Kěrchowy zawrjene wostali

Freitag, 06. November 2020 geschrieben von:

Dalše wobmjezowanja zjawneho žiwjenja koronawirusa dla w Pólskej

Waršawa. Najebać wšitke škitne naprawy a wobmjezowanja swobodneho pohibowanja so koronawirus w Pólskej dale a bóle rozpřestrěwa a je wčera ličbu 27 000 infekcijow wob dźeń překročił. Tak su w běhu 24 hodźin 27 086 nowych padow zličili, najwjace z nich we Wulkopólskej na zapadźe kraja. Samsny čas je 445 ludźi w zwisku z wirusom zemrěło. Dotalny rekord běchu srjedu ze 24 692 padami registrowali. Hladajo na drastiske wuwiće je ministerski prezident Mateusz Morawiecki warnował, zo je kraj „jenož hišće kročałku“ wot dospołneho lockdowna zdaleny. Móžny je potom tež dospołny zakaz, dom wopušćić. Wot jutřišeho płaća dalše wobmjezowanja zjawneho žiwjenja. Kina, dźiwadła, muzeje a hotele cyle zawru, runje tak kaž wobchody w nakupowanskich centrumach. Wuwzate su předawarnje žiwidłow, apoteki a drogerije. Wšitke šule dyrbja šulerjow ­internetnje wuwučować.

Nětko statny swjatk

Donnerstag, 05. November 2020 geschrieben von:
Bratislava (SŽ/K/SN). Přichodnje budźe 28. oktober jako datum zrodźenja samostatneje Čěskosłowakskeje lěta 1918 tež w Słowakskej statny swjatk a nic hižo jenož pomjatny dźeń. To je parlament kraja wobzamknył. Za „powyšenje“ wu­znamneho podawka na statny swjatk bě so tež prezidentka Zuzana Čaputová wuprajiła. Na rozdźěl k Čěskej wostanje pak 28. winowc w kraju pod Tatrami dźěłowy dźeń. „Ze zarjadowanjom do rjada statnych swjatkow manifestujemy, zo při­cpěwa Słowakska republika tutomu datumej wurjadny wuznam“, zwuraznja so we wotpowědnym namjeće. Ze zrodźenjom samostatneho čěskosłowakskeho stata po Prěnjej swětowej wójnje 1918 wustupichu Słowakojo prěni raz jako stato­tworny narod a połožichu zakład moderneje ekonomiskeje, socialneje a kulturneje Słowakskeje. Parlament nimo toho wobzamkny, zawjesć štyri dalše pomjatne dny. Tak zapisaja do kalendra pomjatnych dnjow mjez druhim 21. junij jako Dźeń wotchada sowjetskeho wójska z Čěskosłowakskeje. Dotalny Dźeń wukrajnych Słowakow přemjenowachu na Dźeń we wukraju žiwych Słowakow.

Wulka škoda za muzej w Praze

Mittwoch, 04. November 2020 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Tydźeń po zahajenju statneje karanteny a najkrućišich naprawow za čas koronapandemije jewja so w Čěskej prěnje po­zitiwne znamjenja. Tak počina so razantne rozpřestrěće koronawirusa skónčnje spomaleć, a reprodukciska kwota je minjeny kónc tydźenja samo na 1,1 spadnyła. Wo tym informowaše nowy minister strowotnistwa susodneho kraja, bywši wyši lěkar w Brnjanskej fakultnej chorowni Jan Blatný. Přewšo wolóžaca powěsć dowjedźe knježerstwo k rozsudej, nuzowy staw, kiž płaći wot 5. winowca hač do 20. nazymnika, podlěšić. Wobmjezowanja zjawneho žiwjenja kaž za­wrjene wobchody a hosćency a zakaz, so wot­ 21 do 5 hodź. wonka wólnje pohi­bować, płaća potajkim dale. Jenož dźěła abo strowotniskich přičin dla smědźa Češa­ swoje bydlenja w nocy wopušćić – abo hdyž maja psa. Lubowarjam štyri­nohatych přećelow je dowolene, pozdźe wječor ze swojim lubuškom znajmjeńša na krótki čas wonka być.

Wobmjezowanja drje hač do hód

Dienstag, 03. November 2020 geschrieben von:
Praha (dpa/SN). Koronapandemije dla wukazany nuzowy staw w Čěskej móhł hač do hód trać. Tole měli sprawnje takle rjec, přizna nutřkowny minister Jan Hamáček njedźelu čěskemu telewizijnemu sćelakej ČT. Nawrót k normaliće njeje prašenje dnjow ale tydźenjow a měsacow, wón rjekny. Wón zrozumi pod tym předewšěm zniženje ličby wšědnych nowych infekcijow z koronawirusom na něšto stow abo tysac. Aktualnje registruja strowotniske zarjady 11 428 nowych padow w běhu 24 hodźin. Po wudyrjenju pandemije je w Čěskej dotal 3 251 ludźi w zwisku ze schorjenjom na wirus ze­mrěło. Dom zapósłancow w Praze bě minjeny pjatk podlěšenje nuzoweho stawa najprjedy hač do 20. nowembra wobzamknył. Po wšěm kraju njesmědźa ludźo w nocy swoje domy hižo wopušćić. Šule, hosćency a najwjace wobchodow su zawrjene. Kraj bě poměrnje derje přez prěnju žołmu koronawirusa přišoł. Wot septembra pak bědźa so zaso z raznje přiběracymi ličbami nowych natyknjenjow. Opozicija žada sej zasadźenje parlamentariskeje přepytowanskeje komisije, wumjetujo knježerstwu zaprajenje.

Wudma znamjo rozhorjenosće

Freitag, 30. Oktober 2020 geschrieben von:

Protesty přećiwo nowemu prawu wotehnaća po wšej Pólskej dale traja

Waršawa. Mócne demonstracije přećiwo přiwótřenemu prawu na wotehnaće pólsku towaršnosć dale zaběraja. W nimale wšitkich městach kraja dochadźa hižo cyły tydźeń wšědnje k protestam. Minjeny štwórtk bě wustawowe sudnistwo na iniciatiwu někotrych zapósłancow knježaceje narodno-konserwatiwneje strony PiS rozsudźiło, zo dyrbja žony dźěćo porodźić, byrnjež hižo w maćernym žiwoće ćežko zbrašene było.

Dowěra spadła

Donnerstag, 29. Oktober 2020 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K/SN). Dowěra do čěskeje ekonomije je po pjećměsačnym rosće prěni raz spadła. W oktobru zniži so wona z dobrych 90 procentow cyłkownje wo 4,5 procentow na 86,4 dypki. Mjez pře­dewzaćelemi spadny wona wo tři dypki na 86,5 procentow. Najbóle znižiła je so dowě­ra do hospodarstwa mjez přetrje­barjemi, mjenujcy wo cyłych 11,6 proc. Po čućiwym nalětnim deficiće dowěry do ekonomije w sćěhu přezcyłneho lock­downa je tole druhi najwyši minus wot wšeho spočatka. Tole wozjewja Čěski sta­ti­stiski zarjad (ČSÚ) jako wuslědk wo­prašowanja w prěnjej połojcy winowca. Jako přičinu negatiwneho trenda mje­nuje instanca nětčiše bujne rozšěrjenje koro­nawirusoweje pandemije w kraju a z tym zwisowacymi naprawami přećiwo njej. „Ludźo so nětkole wjele bóle hač hišće w septembru boja, zo so cyłkowna situacija dale pohórši a zo nastanu jim tohodla njemałe financielne problemy“, wuswětla połoženje jedyn z nawodnych sobudźěłaćerjow ČSÚ Jiří Obst. Wulka wjetšina po jeho słowach tež z tym liči, zo dóńdźe k wyšej bjezdźěłnosći.

Běh za změnu a nuza ministra

Mittwoch, 28. Oktober 2020 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja z čěskeje stolicy za Serbske Nowiny

Njedźiwajcy chutnych powěsćow korony dla wotmě Roman Hřebecký srjedź winowca swój projekt: běh za strukturnu změnu. Start napinaceje akcije bě na hłow­nym dwórnišću w sewjeročěskim Ústíju nad Labem. Sportowc chcyše wot pjatka do njedźele na čarje 260 km wot jedneje milinarnje a jedneje brunicoweje jamy k dalšej běžeć. „Ze swojim běhom chcu skedźbnić na kónc wudobywanja brunicy. Strukturna změna dyrbi woby­dlerjam regiona nowe dźěłowe městna garantować a přirodźe polěkować. To­hodla sym so za tajki projekt rozsudźił“, rjekny 36lětny hobbyjowy atlet nowinarjam. Za čas kedźbyhódneho sportoweho wukona spaše Hřebecky jenož něšto mało hodźin, wón bě mjenje bóle stajnje po puću. Wšako płaćachu podpěraćeljo zajimaweho projekta – někotre čěske předewzaća – za kóždy běhany kilometer dwě kró­nje. Tež wobswětowa organizacija DUHA (tučel) podpěra sportowca. „Chcychmy zjawnosć na bórzomny přechad wot brunicy k wobnowjomnym žórłam energije sensibilizować“, přeradźi zastupjer organizacije nowinarjam.

Wšitke hosćency w Pólskej zawrjene

Montag, 26. Oktober 2020 geschrieben von:

Waršawa (dpa/SN). Wot minjeneje so­boty su w Pólskeje wšitke hosćency za­wrjene a zarjadowanja z wjace hač pjeć wosobami zakazane. Kraj dyrbjał wšitko činić, zo njemóže so koronawirus hižo tak spěšnje rozpřestrěć kaž dotal, rjekny ministerski prezident Mateusz Morawiecki minjeny pjatk we Waršawje k wopodstatnjenju. Samsny dźeń běchu strowotniske zarjady 13 632 nowych infek­cijow w běhu 24 hodźin přizjewili. To je najwyša ličba po zahajenju pandemije. Zdobom su 153 nowych smjertnych padow­ w zwisku wirusom registrowali. Cyłkowna ličba smjertnych woporow wu­činješe kónc tydźenja 4 172.

Zawrjenje gastronomije płaći naj­­prje­dy raz dwaj tydźenjej, móhli pak je po­dlěšić. Nimo toho wobzamknychu dalše drastiske naprawy: Wšitcy šulerjo wot 4. lětnika, za kotrychž to dotal hišće njepła­ćeše, maja wotnětka distancowu wučbu­ za kompjuterom. Dźěći a młodostni hač do 16 lět njesmědźa mjez 8 a 16 hodź. bydlenje abo dom bjez pře­wodźenja dorosćeneho wopušćić.

Pandemija w Pólskej dramatiska

Freitag, 23. Oktober 2020 geschrieben von:

Waršawski sejm přihotuje nowe zakonje k přesadźenju škitnych naprawow

Waršawa. Koronakriza so tež w Pólskej dramatisce wuwiwa, najebać hižo wob­stejace škitne naprawy a zakazy. Tak su wčera rekordnu ličbu 12 107 nowych infekcijow w běhu 24 hodźin zličili. W samsnym času je 168 pacientow w zwisku z wirusom wumrěło. Pólski sejm tuchwilu wo nowych škitnych zakonjach debatuje. Zdobom je we wjacorych městach k demonstracijam přećiwo škitnym naprawam dóšło. Razneho wuwića nowych infek­cijow dla wočakuja, zo Pólsku hižo bórze kompletnje jako „čerwjene pasmo“ zastopnjuja. Dotal bě kraj do žołtych a čerwjenych pasmow dźěleny a wotpowědujo tomu škitne naprawy rozdźělnje postajił. Mjeztym je so pandemija na nimale 90 procentow kraja rozšěriła. Fitnesowe studija a kupanske hale su zawrjene. Zarjadowanja z wjele wobdźělnikami – tež kwasy – su zakazane. Pohrjeby smědźa jenož w najwušim kruhu swójby wotměć. Ludźo dyrbja wšudźe nahubnik wužiwać, we wobchodach a zarjadach runje tak kaž pod hołym njebjom.

Žně 2020 bohatše

Freitag, 23. Oktober 2020 geschrieben von:

Praha (ČŽ/K/SN). Lětuše žně žita kaž tež wšitkich druhich pólnych płodow a rostlinow – z wuwzaćom chmjela – su w susodnej Čěskej lětsa wunošniše byli hač loni. Zorna rožki, pšeńcy, wowsa a ječmjenja su ratarjo na přikład 7,98 tonow namłóčili, štož je porno lětu 2019 cyłych 4,5 procentow wjac. Pola běrnow wučinja přibytk samo 19,5 procentow. Tele wuslědki ratarstwa 2020 je Čěski statistiski zarjad (ČSÚ) wozjewił.

Trochowane žně běrnow we wysokosći 688 000 tonow docpěja z powjetšenja plahowanskeje płoniny na 24 100 hektarow, ale tež z wyšim hektarowym wunoškom. Přerěznje nazběrachu lětsa z hektara 28,82 tonow „neplow“. Rěpika su 1,246 milionow tonow nažnjeli, 7,7 procentow přirosta porno zašłemu lětu. Pola cokoroweje rěpy je bilanca 3,739 milio­now tonow, štož je porno loni plus wo 3,6 procentow. Žně maka wučinjeja 29 000 tonow, štwórćinu wjace hač 2019. Hrocha su 90 000 tonow naprodukowali, třećinu wjace hač w zašłym lěće. Zelenina je so powšitkownje derje radźiła, jeno pola kórkow a tomatow su wupady byli.

Fachowcy su sej přezjedni, zo dźakowano dobrym lětušim žnjam njebudźe trjeba, płaćizny cyrobiznow zwyšić.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND