Budu knihu starym kolegam a znatym poručeć
Do dalokeje měry Serbja wědźa, zo je dr. Timo Meškank sorabist, stawiznar a stasi-eksperta. Hižo wjele lět wón bojownisce a wuspěšnje skutkowanje statneje bjezstrašnosće w Serbach wotkrywa, byrnjež znate było, zo so to někotremužkuli Serbej njespodoba. Nazymu je w LND jeho druha studija na tym polu wušła „Sorben im Blick der Staatssicherheit“.
Z předsłowa wučitach, zo je awtor přećiwo stawiznarjam, kotřiž stawizny w datych wobstejnosćach na najnowši staw łžě přinjesu. Wón interpretuje połoženje Serbow w druhej diktaturje na zakładźe žórłow. Jeho zapis žórłow přeradźa, zo je zaso w archiwach za aktami honił. Što je tam z nich zhonił a nazhonił? Što po- srědkuje wobhonjeny fachowc w nowej knize němskim a serbskim čitarjam?
A što měniće Wy?
Sće knihu Tima Meškanka hižo čitali? Što Was jima, kak tule jara wobšěrnu ediciju přijimujeće? Redaktorojo našeho wječornika wjesela so nad Wašimi myslemi-dopisami, zo by so wuměna wo knize a wo w njej načatej maćiznje na tymle městnje dale wjedła.
Redakcija Serbskich Nowin
„Skoro wšitcy Serbja su muzikanća“
W čěskim Liberecu bě hač do kónca septembra wustajeńca serbskeje narodneje drasty k wobłukej „Kwas we Łužicy“. Eksponaty pochadźachu z Róžeńčanskeho drastoweho fundusa. Sobuawtorka wustajeńcy Monika Cyžowa měješe interview z Liberecskej nowinu, kotryž je nětko w najnowšim wudaću měsačnika Česko-lužický věstník wozjewjeny. Knjeni Cyžowa w čěskej rěči powědaše, kak běchu spočatk 1990tych lět z natwarom fundusa započeli. Wustaji, zo serbscy młodostni a dźěći rady narodnu drastu noša, k tomu rejuja. Měnješe, „zo su skoro wšitcy Łužiscy Serbja muzikanća abo w někajkim ansamblu spěwaja“.
Zapósłane (14.10.16)
Cyril Pjech z Berlina wupraji so k přinoškej w Serbskich Nowinach wo rotundźe w Praze:
Serbske Nowiny rozprawjachu 10. oktobra pod nadpismom „Maćica Serbska podpěruje rekonstrukciju rotundy“ wo tym, zo je Maćica Serbska pjenježnje podpěrała po namołwje Karloweje uniwersity rekonstrukciju cyrkwički swjateho Václava w Praze. W nowinje bě widźeć model rotundy, wot kotrejež su po wšěm zdaću jenož archeologiske zbytki wostali.
Jako to widźach, dopomnich so hnydom na rotundu, kotraž je hač k wysokosći třěchi zdźeržana a zwisuje tež z Čěskej, ale steji w Němskej a to na kromje městačka Groitsch njedaloko Lipska. Rotunda steji na hórce, na kotrejž bě něhdy korčma, pod kotrejž nańdźechu tutu rotundu. Wězo praji nam mjeno města, zo bě tam hrodźišćo, słowjanske, serbske (nic milčanske!), na kotrež natwari sej němski knjez hród.
Zapósłane (13.10.16)
W Serbskich Nowinach z dnja 11. oktobra steješe pod nadpismom „Załožba spěchuje wosom projektow ...“. Lubina Hajduk-Veljkovićowa z Lipska k tomu přispomnja:
Sylnu wolu zbudźić
Mjez gratulantami k 70ćinam Romanija Rosy w Berlinje běchu zastupjerjo w Němskej bydlacych Židow, Muslimow a afriskich narodow. Wosebje witaše wón Serbow a zastupjerjow w Němskej připóznatych awtochtonych mjeńšinow. Milenka Rječcyna je so někotrych přitomnych za wuznamom skutkowanja Rosy prašała.
Dawid Statnik, předsyda Domowiny: Romani Rose je prócowar wo prawa mjeńšinow a tež prócowar wo prawa čłowjestwa. Wězo multiplikuje wón zajimy Sintow a Romow, hdyž wón zjawnosć na problemy jedneje, swojeje mjeńšiny pokazuje. To so politisce hódnoći a to ma wuskutki za wšitke dalše mjeńšiny. To sam tež přeco zaso w mjeńšinowej radźe zwěsćam. Jeho postupowanje ma swoje dobro. Přetož, hdyž sej jedna tam zastupjena mjeńšina něšto wudobudźe, ma to tež lěpšiny za wšitke druhe.
Zapósłane (07.10.16)
Nastupajo nowu knihu dr. Tima Meškanka wo sobudźěle Serbow w statnej bjezstrašnosći NDR a njedawne předstajenje publikacije w Budyšinje měni Hinc Cuška z Budyšina: „Cyle tak to njebě.“
W telewizijnej rozprawje wo předstajenju knihi dr. Tima Meškanka słyšach předsydu Domowiny Dawida Statnika rjec, zo su tehdy wšitkich donošowarjow statnej bjezstrašnosći na Domowinje pušćili. Dźiwach so, dokelž jako tehdyši naměstnik jednaćela a předsyda zawodneje rady ničo wo tym njewědźach. Wěrno je, zo bu po přizamknjenju k zwjazkowej republice hač na horstku nimale wšěm wupowědźene, nic pak, dokelž mějachu někajke kontakty k wěstotnym organam NDR. Dyrbjachu hić, dokelž njemóžeše jich Domowina cyle jednorje wjace zapłaćić.
Zapósłane (22.09.16)
Jurij Łušćanski z Budyšina poćahuje so na wčerawše „Zapósłane“ wo prawym pisanju serbskich mjenow:
Zo móžemy sej swoje serbske swójbne mjeno tež „hamtsce“ zapisać dać, je derje. A derje tež je, zo w přiběracej měrje starši serbske předmjeno swojich dźěći zapisać dadźa. Bjezdwěla je rozdźěl, hač wołaja dźěćo doma Jurjo abo Hańžka a druhdźe Georg a Agnes. Za někotrehožkuli móže to samo psychiske poćežowanje woznamjenjeć. Tohodla chcych a chcu, wšojedne hdźe, być Jurij, a tak so pisam. Jako běch šuler a student w Drježdźanach a jako dźěłach w Berlinje, dóstach póštu z předmjenom Jurij na mnje adresowanu, serbske institucije z Łužicy pak pisachu Georg. Jurij so lochce pisa, dokelž nima diakritisku značku, žanu hóčku abo smužku nad pismikom, hinak hač moje swójbne mjeno.
Zapósłane (21.09.16)
Božena Braumanowa z Łuha podawa swoje nazhonjenja ze serbskej formu mjena hladajo na pozbudźenje ministerki dr. Evy-Marije Stange, zo měli sej Serbja serbsku wersiju mjena zapisać dać:
Mam mailowu adresu, kotraž so ze serbskeje wersije mojeho mjena zestaja. Z tutej adresu dožiwjam zajimawu wěc: Byrnjež sym firmam mailku z němskim podpisom pósłała, narěča mje w swojej wotmołwje překwapiwje často z „Frau Braumanowa“. To mje woprawdźe zwjesela a mam to za wuraz čućiwosće kaž tež respekta. Samo poskićowarjo, kaž Amazon, tak činja – a Nespresso samo hóčku nad „z“ w mojim předmjenje zdokonja, štož w mailowej adresy (hišće) móžno njeje. W zwisku z pozbudźenjom ministerki Stange wšak by so mi lubiło, bychu-li Łužičenjo w šuli znajmjeńša telko serbsce nawuknyli, zo móže kóžda sotra w lěkarskej praksy Božena porjadnje wuprajić. Jako dźěćo běše mje přeco smjerć hańba, hdyž su mje we wšej zjawnosći Botzeehna wołali („To tola njejsym ja ...?!“). A něhdy w žiwjenju ći prašenje „Ja, und das Häckchen über dem ‚z‘ – nach oben offen oder nach unten offen?“ tež wjace njeje tak zabawne.
Serbja a „němska wójna“ 1866
„Nětko dyrbju přećiwo tymle słowjanskim bratram wojować a dyrbimy jedyn druheho němskim naležnosćam kwoli zabiwać.“ To je wurězk z lista serbskeho wojaka Jana Mikanje z bitwy pola Hradeca Králové před 150 lětami. Wozjewjeny je w nastawku wo „wójnje Němcow z Němcami“ („válce Němců s Němci“) mjez Pruskej a Rakuskej w najnowšim wudaću Praskeho časopisa Česko-lužický věstník. Awtorka přinoška je Zuzana Bláhová-Sklenářová. Podate su wujimki z tehdyšich Serbskich Nowin, Katolskeho Posoła a Bramborskeho Serskeho Casnika. Věstník podawa na prěnjej stronje tež pěseń Handrija Zejlerja „Pod Łazom rjana wjeska je“, kotruž publikowachu Serbske Nowiny 1867 k wopominanju padłych serbskich wojakow 1866.
