Nawal ludźi w Zakopanym
Waršawa (dpa/SN). Pospyt pólskeho knježerstwa, wobmjezowanja koronawirusa dla kónc tydźenja w sněhakowarskich kónčinach zběhnyć, je we wulkich swjedźenjach wuwjercholił. Kaž městne medije rozprawjeja, dyrbješe policija stajnje zaso zakročić. Po informacijach telewizijneho sćelaka TVN24 měješe policija jeničce w sněhakowarskim centrumje Zakopane 137 zasadźenjow konfliktow pod wliwom alkohola a dalšich ranjenjow wukazow koronawirusa dla.
Wobrazy a internetne wideja pokazowachu skupiny ludźi, kotrež spěwajo a rejujo wusko hromadźe po nakupowanskich a zabawjenskich hasach Zakopaneho ćahnu. „Smy na ludźi apelowali, wotstawk dźeržeć a nahubnik wužiwać. Na to pak su přiběrajcy agresiwnje a wulgarnje reagowali“, kritizowaše rěčnik policije. W nocy na njedźelu zajachu sydom wosobow. Minjenu nóc je so połoženje změrowało, štož maja za wuskutk dosć raznych pjenježnych pokutow. Waršawske knježerstwo bě wobzamknyło, hotele, kina, dźiwadła a sportowe objekty pod hołym njebjom wot 12. februara na dwaj tydźenjej wotewrěć.
Strowoće zdar – bjez kapki alkohola
SUCHEJ ÚNOR (februar) nima ničo z počasom bjez zražkow činić, takle rěka w Čěskej akcija, měrjaca so wuraznje přećiwo nadměrnemu, strowoće škódnemu konsumowanju alkohola. Ludźo, kotřiž so jej dobrowólnje přidruža, zawjazaja so, zo sej w cyłym małym róžku ani kapki alkohola njepopřeja. Kampanju wuhotuje organizacija tohorunja z mjenom Suchej únor hromadźe z rjadom ekspertow, tak sociologow a psychologow.
Na Karlowym mosće sněhakuja
Marek Krawc rozprawja z čěskeje stolicy za Serbske Nowiny
Praha. Hačrunjež móža so Češa wot lońšeho 16. hodownika darmotnje na koronawirus testować dać, pokazuja woni za to chětro snadny zajim. Wokoło hód bě so hišće wjace hač 40 000 ludźi bjezpłatnje přepytować dało, tuchwilu pak hlada strowotniskim zarjadam w tutym nastupanju skerje mjenje dźěła do rukow. Při tym je so britiska wirusowa mutacija tež do susodneho kraja předrěła.
Prezident jako zakazowar
Kijew (ČŽ/K/SN). Prezident Wolodymir Zelenskij je opozicionelnym telewizijnym sćelakam NewsOne, ZiK a 112 z wot Narodneje wěstotneje rady schwalenym dekretom na pjeć lět wusyłanja zakazał. To rozprawja z Kijewa čěski serwer iDnes, powołujo so na powěsćernju dpa, kiž mjenuje wěc „bjezprecedentne postupowanje“. Mjenowane stacije po měnjenju nowiny Ukrainska Prawda słuža opozicionelnemu politikarjej Wiktorej Medwedčukej, pozdatnemu zwjazkarjej ruskeho prezidenta Wladimira Putina. Zakaz wusyłanja wopodstatnja tuž z tym, zo tute stacije „narodnu wěstotu wohrožuja a rusku propagandu šěrja“.
Spomnjene telewizijne sćelaki propaguja nahlady Medwedčukoweje proruskeje strony Opozicionelna platforma, kiž skutkuje hłownje w ruskorěčnym wuchodźe kraja. Njedawne zwěsćowanje zjawneho měnjenja wujewi, zo by wona z wólbow jako druha najsylniša strona wušła. Ukrainska Prawda so boji, zo Zelenskij ze zakazom europski přichod Ukrainy na hrački staja. Sobudźěłaćerjo sćelakow wusyłaja nětko na Youtube, zo bychu ludźi „dale z wěrnosću zastarali“.
Wukrajni dźěławi njeparujomni
Praha (ČŽ/K/SN). Wukrajnicy wučinjeja něhdźe 15 procentow wšěch dźěławych w Čěskej. W minjenym lětdźesatku je so jich podźěl na čěskich dźěłowych wikach nimale podwojił. Koronakriza je jich dalši róst loni nachwilnje přetorhnyła. To wozjewja Čěski statistiski zarjad (ČSÚ).
„Je trjeba sej wuwědomić, zo bjez wukrajnikow ličba dźěłowych mocow w Čěskej scyła rostła njeby. W zašłym lětdźesatku bě k nam 407 000 wukrajnych dźěławych přišło, čěskich dźěławych je w tym času 63 000 přibyło,“, tak sobudźěłaćer ČSÚ Dalibor Holý. Lěta 2010 je w Čěskej 215 400 wukrajnych ludźi dźěłało, wučinjejo tak 5,5 procentow z cyłkownje 3,89 milionow dźěławych. Kónc 2019 dźěłaše w kraju 621 900 wukrajnikow, štož bě 14,7 procentow z cyłkownje 4,23 milionow dźěławych. Nimale třećinu cuzych dźěławych wučinjachu 2019 Słowakojo, a skoro štwórćinu Ukrainjenjo. Sydom procentow bě z Pólskeje, tohorunja sydom procentow z Rumunskeje, šěsć procentow z Bołharskeje, tři procenty přińdźechu z Ruskeje a dwaj procentaj z Vietnama.
Wjele pjenjez za chore dźěći
Wulka darowanska akcija w Pólskej 127 milionow złotych wunjesła
Waršawa. Polacy su minjenu njedźelu dožiwili wulke finale po wšěm kraju znateje darowanskeje akcije „Wulki orchester pomocy“. Zakónčace zarjadowanje we Waršawje bě zwjazane z koncertom a wohnjostrojom, wšitko pod wuměnjenjemi koronapandemije. Jedna so wo pomocnu akciju na dobro ćežko schorjenych dźěći, kotraž wotmě so lětsa 29. króć. Tónraz su wobydlerjo kraja na wšě 127 milionow złotych (nimale 32 milionow eurow) znosyli. Z pjenjezami financuja mjez druhim drohe nastroje za lěkowanje małych pacientow. Aparaty su w chorownjach z logom akcije woznamjenjene.
Hłowny zamołwity je wšón čas Jurek Owsiak. 67lětny bě jeno za to załožbu wutworił, kotraž je dźensa najwjetša njestatna organizacija Pólskeje. Při zběranju pjenjez wuwiwa Owsiak wjele fantazije. Tak posyła wón 120 000 dobrowólnych zwjetša młodostnych do městow a wsow, kotřiž z jałmožnicu w ruce ludźi wo dar proša. Logo na tyzach – čerwjena wutroba – ludźom hnydom přeradźa, za čo su pomocnicy po puću. A darniwosć wobydlerjow stajnje zaso překwapja.
Knižne wiki lětsa pozdźišo
Marek Krawc rozprawja z čěskeje stolicy za Serbske Nowiny
Praha. Minjeny štwórtk zakónči so prěnje šulske połlěto za čěskich šulerjow. Wuknjacym 1. a 2. lětnika přepodachu wuswědčenja w šuli, dokelž maja hižo wot 4. wulkeho róžka zaso prezencnu wučbu. Šulerjo wyšich lětnikow dóstachu swoje znamki zwjetša po elektroniskim puću, někotři namakachu swoje wuswědčenja samo doma w listowych kašćikach. Tak tež w małej wjesce Brantice, hdźež bě nawoda tamnišeho kubłanišća jako „listonoš“ šulerjam wažny šulski dokument wězo z nahubnikom a wotstawkom wosobinsce přepodał abo do kašćika tyknył.
Hnujace fakty holocausta
Pólska wot němskich nacionalsocialistow morjene dźěći wopominała
Waršawa. Tež w susodnej Pólskej su předwčerawšim wopory holocausta wopominali. Čerwjena armeja bě 27. januara 1945 nacistiske zaničowanske lěhwo Auschwitz wuswobodźiła. Wot lěta 2005 je tale róčnica na iniciatiwu UNO mjezynarodny dźeń wopominanja holocausta. Koronapandemije dla je so wulki dźěl zarjadowanjow internetnje wotměł.
Pólska je so lětsa předewšěm morjenym dźěćom w koncentraciskim lěhwje Auschwitz wěnowała. Nacionalsocialisća běchu w lěhwje na wšě 200 000 dźěći morili, najwjetši dźěl z nich w płunowych komorach. Wone běchu zwjetša z wobsadźenych wuchodoeuropskich krajow zawlečene. Jeničce 700 dźěći je so wuswobodźenja dočakało.
Škodowkow loni mjenje zhotowili
„Ja ći jednu wottyknu“ w sejmje
Marek Krawc rozprawja z čěskeje stolicy za Serbske Nowiny
Jeja, kał, mloko a howjaze mjaso su žiwidła, kotrež měli po měnjenju čěskich politikarjow přichodne lěta wosebje producenća w kraju wulkim wobchodam dodawać. Tohodla schwalichu zapósłancy minjeny tydźeń zakoń, kiž ma krute kwoty za čěske wudźěłki zawěsćić. Tak měło 55 procentow žiwidłow w předawanišćach, wjetšich hač 400 kwadratnych metrow, z tudyšich zawodow pochadźeć.
Minister za ratarstwo Miroslav Toman (socialdemokraća) bě zapósłancow do schwalenja zakonja k „nacionalizmej“ nastupajo čěske žiwidła namołwił. „Němske mloko w kantinje čěskeho sejma je najlěpši dopokaz, zo tajke prawidło woprawdźe trjebamy“, Toman podšmórny. Wšelake zwjazki, mjez nimi zwjazk za wikowanje a turizm, su přećiwo zawjazowacym žiwidłowym kwotam. „Tajke postajenje wobmjezuje wikowanje a swobodu rozsuda kupcow. Europska komisija njesmě tajke plany dopušćić.“ Brüssel bě hižo loni w smažniku politikarjow w Praze wo tym informował, zo tajki zakoń njewotpowěduje prawidłam nutřkokrajnych wikow.
