/SN). Po rozsudźe bamža Franciskusa, pruwować dać, hač njemóhli žony jako diakon skutkować, wočakuje němski kardinal Walter Kasper „zasakłe konfrontacije“ w katolskej cyrkwi. Tole rjekny něhdyši Rottenburgski biskop romskej nowinje La Repubblica. Cyrkej je po jeho słowach w tymle prašenju pačena: Přihłosowarjo maja sobuskutkowanje žonow při wołtarju za legitimne, dokelž bě to w zažnych časach cyrkwje hižo raz z wašnjom. Přećiwnicy maja diakonstwo žonow za prěnju strašnu kročel, jim duchownstwo zmóžnić

Krjeml doping wotpokazał

Sta muži wobdźělichu so wčera w kanadiskim Toronće na mjeztym 7. zarjadowanju „Walk A Mile In Her Shoes – Běž milu w jeje črijach“. Z akciju chcedźa sprostnjene nastajenje­ k róli mužow a žonow přewinyć a mjez mužemi wjace zrozumjenja za wšědne­ problemy žonow budźić. Hižo pospyt, so žonjace črije wobuć, bě za někotrehožkuli wobdźělnika problematiske. Foto: dpa/picture alliance

Stawki po dojednanju wotprajene

pjatk, 13. meje 2016 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Po dojednanju w tarifowym rozestajenju w němskej metalowej a elektroindustriji su wšitke dźensa planowane warnowanske stawki w Sakskej wotprajene. Tole zdźěli rěčnik dźěłarnistwa IG metal Bernd Kruppa rano­ w Kölnje. Wón zwurazni zdobom swoje spokojenje hladajo na nowe tarifowe zrěčenje, štož „je signifikantne zwy­šenje mzdow w krótkim času“. Dźěło­dawarjo a dźěłarnistwo běchu so dźensa rano na nowe tarifowe zrěčenje dojednali, kotrež­ chcedźa tež w Sakskej přewzać. Tak maja přistajeni 4,8 procentow wjace mzdy dóstać. Planowane běchu warnowanske stawki mjez druhim w Lipsku, Gele­nauwje a Załomju.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa wobzamknył, Tunezisku, Algerisku a Marokko jako wěste kraje zastopnjować. Štóž z tychle krajow pochadźa, nima hižo prawo na azyl w Němskej. Opozicija noworjadowanje wotpokazuje. „To je čorny pjatk za zakładne prawo na azyl“, rjekny zapósłanc Lěwicy Andrej Hunko w debaće. Nutřkowny minister Thomas de Maizière (CDU) pak praji: „Štóž chce pomhać, dyrbi tež ‚ně‘ rjec móc.“ Loni bě 26 000 nowych ćěkancow z mjenowanych statow do Němskeje přišło. Jeničce 0,7 procentam z nich su azyl přizwolili. Opozicija w swojej kritice na to skedźbni, zo w tychle krajach homoseksualnych přesćěhaja a chłostaja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND