Hrozy kriza fentanyla?
Droga mori w USA tysacy ludźi, snano bórze tež w Němskej
Berlin (dpa/SN). We wotewrjenej scenje konsumentow drogow je heroin hižo lěta dołho rozšěrjene wopojadło. Přeco hišće najwjace ludźi jeho dla zemrěje. Tola nowe, potencielnje hišće smjertniše substancy wikowarjo přiběrajcy na wikach poskićeja – fentanyl na přikład. Substanca njezawinuje jenož ekstremnu wotwisnosć, rozłoži psychiater Norbert Scherbaum, ale skutkuje tež 50 razow sylnišo hač heroin. „Tohodla zemrěje nadproporcionalnje wjele ludźi na tym.“ Hižo dwaj miligramaj stej potencielnje smjertnej.
Loni zemrě w Němskej 2 227 ludźi konsuma ilegalnych substancow dla, při 772 smjertnych padach bě heroin přičina. Na njón slědujetej kokain (610) a crack (507). Hustohdy konsumowachu potrjecheni runočasnje wjacore drogi.
W USA je fentanyl hižo masiwny problem z wjacorymi tysac mortwymi. US-institut, kotryž přepytuje znjewužiwanje drogow, poda, zo zemrě naddozisy syntetiskich drogow dla – wosebje fentanyla – 2021 wjace hač 70 000 ludźi.
Prošu, što to dyrbi?
Domowina a CDU – cyle wosebity to lubosćinski poćah. Po tym, zo bě zašły pjatk hakle ministerka Klepsch we Wjelbiku na wobjedźe pobyła, wupi nětko Michael Kretschmer šalku kofeja před Serbskim domom. Njepohóršuju so jara, ale napadnje tola, zo je předsyda Domowiny a tež hewak dźěl jeho zarjada z čłonom CDU. Prašenje, kotrež so mi a druhim wězo runje tak staji, je, za čo trjeba Kretschmer wólbne kopolaki Domowiny? Jeho wólbny rozsud drje njebudu wotmołwy stronow k palacym prašenjam serbskeho ludu hižo změnjeć. Witam politiski angažement Domowiny, ale potom prošu ze wšěmi demokratiskimi stronami, nic jenož z tymi, kiž su funkcionaram na šnebl! Stejimy krótko do rozsudnych wólbow, to poslednje, štož nětko hišće trjebamy, je njereflektowane hołdowanje. Wólbne kopolaki sej jako instrument informowanja wolerjow jara česću. Snano je Dawid Statnik bórze tež wolerjam rozdźěla.
Maximilian Gruber
Wysoke pokuty
Hospodarstwo města zesylnić
Budyšin (CS/SN). Budyska měšćanska rada je so na swojim wčerawšim posedźenju konstituowała. Hač na falowaceho čłona bě so wšitkich 29 měšćanskich radźićelow zhromadźiło. Woni wotpołožichu hamtsku přisahu a slubichu so na dobro města zasadźować. Wyši měšćanosta Karsten Vogt (CDU) wuzběhny w swojej narěči, zo ma Budyšin porno druhim městam sylne hospodarstwo. Město skići na 1 000 wobydlerjow 650 dźěłowych městnow. Vogt pak starosći so demografiskeje změny dla. Po wobličenjach změje sprjewine město hač do lěta 2034 něhdźe 3 800 wobydlerjow mjenje. Tuž su nuznje naprawy trěbne, kotrež trendej zadźěwaja.
Vogt zdobom wuzběhny, zo dyrbi Budyšin swoju funkciju jako hospodarski motor w regionje zesylnić. Tuchwilne projekty, kaž twar dešćoweho spjatnišća w Ratarjecach a digitalizacija šulow so po planje zwoprawdźa. Nadawki noweje měšćanskeje rady je dalewuwiće bydlenskich a přemysłowych přestrjenjow. Kwalita za přebywanje w nutřkownym měsće dyrbi so tohorunja polěpšić. Kónc lěta chcedźa w Budyšinje młodźinski forum přewjesć.
To a tamne (22.08.24)
Homoseksualny pinguin Sphen, kotryž bě swojeho socialneho žiwjenja po cyłym swěće znaty, je w Sydneyu zemrěł. Wón bě nimale dwanaće lět stary, zdźěli akwarij Sea Life w awstralskej metropoli – a to je dołhe žiwjenje za wóslaceho pinguina. Sphen a jeho partner Magic běštej šěsć lět swěrny porik a stej młodźeći adoptowałoj a woćahnyłoj: Sphengic a Clency.
Jenož hišće 85 procentow Němcow ma dołhotrajace wobšudźenje w poćahach za problem. 2018 bě jich hišće 97 procentow. Tole je naprašowanje aplikacije Parship a instituta Innofact wuslědźiło. Wosebje ležernje widźa woprašowani tak mjenowane one-night-stands a wopyty w bordelach. Tež hubkowanje a instalowanje aplikacijow za „datetowanje“ nimaja naprašowani hižo za tak złe. Wuslědki su reprezentatiwne.
Brigita Šramina je serbskosć dźeń a bóle widźomnu činiła
Smy jara potrjecheni a zrudni, zo je so tragiske wobchadne njezbožo stało, při kotrymž staj bywša wjelelětna Wojerowska županka Brigita Šramina a jeje mandźelski Beno žiwjenje přisadźiłoj. Přeco hišće to wěrić njemóžemy.
„Što hewak čini narod žiwy abo mortwy hač jeho žiwa rěč a kultura?“
Tute słowa Jurja Brězana je Brigita Šramina pragmatisce zeskutkownjała. Kaž je mi raz powědała, bě z ćěłom a dušu wučerka.
Brigita, ale tež Beno běštej připóznatej serbskej wosobinje w měsće a regionje, twjerdźu, samo po cyłej Hornjej Łužicy. Wosobinje, kotrejž stej so na dobro serbskeho ludu do cyle wosebiteje měry angažowałoj.
1964 běštaj do Wojerec ćahnyłoj.
W lěće 1966 započa Brigita na šuli „Handrij Zejler“ dźěłać. Tam wuwučowaše serbšćinu a rušćinu. 1974 sta so z fachowej poradźowarku za serbšćinu we wokrjesu a rady je w šulach na wsach pola kolegow hospitowała.
Čas swojeho žiwjenja je Brigita rěče faworizowała.
Jako powołachu ju w lěće 1990 za direktorku 4. srjedźneje šule „Albert Schweitzer“, njeměješe tute kubłanišćo jenož partnersku šulu w pólskim Wlenju, ale zdobom w Finskej a Jendźelskej.
We wólbnych programach zakótwjene serbske temy
Z předewzaćow stron za nowu wólbnu periodu Sakskeho krajneho sejma 2024–2029 1.dźěl
19 stron nastupi k wólbam Sakskeho krajneho sejma 1. septembra. Dźesać z nich wupraja so w swojim wólbnym programow k serbskim naležnosćam. Serbske Nowiny su wólbne programy pod hesłomaj „serbskosć“ a „mjeńšiny“ přehladali. Wočiwidne je, zo předleža tam, hdźež su so Serbja sami aktiwnje na diskusiji wo programje swojich stron wobdźělili, na přikład w dźěłowym kruhu za serbske naležnosće Zwjazka 90/Zelenych abo SPD, přewšo fundowane wuprajenja. Wobšěrna je lisćina wólbnych přilubjenjow serbske temy nastupajo pola CDU. Poražacej stej skromnej poskitkaj Lěwicy serbskim wolerkam a wolerjam.
Zwjazk 90/Zeleni
W třoch kapitlach namakamy we wólbnym programje sakskich Zelenych serbske wuprajenja. W kapitlu 2, Sprawnosć zhromadnje skrućeć, potrjechi to dypki „Najlěpše kubłanje wšitkch zmóžnjeć“, „Sakska za kóždeho“ a „Zhromadne žiwjenje w Sakskej pisane a čiłe wuhotować“.
Pjenjezy su wěste
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa wobswětowa ministerka Steffi Lemke (Zeleni) zaruča miliardy za akciski program „přirodny škit klimy“. Hač do lěta 2028 steji wjace hač 3,5 miliardy eurow k dispoziciji, praji politikarka. „Akciski program je a wostanje z tym najwjetše spěchowanje za škit přirody a klimy, kotrež hdy w Němskej mějachmy. Hladajo na dale trajacu krizu klimy dyrbimy přirodu škitać, zo by wona nas škitać móhła.“
Wólby maja wulki wuznam
Podstupim/Hamburg (dpa/SN). Za ministerskeho prezidenta Braniborskeje Dietmara Woidku su wólby do krajneho sejma w Durinskej, Sakskej a Braniborskej wuznamne za stabilitu na wuchodźe Němskeje. „Nětko dźe wo wšo. Hospodarske wuwiće, socialnu wěstotu, towaršnostnu zhromadnosć – a za to trjebamy politisku stabilitu. Na kóncu dźe tež wo demokratiju“, praji politikar SPD magacinej Stern.
Rozmołwy bjez wuslědka
