Statna rěčnica a dźiwadźelnica Andreja Bulankowa w portreće

„Moja wutroba bije za dźiwadło. Jako šulerka chcych přeco do młodźinskeho dźiwadła, njejsym pak sej zwěriła. W Chrósćicach sym drje w šulskej skupinje sobu hrała, ale hakle w dwanatce sej prajach: Nětko abo nihdy! Prěnja inscenacija bě ,Žiwjenje bjez zawěškow‘, z kotrejž so swojemu sonej dale přibližowach.“ Takle zjima Andreja Bulankowa swój puć na jewišćo. Kročel wot młodźinskeho do profesionalneho dźiwadła bě za nju tuž logiska: „Wobhonich so pola tehdyšeho nawody gymnazialneho ćělesa Michała Lorenca, hač njemóhła so z elewku NSLDź stać. Wón měnješe, zo raz pohladamy. K tomu přińdźe, zo je jeho naslědnik Torsten Schlosser runje přichodnu hru ze šulerjemi nazwučował. Za kruch „Na frasu!‘ dyrbjachmy scenisce improwizować. Přihotowach so tehdy runje na maturu, a premjera by hakle po wotzamknjenju była. Tohodla Torsten namjetowaše intendantej Lutzej Hillmannej poručić, mje předrěčeć dać. Dóstach termin za rozmołwu a předehru – a nadobo běch elewka činohrajneho studija.“

Jako běch w oktobru z wědomostnikami Serbskeho Instituta na mjezynarodnej slawistiskej konferency w ukrainskim Lwowje, móžach tak kaž woni w hóstnym domje Uniwersity Iwana Franka bydlić. Přebytk bě dosć přijomny, zastarać pak mějachmy so sami. To njeje tež za wukrajnika problem, za słowjanskeho scyła nic.

Moji přewodnicy njeběchu zdźěla prěni raz na Ukrainje a so z tamnišimi wobstejnosćemi derje wuznachu. Tuž dźěch za nimi, jako rěkaše, zo póńdźemy jěsć do „Puzateje chaty“ (chata kutłača). Mjeno same hižo dosć zajimawe klinči, ale što so za tym chowa? Tajkich chatow maja w Lwowje tójšto. Najzajimawša, najznaćiša a najwjetša pak je ta njedaloko Uniwersity Iwana Franka.

Potomnicy kublerskeho rodu von Loebenstein Łaz wopytali

Swětej wotewrjeny a mnohostronsce angažowany­ běše knježk Alexander Robert von Loebenstein (1811–1855). 1836 wón wudowje Caroline von Muschwitz kubła we Łazu a Mortkowje wotkupi a přesydli so do Stróže a Łaza. Pruski kral pozběhny jeho 1839 do zemjanstwa. Alexander Robert von Loebenstein bě nimo toho wokrjesny deputěrowany, naměstnik wokrjesneje rady a čłon ratarskeho towarstwa we Wojerecach.

„Z nim započachu so zemjanske stawizny swójby we Łazu. Wón stwori tež swójbny wopon. Jeho zajim słušeše ornitologiji“, powěda předsyda Spěcho­wanskeho towarstwa zetkawanišća Dom Zejlerja a Smolerja we Łazu Reinhardt Schneider, kiž pokazuje zajimcam zdobom 1 070 ptačich preparatow wopřijacu zběrku knježka von Loebenstein. Něhdźe 50 potomnikow zemjanskeje swójby dokładnje­ připosłucha a so dale napra­šuje. Łaz je jenož jedna ze stacijow na zetkanju swójby von Loebenstein. Cyłkownje 120 potomnikow bě tele zetkanje w Smochčanskim Domje biskopa Bena zjednoćiło.

Njeńdźe jenož wo zeznaće

Pohladnicy powědaja wo dawnych časach,­ swědča wo podawkach a ludźoch.­ Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach nimale pozabyli.

Lědma štó, kiž po nowej dróze z Chrósćic do Delan jědźe, wobkedźbuje tam za nowozapołoženym křižowanišćom mjez Hórkami a Worklecami z třoch statokow wobstejace sydlišćo. Ludźo z wokoliny wědźa, zo je to Lejpold. A za wulkej lipu njeposrědnje při puću stejacy tykowany dom bě něhdy znaty a woblubowany hosćenc. Hačrunjež drje njeje so napohlad, kaž jón na pohladnicy widźimy, dospołnje změnił, je wón tola swědk měnjatych stawiznow. Pominyło je so zapopadnjene čiłe žiwjenje w lěće 1903. Dale je lipa nalěwo wo wjele wjetša, a žony w narodnej drasće tam hižo žane njewuhladaš.