Wosobinski zarys najmłódšich serbskich stawiznow
Budyšin (SN/CoR). Nimale 30 zajimcow přiwabi wčera druhi dźěl awtobiografije Benedikta Dyrlicha „Doma we wućekach 2“ do Budyskeje Smolerjec kniharnje. W njej rysuje awtor w třoch kapitlach mězniki a etapy po politiskim přewróće a podawa tak zdobom zarys najmłódšich serbskich stawiznow – wězo z wosobinskeje perspektiwy. „Wěm, zo kniha tež diskusije zbudźa. Wšitko pak sym ze swojeho wida napisał. Mam pluralitu měnjenjow za wažnu, a w tym zmysle chcu tež k dialogej přinošować“, Dyrlich praješe.
Nimale 400 stron wopřijaca kniha nasta na zakładźe zapiskow, listow a pojednanjow. „Po prěnjej rozmołwje wo projekće drje bě jasne, zo je tójšto maćizny. Zo pak budźe to tajki marathon, to tehdy njewědźachmy. Sym dźakowny, zo sym tutón marathon sobu běžeć směł“, rjekny lektor Pětr Thiemann w swojich zawodnych słowach. Dyrlich dźakowaše so jemu kaž tež swojej mandźelskej Monice a prof. dr. Dietrichej Šołće, zo su z dobrej radu projekt přewodźeli.
Błóta jako městnosć numinozneho
W srjedźišću tradicionalneho zjawneho přednoška we wobłuku schadźenja wědomostneje přirady Serbskeho instituta steješe srjedu wječor w Budyskim Serbskim domje „błótowska kriminalka“. Dr. Susanne Hozyna rozkładźe na přikładźe filma „Sturmnacht“, kajku wažnu rólu w nim to numinozne hraje.
Budyšin (SN/CoR). Z dźakom prof. dr. Konradej Köstlinej a prof. dr. Winfriedej Müllerej za jeju wjelelětny angažement we wědomostnej přiradźe je wčera direktor Serbskeho instituta dr. Hauke Bartels zjawne, de facto pak interne zarjadowanje oficialnje zahajił. „Waš dobroćiwy kritiski přewod ma wurjadny wuznam za stejnišćo instituta tež w zjawnosći“, so Bartels jimaj dźakowaše.
Bože narodki ze štyrjoch kontinentow
W Njeswačanskim domizniskim muzeju wočakuja wot jutřišeho připołdnja wopytowarjow na nowu wosebitu wustajeńcu. Wona je kaž stajnje kónc lěta hodam wěnowana a předstaja tónkróć 240 modernych božich narodkow.
Njeswačidło (SN/ML). Wosebity hobby mějićelki pohrjebneje słužby z Plusnikec Uty Schilder je, zběrać tajke nowše předstajenja wuznamneho podawka w Betlehemskej Božej nocy. Nimale 300 eksponatow ze wšeho swěta wona mjeztym wobsedźi. Wjetšinu swojeje zběrki pokaza wot jutřišeho hač do klětušeho 19. wulkeho róžka w Njeswačidle.
Mjez pokazanymi eksponatami je wjele ze wšelakich kónčin Němskeje, tak mjeńši tradicionalny drjewjany boži narodk z Bayerskeje. Sylnje zastupjeny je Israel, kraj, w kotrymž bě so před 2019 lětami wony w Nowym zakonju wopisany podawk stał. Z Armenskeje wuhladaš na papjercu znate postawy – swjatu Mariju, Józefa a w žłobiku Jězusdźěćatko. Podobne zwobraznjenje Božeho naroda je z Georgiskeje.
Wjace normality sej zdobyć
Tež na 29. Choćebuskim filmowym festiwalu serbske přinoški pokazali
To hišće dožiwiła njejsym! Zastupich, kaž přeco, do měšćanskeje hale, do organizatoriskeho srjedźišća Choćebuskeho filmoweho festiwala, zo bych sej w tamnišim medijowym centrumje swoje žurnalistiske podłožki wotewzała – dokal pak so wobroćić? Jako jenička steju před snano dźesać přizjewjenskimi městnami. Rozhladuju so a so němsce prašam: „A na koho mam so nětko wobroćić?“ Na to mi młoda žona serbsce wotmołwi: „Pójće prosće ke mni!“
Chcedźa so dale profesionalizować
Mjeztym 9. zetkanje syće Łužycafilm wotmě so we wobłuku 29. Choćebuskeho filmoweho festiwala 8. a 9. nowembra. Dohromady něhdźe 30 ludźi wobdźěli so na najwšelakorišich diskusijach wo stawje łužiskeho filma, na dźěłarničce přichoda, na rozmołwje z producentom „Błótowskeje kriminalki“ Wolfgangom Esserom a na předstajenju aktualnych projektow.
Syć łužiskich filmowcow su w lěće 2015 załožili. Mjeztym ma wona wjace hač 60 čłonow, kotřiž so prawidłownje zetkawaja – jónu nazymu na Choćebuskim, jónu nalěto na Nysowym filmowym festiwalu. Nimo festiwalow je sej syć Załožbu za serbski lud kaž tež Sakski filmowy zwjazk jako partnera zdobyła, ma štyrjoch čestnohamtskich rěčnikow a internetnu stronu. Zakładne dźěłowe struktury za wuměnu tuž su.
Tež lětsa bě wuměna mjez filmowcami – k tomu wězo słuša, jako zakład sej najnowše produkcije kolegow wobhladać – wažna a wunošna. Jasne je, zo wuměnjenja za tworjenje filmow we Łužicy hišće tajke njejsu, kaž měli być. Spěchowanje projektow w serbsko-němskej Łužicy pobrachuje – tele žałosćenje ćehnješe so kaž mantra po jednotliwych zetkanjach.
Žurle derje wućežene byli
Nazymskej koncertaj tež na nowymaj hrajnišćomaj wabiłoj
Budyšin (SN/bn). Rjad nazymskich koncertow je tež lětsa znowa tójšto zajimcow přiwabił. Cyłkownje něhdźe 700 ludźi je dohromady jědnaće zarjadowanjow – jedne z nich hižo nalěto we Worcynje – w Delnjej, srjedźnej a Hornjej Łužicy wopytało. „Hladajo na kapacitu žurlow, skićacych přerěznje 60 hosćom městno, woznamjenja to dosć dobre wućeženje. Sym jara spokojom – z ličbu wopytowarjow runje tak kaž programami wospjet wysokeho wuměłskeho niwowa“, rozjimuje za koncerty w nadawku Załožby za serbski lud zamołwita Marija Swierczekowa. Wosebite wjerški nochce wona wuzběhnyć, dokelž „bě kóždy swojorazny a jónkrótny. Wšitcy sobuskutkowacy su so z wulkej prócu a měsacy dołho na swoje programy přihotowali. Ći, kotřiž běchu tež hižo loni tajki předstajili, su na to dźiwali so njewospjetować. Jara mje wjeseli, zo su wopytowarjo noweho hrajnišća we Wulkich Ždźarach poskitk tak derje přiwzali. Tež wot tamnišich partnerow namjetowana wuměna Wojerowskeje Kulturneje fabriki z Krabatowym młynom w Čornym Chołmcu je so wudaniła.
Znowa w fokusu stałoj: narodna drasta a moda
Budyšin (CRM/SN). W zwisku z tučasnje aktualnej wosebitej wustajeńcu SORBIAN STREET STYLE w Budyskim Serbskim muzeju poskići wčera wječor docentka Eva Howitz z Lipska wědomostny přednošk na temu „Narodna drasta a moda“. W naslědnej diskusiji so wujewi, zo móhła so tale za nas Serbow wosebje zajimawa tema z palacym problemom stać, jeli so předołho dlijimy.
Docentka Eva Howitz je na renoměrowanej Wysokej šuli za wuměłstwo hród Giebichenstein w Halle design, fashion & make-up studowała. Tak wě wobłuki, kotrež su z drastu a modu wusko zwjazane, z widom wuměłče tež w praksy nałožować a zdobom z wědomostneje perspektiwy rozkłasć. Jako swobodnje dźěłacu wuměłču-designerku, kotraž je zdobom požadana přednošowarka, zaběraja ju tohorunja psychologiske aspekty nošerkow a nošerjow aktualneje mody kaž tohorunja nošerkow a nošerjow narodneje drasty we wšelakich regionach.
Zelena swěca
Berlin (SN). Kurator dr. Robert Lorenc je swoju wiziju nastupajo zhromadnu pućowansku wustajeńcu, kotruž zdźěłuja zastupjerjo štyrjoch awtochtonych narodnych mjeńšin a skupina rěčnikow delnjoněmčiny, na zetkanju minjene dny gremijej ekspertow a mjeńšinowej radźe w Berlinje předstajił. Jeho ideje běchu přeswědčiwe, kaž mjeńšinowy sekretariat w zwjazkowym ministerstwje nutřkowneho wčera zdźěli. Čłonojo mjeńšinoweje rady su so jednohłósnje za koncept přehladki wuprajili a zelenu swěcu dali, zo na projekće wobdźěleni pućowansku wustajeńcu klětu zeskutkownja.
Minjene tydźenje je so tójšto stało. Wuhotowarjo wustajeńcy wopytachu sydlenske kónčiny mjeńšin za rešerše. Dale su woni wotpowědny design wuwili a mysle za digitalne medije koncipowali.
Za wobswět so angažować jasny zaměr wuměłskeje instalacije był
Štož bě so před nimale połsta lětami z wołojnikowej rysowanku započało, pokazowaše w běhu połsta dnjow wuměłska instalacija FOR FOREST w stadionje Celovec/Klagenfurt. Na wšě 200 000 ludźi putnikowaše wot 9. septembra do 27. oktobra do stadiona, zo bychu sej tam wobhladali lěs w nazymskej pyše. Nastork za instalaciju dał bě Max Peintner ze swojej twórbu „Njewobmjezowana přićahliwosć přirody“ z lěta 1970/1971. Wón so tehdy prašeše: Kak drje by było, by-li lěs zhubjeny był abo by-li so jeničce wo wustajenišćo w stadionje jednało? Nětko je němsko-šwicarski galerist Klaus Littmann swój són w Celovecskim stadionje zwoprawdźił a 299 štomow wopřijacu instalaciju na hrajnišću wutworił. Bul bu narunany ze šumjenjom lěsa, čičolenje ptačkow zwuraznja přiwysk ludźi. Najwjetše wužadanje bě, zestajeć přerězk wšitkich družin měšanych lěsow w Europje. Tak chcyše wuměłc kedźbnosć zbudźić na fakt, zo lěsna kultura mrěje. Na wopyće lěsa w stadionje mi bě, jako bych w špihelu naše socialne procesy widźał – eroziju mnohotnosće a rosćacu jenakorosć.
