W Serbskim seminarje w Praze je so sobotu hłowna zhromadźizna Towarstwa přećelow Serbow (SPL) wotměła. Po dwěmaj lětomaj bu zaso nowe předsydstwo wuzwolene. Změny njejsu wulke. Stary předsyda Lukáš Novosad sta so z nowym, městopředsydka wostanje Eliška Oberhelová. Jimaj přidružichu so Iva Drmlová, Ondřej Šrámek, Antonin Kříž, František Krejčí a Kryštof Peršín, kotryž je jenički nowy čłon předsydstwa. Hłowna tema diskusije běchu wužadanja, z kotrymiž so towarstwo hižo dlěši čas bědźi: pobrachowacy dorost a financielne ćeže w zwisku ze stupacymi kóštami za tepjenje. Kóštow dla njeje wěste, hač budźe towarstwo Serbski seminar, kiž słuša čěskemu kultusowemu ministerstwu, dale wužiwać směć. Najebać to so prócuje, zo by styki do Łužicy wudźeržowało. Wo tym swědči tójšto zarjadowanjow, kotrež je towarstwo loni zorganizowało.

Znowa protesty w Turkowskej

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:

Istanbul (dpa/SN). W Turkowskej su po wotsadźenju a zajeću Istanbulskeho měšćanosty Ekrema Imamoğla znowa sta­tysacy ludźi na dróhu šli. W Istanbulu zhromadźichu so demonstranća před měšćanskim zarjadnistwom, najebać wobstejaceho zakaza demonstracijow w milionowej metropole. Wčera běchu Imamoğla do přepytowanskeje jatby ­tyknyli a jako měšćanostu „nachwilnje“ wotsadźili. Najebać to je jeho strona CHP za prezidentskeho kandidata wuzwoliła.

Planuja přesydlenje z Gazy

Tel Aviv (dpa/SN). Israel planuje nowe zarjadnistwo za „dobrowólne“ wupućowanje Palestinjanow z Gazaskeho pasma. Zaměstnić chcedźa wotrjad w zakitowanskim ministerstwje. Wón ma „dobrowólne wupućowanje wobydlerjow Gazaskeho pasma do druhich krajow po wěstych a kontrolowanych pućach přihotować“, medije rozprawjeja. Jordaniska přećiwo planam protestuje, dokelž z tym liči, zo hišće wjace Palestinjanow přińdźe.

Masowe protesty w Israelu

Po 38 dnjach je bamž Franciskus wčera chorownju Gemelli w Romje wopušćił a so zaso do Vatikana nawróćił. Lěkarjo 88lětnemu nawodźe katolskeje cyrkwje chutnje radźa, dale wotpočować, a to znajmjeńša dwaj měsacaj. Do wotjězda so bamž sobudźěłaćerjam chorownje ze słabym hłosom dźakowaše. Zahorjenje płucow bě Franciskusa zlemiło. Foto: dpa/Marco Ravagli

USA a Ruska rěča wo Ukrainje

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:
Riad (dpa/SN). Zastupnicy USA a Ruskeje su w sawdi-arabskej stolicy Riadźe rozmołwy wo skónčenju wójny w Ukrainje zahajili. Wuradźowanja wotměwaja so za zawrjenymi durjemi w hotelu „Ritz Carlton“, ruska statna powěsćernja Tass rozprawja. Rusku delegaciju nawjedujetaj čłon federaciskeje rady Georgi Karassin a zastupjer tajneje słužby Sergej Besseda, wuski dowěrnik ruskeho prezidenta Wladimira Putina. Ze stron USA nawjedujetaj wěstotny poradźowar prezidenta USA Donalda Trumpa, Mike Waltz a wurjadny pósłanc za Ukrainu Keith Kellogg skupinu diplomatow. Z ukrainskimi zastupnikami su diplomaća USA hižo wčera rěčeli. Hłowa tema je přiměr jako zakład wobšěrnych měrowych jednanjow.

Wujednawarjo dźěłaja

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Po zwrěšćenju tarifowych rozmołwow za sobudźěłaćerjow zjawneje słužby Zwjazka a komunow je komisija wujednawarjow dźensa swoje dźěło zahajiła. Pod nawodom bywšeho hessenskeho ministerskeho prezidenta Roland Kocha (CDU) a něhdyšeho Bremenskeho měšćanskeho radźićela Hansa-Henninga Lühra ma komisija w běhu tydźenja kompromis namakać. Při tym dźe wo dochody wjace hač 2,5 milionow přistajenych. Komisija schadźuje so na njeznatym městnje. Hdyž změje wona namjet dojednanja zdźěłany, chcedźa tarifowi partnerojo znowa wuradźować. W času wujednanja su warnowanske stawki zakazane. Dźěłarnistwo žada sej wosom procentow wjace mzdy. Komuny to wotpokazuja.

Dźěłowe skupiny rozprawjeja

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Prěni wotrězk koaliciskich jednanjow unije CDU/CSU a SPD je prawdźepodobnje wotzamknjeny. Dźěłowe skupiny mějachu dźensa hač do 17 hodź. wuslědki swojich wuradźowanjow pisomnje předpołožić. Přichodne dny chcedźa material přehladać a do zhromadneho koncepta zwjesć.

Hišće do přichodneho kónca tydźenja wuradźuje potom tak mjenowane koło 19 wobdźělnikow. Jemu přisłušataj mjez ­druhim generalny sekretar CDU Carsten Linnemann a minister za zakitowanje ­Boris Pistorius (SPD). W kole chcedźa wosebje wo tym wuradźować, kak móhli najwjetše problemy wobeju stron rozrisać.

Wulke diferency su so po internych informacijach na polu dawkow, socialneje politiki a při wobmjezowanju njeregularneje migracije wujewili. Raznje su na přikład wo legalizowanju wotehnaća diskutowali, štož sej SPD žada.

Hač do prěnjeho tydźenja apryla chcedźa wšitke njejasnosće rozrisać. Jutry chce předsyda CDU Friedrich Merz nowe knježerstwo předstajić.

Modlitwa a kwětki za wopory

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:

Před dźesać lětami němske lětadło w francoskich Alpach znjezbožiło

Le Vernet/Haltern (dpa/SN). To bě jedna z najwjetšich katastrofow w stawiznach europskeho ciwilneho lětarstwa: Dźesać lět po zražce mašiny předewzaća Germanwings lećicy do Düsseldorfa su dźensa z kwětkami a modlitwami wopory wopominali. 150 ludźi je 24. měrca 2015 při zražce w francoskich Alpach ­žiwjenje přisadźiło. Policija je přeswěd­čena, zo je psychisce chory němski pilot katastrofu wotpohladnje zawinował, zo by sej žiwjenje wzał.

Tójšto přiwuznych woporow je składnostnje róčnicy k městnu njezboža njedaloko gmejny Le Vernet w francoskim departemenće Alpes-de-Haute-Provence přijěło. Lufthansa a jeje wotnožka Germanwings kóžde lěto tam na wopomi­nanje přeprošujetej.

W Němskej zarjadowachu najwjetše wopominanje w městačku Haltern am See na sewjernej kromje Poruhrskeje. Před dźesać lětami sedźeše skupina šulerjow z małeho městačka w Airbusu, kiž po puću z Barcelony do Düsseldorfa do hórskeje skały zrazy.

Prěni hózdź a šrubik

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:
Wobšěrna paleta temow, čiłe a zdźěla dosć kontrowersne diskusije, wuběrnje planowane wotběhi, wjace hač 150 a z tym přewjele wobdźělnikow, hač zo móhli so tu wšitcy mjenować (předewšěm moderatorki wuměnow, čłonki dźěłarničku wuhotowaceho eksploratiwa StudioLab „Arbeit an ­Arbeit“ a nic naposledk za kulisami čestnohamtsce skutkowacy studowacy njech awtorej tychle linkow za zło njebjeru, zo so do rozprawy namakali njejsu) – prěni forum „Serbske žiwjenske rumy w digitalnej dobje“ smě so jako poradźeny zjimać. Zo chcedźa hladajo na wotpohladane pokročowanje nimo akademikarjow, (IT-)fachowcow a kulturnikow tež tych bóle zapřijeć, na kotrychž so digitalne poskitki w prěnim rjedźe měrja, potajkim tak mjenowanych wužiwarjow, je najskerje najwažniše dopóznaće po premjerje. Dalši šrubik, na kotrymž měło so – rady digitalnje – trochu wjerćeć, nastupa rěčane słowo. Štož so ­tónraz skerje připódla jewješe, bě mje­nujcy: serbšćina. Bosćan Nawka

Wuhorje w Haboli a Sprjewi wusadźa

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:
Spandawski rybar Jens Hidde (naprawo) jědźe ze swojimi kolegami po Haboli, zo by tam wuhorje wusadźił. Ryby waža runje 0,3 gramy a su hišće škleńčite. Wuhorje pochadźeja z wuliwow francoskich rěkow do Atlantiskeho oceana. Rybarjo sadźa nětko wulke mnóstwa wot nich do Habole, Sprjewje a Dubje. Populacija škleńčiteho wuhorja w Europje raznje woteběra. Tohodla je EU čłonske kraje w lěće 2007 z wukazom zawjazała, naprawy za škit wuhorja zwoprawdźić. Foto: dpa/Soeren Stache

To a tamne (24.03.25)

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:

Złota rubizna w hódnoće wjacorych statysac dolarow w staće Florida w USA je zaso pola swojeho wobsedźerja. Debjenki su ćěło paducha po přirodnym puću wopušćili, policija zdźěla. Paduch bě nawušnicy spóžrěł, jako jeho policija lepi. Na to běchu skućićela dwaj tydźenjej w chorowni pod dohladom policije wobkedźbowali. Röntgenowy nastroj zastojnikam při tym pomhaše.

Něhdźe 500 dróhow francoskeje stolicy w přichodnym času za awta zawru. Při woprašowanju wobydlerjow je so wjetšina za to wuprajiła, nowe pasma za pěškow wutworić. Na wothłosowanju pak so jeničce štyri procenty ze wšěch 1,4 milionow zapisanych wolerjow wobdźěli. Přichodne lěta móhło w Parisu 10 000 parkowanišćow wotpadnyć. Šoferojo awtow dyrbja so na wulke wokołopuće nastajić. Kotre drohi to potrjechi, hišće njewědźa.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND