Kata Malinkowa

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:

10. požnjenca před 25 lětami zemrě w Budyšinje přełožowarka, rěčewědnica, awtorka a aktiwna spěchowarka serbskeho kulturneho žiwjenja Kata Malinkowa. Na Budyskim Michałskim pohrjebnišću nańdźe poboku mandźelskeho Pětra swój posledni wotpočink. Wona bě so 1. meje 1931 zhromadnje ze sotru Hanu swójbje wučerja Mikławša Cyža w Baćonju narodźiła. Dwójnikaj wotrosćeštej w serbskej katolskej swójbje a staštej so pozdźišo wučerce. Sotra Hana bě so na wučerja Žura wudała a bydli nětko hišće w Baćonju. Kata bě wot lěta 1946 do 1950 na gym­nazijach w Českej Lípje, we Varnsdorfje a w Liberecu a je po tym w Budyšinje ­maturowała.

Redakcija našeho wječornika: Kathrin Spiesec

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:

Tež dźensa je wona na tutu a třeću stronu aktualneho wudaća našeho wječornika hladała, doniž njeje so nowina na puć do čitarstwa podała. 31lětna layouterka ma nimo stron wšědneho dźenika tež Dźěćiznak, nawěški a Rozhlad nic jenož optisce na starosći. Wšako hlada maćernorěčna Serbowka tež sobu na napisma a teksty, zo by k rěčnej kwaliće přinošowała. Tak hdys a hdys njezrozumliwe sady markěruje, zo bychmy při přehladanju stron a korekturach artiklow hnydom widźeli, hdźež dyrbimy so hišće wosebje gratu přimać.

Zo so Kathrin z wosebitym zapalom zestajenju rozprawow wo sporće wěnuje, njeje žanoho dźiwa: Wona je horliwa sportowča a hraje mjeztym dźesać lět wolejbul w towarstwje Viktoria Worklecy. Kathrin běše sobuzałožerka holčeho mustwa „Dźiwje micki“. Hdyž ličba hrajerkow hižo njedosahaše, su před pjeć lětami z cyłkom z Pančic fuzioněrowali. Dwě lěće trenowaše mustwo holčeho dorosta. So wě, zo w lěću rady bičwolejbul hraje. To pak njeje wšo: Kathrin ma c-licencu sudnicy, z kotrejž smě samo na krajnej runinje hwizdać.

Premjera a prapremjera na kromje hatow

póndźela, 11. septembera 2023 spisane wot:

Stróža (SN/at). Jako zasowidźenje ze starymaj znatymaj wopokaza so 25. serenada w zelenym, klasiski koncert na předwječoru Němsko-serbskich wikow přirody w Stróži. Na jewišćo w stanje blisko hatow je so minjeny pjatk mjez tym w Badensko-Württembergskej bydlaca Liana Bertók wróćiła. Sama rěčeše wo „comebacku“, kotryž chcyła wužiwać wobsahowu zamołwitosć tradicionalneho wječorka do młódšich rukow połožić.

Poselstwo do přichoda

póndźela, 11. septembera 2023 spisane wot:
Štwórć lětstotka „Serenada w zelenym“, to je 25 lět zaměrneho prócowanja wo poskitk koncerta na wsy z wysokej kwalitu. Domizniske towarstwo Radiška a zarjadnistwo Biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty stej spočatnemu narokej swěrnej wostałoj, Załožba za serbski lud cyłe předewzaće spušćomnje podpěraše. Škoda, zo je so minjeny pjatk jenož něhdźe 40 ludźi za jubilejny koncert zajimowało. Wo wjele wjetši publikum by sej wotměnjawy a komponistow Jana Rawpa a Jana Pawoła Nagela wopominacy program swojoraznosće dla zasłužił. Tu sy rukopis a zwjazanosć ze serbskej hudźbu znateje pianistki Liany Bertók jasnje spó­znał. Wona je so lětsa do Stróže wróćiła. Tež, zo by znowa z huslerku koncertowała, kotrejež wuwiće bě w Budyšinje wuměłsce přewodźała. Dźěło za „Serenadu w zelenym“ do młódšich rukow połožić, bě poselstwo Bertók do přichoda. Młoda hudźbnica a jeje mandźelski móhłoj sej to předstajić. Wšako na wsy tajke koncerty dale trjebamy. Axel Arlt

Za profesorom Rafałom Leszczyńskim

pjatk, 08. septembera 2023 spisane wot:

Z Łódźe dóńdźe njedawno zrudna powěsć, zo je 13. awgusta zemrěł přećel ­a znajer Serbow, jich rěče a kultury, prof. dr. Rafał Andrzej Leszczyński, uniwersitny profesor zapadnosłowjanskeje filologije, čłon Maćicy Serbskeje a dwójny nošer Myta Domowiny. Jeho zajim za Serbow bě hišće w šulskich lětach zbudźiła lapidarna nowinska powěsć wo serbskej delegaciji, hotowaceje so na posedźenje UNO. Bě to prěni nastork za pozdźišu intensiwnu wědomostnu zaběru, kotrejž wěnowaše njebohi, kaž pisaše składnostnje jeho 75ćin E. Wrocławska, wjac hač połojcu swojeho žiwjenja. Prof. Leszczyński bě šěroko zajimowany filologa, polo jeho dźěławosće wopřijimaše stawiznisku a literaturowědnu tematiku runje tak kaž leksikografiske předewzaća. Nawukny hornjo- a delnjoserbšćinu a wot srjedź 1960ych lět wozjewješe sorabistiske nastawki – w serbskich runje tak kaž w pólskich časopisach, šěrjo zdobom wědu wo Serbach a sorabistice w swojim kraju. Přiwšěm poradźi so jemu hakle 1973 Łužicu sam wopytać, hdźež nawjaza spěšnje wutrobite wosobinske kontakty.

Fota a stawizny

pjatk, 08. septembera 2023 spisane wot:
„Sym spytał wobrazy wuhrjebać, kotrež stawizny powědaja, kiž maja ze mnu a ze zańdźenym časom činić. Su-li dobre fota, wozmje sej je wobhladowar sobu na duchowne pućowanje.“ To pisa Budyski fotografikar Jürgen Maćij wo nowym, nětko w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłym wobrazowym zwjazku „Ducy domoj – Unterwegs nach Hause“. Teksty k pjeć lětdźesatkow wotbłyšćowacym wobrazam spisachu Měrana Cušcyna, Agnes Matthias, Alexander Pólk a Marius Winzeler. Knižna premjera budźe wutoru, 3. oktobra, we 18 hodź. na Lichańskim hrodźe.

Historisku kładźitu chěžu wosrjedź sakskeje stolicy njedaloko Złoteho jěcharja su wčera Sakskej statnej wuměłskej zběrce ­přepodali. W dospołnje ponowjenym twarjenju z 18. lětstotka chcedźa „Archiw awantgardow“ z namrěwstwom Pabla Picassa, Andyja Warhola, Josepha Beuysa a druhich zarjadować, kiž ma so klětu w meji wotewrěć. Foto: Jürgen Männel

Pod hesłom „Smój wróćo“ wustajatej Rebekka a Aron Rauschhardt, protagonistaj alternatiwneje Budyskeje młodźinskeje sceny w 1990ych lětach, mjez druhim tónle čas reflektowace swójske mólby, fotomontaže, tekstilowe wuměłstwo a skulptury w Kamjentnym domje. Dźens tydźenja wotewrjena přehladka je hač do kónca septembra přistupna. Foto: Karsten Richter

Wo knihach a kniharni (08.09.23)

pjatk, 08. septembera 2023 spisane wot:

Dźens tydźenja wotewri so w Dešnje rěčne hnězdo k wožiwjenju delnjoserbšćiny. Serbske Nowiny wězo wo tym hnydom póndźelu rozprawjachu a na foće dźerži nawoda pilotoweho projekta „Zorja – serbska imersija za dorosćonych“ Nowy Casnik w rukomaj. Zwurazni so z tym nadźija, zo měli kursisća prawje bórze delnjoserbski tydźenik čitać (móc). W běhu kursa wšak stejitej tež čitanski kružk a samo zaběra z delnjoserbskej literaturu na programje. Tuž móžu wobdźělnikam, jich njemaćernorěčnym trenarjam a (zdźěla) maćernorěčnym mentoram cyle čerstwu lekturu doporučić: najnowšu Pratyju.

Twórba jako dupa w cyrkwi

štwórtk, 07. septembera 2023 spisane wot:

Mjezynarodnosć skutkuje z myslemi za zrozumjenje mjez ludźimi

Claudija Zanaga z italskeho Carrera je ze swojej temu „Rozmysluj wo sebi“ wopytowarjow k tomu pohnuła, wo swójskim pochadźe rozmyslować.

Móhli rjec, zo je kóždy hižo jónu po antice pućował, na šuli, w bibliotece, w cuzym kraju abo na hinaše wašnje. Cyle blisko stupi nam wona tuchwilu w Miłočanskej skale „Při Krabatowym kamjenju“. Ukrainski wuměłc Volodymyr Kochmar předstaji tam Centawra. Ze zornowca wurězbowane stworjenje je dźělene. Prědni ma podobiznu čłowjeka a pokazuje na swójske „Ja“. Zadni dźěl pak je zwěrjeći, předstajacy animalisku stronu čłowjeka. Zajimawe na twórbje je, zo stejitej dźělej z małym wotstawkom wot so zdalenej, nic pak tajkim, zo by so wobhladowar přez škałobu tłóčić móhł. „Smy wšitcy dźěleni. Zaměr pak je, animaliski dźěl za sobu wotstajić, wšědnje trochu wjace“, wuměłc rjekny. Volodymar Kochmar bě druhi króć w Miłoćicach, tónkróć z wosebitej wolu ukrainskeho knježerstwa, zo by njesł tamniše kulturne herbstwo do swěta.

nowostki LND