Interkulturelny tydźeń zahajili
„Złota“ hudźbna nazyma
Choćebuska hudźbna nazyma słuša k najwuznamnišim kulturnym wjerškam we Łužicy. Lětsa wuhotuja koncertowy rjad 50. raz. Załoženskemu zaměrej wotpowědujo wopřijima program wospjet wjacore prapremjery serbskich komponistow.
Wo knihach a kniharni (20.09.24)
Bjedrich Awgust Bergan
Čerwjena armeja w septembru 1939 wuchodny dźěl Pólskeje ...
17. septembra 1939 bě a je historiski měznik wójny w Pólskej. Na tutym dnju njećekny jenož pólske knježerstwo z kraja do Rumunskeje, ale na přikaz Stalina překroči tež Čerwjena armeja sowjetsko-pólsku mjezu. Wona měješe zapadnu Ukrainu a zapadne kónčiny Běłoruskeje zaso za Sowjetski zwjazk wróćo zdobyć. W měrowym zrěčenju we Versaillesu 1919 bě so postajiło, zo słušeja tute kónčiny Ruskej. Rěce Narew a San so jako rusko-pólska hranica postajištej. To bě tehdyši wonkowny minister Wulkeje Britaniskeje George Curzon namjetował. W nowembru 1918 wozrodźena Pólska nadběhowaše 1920 Sowjetsku Rusku. Pólska wobsadźi Zapadnu Ukrainu kaž tež zapadne kónčiny Běłoruskeje a južnu Litawsku ze stolicu Wilnu a přirjadowaše je do Pólskeje.
Wuměna kulturow w Hornjej Łužicy
Wot lěta 1975 wotměwa so kónc septembra po cyłej Němskej Interkulturelny tydźeń. Pod hesłom „Nowe rumy“ wuhotuja w tym zwisku lětsa dohromady něhdźe 5 000 zarjadowanjow we wjace hač 700 městach resp. gmejnach. Wospjet wobdźěleja so wjacori akterojo z Hornjeje Łužicy.
Budyšin (SN/bn). Zazběh twori mjeztym pjaty „Swjedźeń zetkanja“ na Budyskich žitnych wikach. Interkulturelny tydźeń w sprjewinym měsće koordinowace towarstwo Majak připowědźi „tójšto skupinow rozdźělnych narodnosćow“, kotrež „21. septembra swoje nałožki, reje, spěwy a kulinariske speciality“ pod Bohatej wěžu předstaja. Hač do kónca měsaca slěduja na přikład dźěłarnički, přednoški a w koperaciji z festiwalom Witajće druhdźe dźiwadłowe předstajenja. Budyski Serbski muzej poskići nimo toho wodźeni pod hesłom „Słowjanske poćahi w serbskej kulturje a prěni dohlad do wosebiteje ukrainskeje wustajeńcy“, raz pólsce a raz rusce.
Zakoń přećelstwa
Dwě třećinje wopytowarjow z Łužicy
Zhorjelc (SN/bn). Z něhdźe 60 zarjadowanjemi w dźesać spartach, wosom originalnymi produkcijemi a 22 wupředatymi předstajenjemi bě pjaty Łužiski festiwal pod hesłom „Anderselbst – To druhe ja“ dotal najwuspěšniši. Něhdźe 60 procentow wopytowarjow pochadźeše z Łužicy. Cyłkownje bě festiwal k 85 procentam wućežowany, štož woznamjenja dohromady něhdźe 10 000 hosći „na wosebitych, zdźěla prawidłownje njewobhratych hrajnišćach. Tele parlički Łužicy do fokusa stajić słuša k hłownym nadawkam festiwala“, zarjadowarjo w swojej bilancy wuzběhuja.
Napjate połoženje do nadpada Němskeje na Pólsku 1939
Dnja 3. septembra 1939 wozjewištej Wulka Britaniska a Francoska nacistiskej Němskej, kotraž bě 1. septembra Pólsku nadpadnyła, wójnu. Wobaj krajej běštej z Pólskej zrěčenje wo mjezsobnej pomocy a wojerskej podpěrje krótko do toho podpisałoj. Z tym započa so Druha swětowa wójna w Europje.
Francoske knježerstwo wobroći so hišće na italske fašistiske knježerstwo Benita Mussolinija, zo by wone Hitlera k dojednanju přeswědčiła, a namjetowaše hižo 5. septembra konferencu wo změnach měroweho zrěčenja 1919 we Versaillesu přewjesć. Hitler to wotpokaza. Wón chcyše Pólsku spěšnje rozbić a potom najprjedy wójnu skónčić.
Kermušny nyšpor z brigadu
Budyšin (CRM/SN). Swjatočne nyšpory z wosebitym hudźbnym wobrubjenjom su so w Budyšinje přez lěta z dobrej tradiciju stali. Na wčerawšej druhej njedźeli požnjenca wopominaše so poswjećenje tamnišeje, tež „serbskeje“ mjenowaneje Cyrkwje našeje lubeje knjenje, kotrejež spočatki leža w 11. lětstotku.
Kaž připowědźene wuhotowa tónraz chór I. serbskeje kulturneje brigady pod nawodom Judith Kubicec nic jenož dwu-, ale samo wjacerěčnu pobožnosć. K tomu poda tachantski farar, prelat Wito Sćapan serbsko-němsku meditaciju wo patronce cyrkwje, maćeri Božej Mariji.
Wustupy chóra Serbskeho gymnazija Budyšin su stajnje jara derje wopytane. Tak tež tónraz, hdyž steješe nabožny repertoire z čerstwymi młodymi a derje kubłanymi hłosami na programje. Na pišćelach zahra gymnaziast Korla Baier, spěwne solo poda jeho sobušuler Julius Paška. Nadobne składby „Bóh na zemju je pohladał“ a „Boha chwal stwórba wša“ serbskeju komponistow Korle Awgusta Kocora resp. Jana Pawoła Nagela słušachu zaso do stajnje znowa putacych přinoškow duchowneho wokřewjenja.
