Zapósłane (12.06.23)

Montag, 12. Juni 2023 geschrieben von:

Christiana Piniekowa z Choćebuza: Radźeny model žiweje demokratije

Rady so w SN informuju a diskusije sćěhuju. W rubrice Zapósłane w SN z 6. junija nawjaza Babuša Cinderowa na nastawk Měrćina Wałdy w SN z dnja 2. junija. We woběmaj dźěše mjez druhim wo wólby zastupnistwa Serbow. K tomu chcu dodać mysle wo modelu nutřkoserbskich wólbow w Braniborskej, kiž so po mojim měnjenju pozitiwnje na delnjoserbsku community wuskutkuje.

Zapósłane (06.06.23)

Dienstag, 06. Juni 2023 geschrieben von:

Lucija Jakštowa z Chrósćic piše k debaće wokoło mobilneho błyskača we wsy:

Hdys a hdys steji pola nas błyskač. Mi je jasne, zo so kóždy, pola kotrehož so zabłysknje, přez to mjerza, a to je so zawěsće – wothladajo wot „našeje dróhi“ – skoro kóždemu šoferej hižo raz stało. W najlěpšim padźe so po tym na předpisanu spěšnosć dźeržiš.

Njedawno pak mějach dožiwjenje, kotrež mje pohnu, so jónu zjawnje słowa jimać. Mje něchtó narěča so prašejo, čehodla błyskace awto, hdyž steji na našej ležownosći, njewućěrimy, to je lózyskosć. Jako znapřećiwich, zo je w mojich wočach lózyske, hdyž taflu z wobmjezowanjom spěšnosće najwjetši dźěl awtow dospołnje ignoruje a njemało awtow samo z dwójnej spěšnosću do wjeski nutř abo z wjeski won smali, bu mi wotmołwjene, da dyrbiće preč ćahnyć.

Napisał dr. Měrćin Wałda

Pod rubriku Diskusija wozjewjeja Serbske Nowiny kontrowersne teksty, kotrež měli wuměnu měnjenjow pozbudźić.

Skóržby wo njepřezjednosći Serbow abo strach před jich „rozpadom“ njejsu ničo nowe. Stajnje ležachu te najlěpše lěta w zańdźenosći. Tola něšto je dźensa hinak. Zo „Serbja so zhubja ...“ abo zo je hižo „přepozdźe“, słyšach njedawno na wotewrjenju wustajeńcy „Čej da sy?“ w Serbskim muzeju wot mnohich, kotrychž dotal jako pesimistow njeznajach. Dźeń a bóle je widźeć, zo dźe serbska rěč, tež serbski towaršnostny angažement wšudźe wróćo, w institucijach, pola muži a žonow, pola młodostnych a staršich, pola šulerjow a gymnaziastow. Kóžde lěto zemrěje rjad angažowanych ludźi. Jim sćěhuje wjele mjenje socialnje aktiwnych. Hačrunjež je drje wšěm problematiska situacija wědoma, so tabuizuje abo situacija so njezamołwiće rjenje barbi.

Zapósłane (25.05.23)

Donnerstag, 25. Mai 2023 geschrieben von:

Rejza Šěnowa z Budyšina: K Šěrachowej šćežce wokoło Budyšinka:

Zawěrno bě to rjane dožiwjenje, so zhromadnje z wulkej šwitu pčołarjow a pčołarkow kaž tež lubowarjow přirody po mjenowanej Šěrachowej šćežce wokoło Budyšinka wodźić dać. Tež šwarna ličba Serbow, mjez nimi Konječan pčołar Jan Šołta, počesći na te wašnje serbskeho fararja a přirodospytnika Hadama Bohuchwała Šěracha.

Z přinoška Leńki Thomasoweje w Serbskich Nowinach z 22. meje zhonimy, zo běchu so dwurěčne tafle šćežki z pomocu Budyskeje župy zhotowili. To je chwalobne, při blišim pohladanju pak wjace hač přesłapjace. Njeje ani jedneje tafle bjez zmylka w serbskim teksće. A to nic jenož, dokelž hóčki abo smužki pobrachuja abo druhi konsonant tworja. Samo Šěrachowe mjeno w nadpismje na prěnjej tafli je skomolene. Wobsah na druhich je z časami tak skomoleny, zo jón jenož z pomocu němskeho originala zrozumiš.

Zapósłane (16.05.23)

Dienstag, 16. Mai 2023 geschrieben von:

Diana Šołćina, nawodnica Worklečanskeje serbskeje wyšeje šule, poćahuje so na wčerawši přilopk w SN:

Sebi wo dźěle druhich měnjenje tworić je łoskoćiwa wěc. Hódnoćenje žada sebi ­dokładnu rešeršu, dobru fachowu wědu a wotewrjeny wid. Wčerawši přilopk tute kriterije drje spjelnił njeje. Mnoho pra­šenjow so tuž wotewrja, kiž njehodźa so dla njedostatkow trěbnych aspektow wotmołwić. Namołwjam tuž wšitkich za nowiny pisacych kaž tež akterow dalšich medijow, so woprawdźe z tematiku rozestajeć. Prašenja maja so potrjechenym stajić a pozadkowe informacije maja so pruwować. Tak su njetrjebawše mjerzanja a wopačne abo złowólne twjerdźenja zbytne. Dla spěšneho wuwića nowostkow njeměłoj wěrnosć a kwalita w žurnalizmje ćerpjeć. Druhdy zda so šćežka mjez zajimawym žurnalizmom a bladami chětro wuska.

Zapósłane (04.05.23)

Donnerstag, 04. Mai 2023 geschrieben von:

K našej wčerawšej rozprawje wo powalenej meji we Worklecach ma nawodnica tamnišeje wyšeje šule Diana Šołćina slědowacy dodawk:

Kaž w krimiju rozswětlichu so wobstejnosće wokoło njeskutka na šulskim dworje Worklečanskeje šule. Mjeztym dyrbjachmy spóznać, zo předležitaj dwaj njeskutkaj. Prěni sta so w nocy wot pjatka na sobotu, jako meju powalichu. Při tym so wjeršk złama a zdónk rozpači, tak zo njemóžeše so hižo nastajić. Mjeztym so wukopa, zo bě to šamałstwo, kotruž bě skupinka šulerkow a šulerjow našeje šule zawiniła. Póndźelu rano dojědźe potom skupina cuzych na dwór a meju doskónčnje zniči. Rozrězachu ju na kruchi a roztřihachu ranku. Wěnc pokradnyć pak so jim njeporadźi, dokelž dóńdźe mjeztym Worklečanska młodźina na dwór a skućićelow wuhna. Chětro zrudźeni zhladujemy na tutón kónc tydźenja. Konsekwency maja nětko ći njesć, kiž su za njeskutk zamołwići.

Jan Nuk z Radworja piše:

Njedawno zhonichmy, zo je bywši sportowy reporter Heinz Florian Oertel zemrěł. Za mnohich z mojeje generacije bě Oertel nimo komentowanja najwšela­korišich sportowych družin wosebje identifikaciska figura měroweje jězby Berlin-Waršawa-Praha. Přez swoje angažowane a zahorjace wašnje měješe wulki podźěl na tym, zo so syła tehdyšich staćanow NDR za tute wubědźowanje za­jimowaše.

Wěm so dopomnić, zo je mje nan w 1950tych lětach z pola pósłał, zo bych poskał doma při radiju a jemu potom­ ­zaso na polu rozprawjał, štó je etapu ­dobył. Tutón zajim, tuta zahorjenosć, je potom tež k tomu wjedła, zo su serbske šule organizowali mjezsobne kolesowarske wubědźowanja. Mje tehdy tež Ralbičanska šula za tajke wubědźowanje přizjewi. Nažel mějach jenož koleso ze železnym ramikom, runym wodźidłom a njespušćomnym rjećazom. Ći faworića, kaž njeboh Józef Frencl abo tež Benedikt Dyrlich, mějachu hižo kolesa z lochkim ramikom a wodźidłom, zhibnjene kaž rohi borana. Tuž běchu na kóncu etapy přeco cyle prědku zaměstnjene.

Zapósłane (21.04.23)

Freitag, 21. April 2023 geschrieben von:

Jan Bart z Budyšina piše:

Pod nadpismom „Domowina wužadana“ pisachu Serbske Nowiny na prěnjej stronje wudaća z 19. apryla, zo serbscy sejmarjo hłownej zhromadźiznje Domowiny namjetuja wobzamknyć, zo ma so wutworić „kubłanska awtonomija“.

Tole mje chětro rozbudźi, wšako so žadanje wo wjace serbskeho samopostajowanja na polu šulstwa hižo dołho diskutuje. Ale konkretne předstawy so njeformuluja. Nichtón nochce sej, hladajo na naše nimale stolětne serbske kubłanske stawizny, porsty spalić!

Wo čo dźe? Wobłuk awtonomije? Teritorij, kotre kubłanišća, wot žłobika do gymnazija atd. – Wobsah awtonomije? Městno serbskeje resp. němskeje rěče w kubłanišću na přikład: přirodowědne předmjety, imerzija atd. – Struktura awtonomije? Nawjedowanje, kubłanska wyšnosć, dalekubłanje, kontrole atd. – Personalne prašenja: Serbskorěčna kmanosć, wabjenje pedagogiskeho dorosta, studij atd.

Serbja w němskorěčnych podcastach

Dienstag, 11. April 2023 geschrieben von:

W dźeń a njepřewidnišej husćinje němskorěčnych podcastow jewja so přiběrajcy tež Serbja. Tak je so njedawno projekt „Konsumgut:Ost“ aktualnej sceny popoweje hudźby we Łužicy wěnował; a format „Auf den Tag genau“, předstajacy wubrane, před sto lětami wušłe přinoški Berlinskich nowinow a časopisow, pokaza, zo njeje diskusija wo wudobywanju brunicy a sćěhach na přirodu a wobydlerjow fenomen našeho časa. Tež „serbske prašenje“ po Prěnjej swětowej wójnje bu w tym wobłuku hižo wobswětlene.

Zapósłane (05.04.23)

Mittwoch, 05. April 2023 geschrieben von:

Fabian Kaulfürst rozprawja wo wědomostnej konferency z hnujacymaj wjerškomaj:

Neuheiten LND