Z wudaća: pjatk, 11 januara 2019

Bratislava (dpa/SN). Při zražce wosoboweho ćaha z nakładnym awtom na sewjeru­ Słowakskeje je so sydom ludźi zraniło. Kaž wohnjowa wobora zdźěli, bě z něhdźe 70 ludźimi wobsadźeny ćah na železniskim přechodźe bjez zawěry we wsy Podvysoká we wobwodźe Čadca po zražce z kolijow skočił. Šofer nakładneho awta bě blinkotacy so warnowanski signal ignorował, jako chcyše hišće před ćahom kolije přeprěčić.

Za nowozapočatk z Ruskej

Berlin (dpa/SN). Hospodarstwo žada sej nowozapočatk we wobćežnych němsko-ruskich poćahach. „Izolowana a wot sobudźěła z EU wuzamknjena Ruska so z lěpšim susodom njestanje“, rěka w dźensa wozjewjenym stejišću wuchodoeuropskeho wuběrka Němskeho hospodarstwa. Je najwjetši čas, zaso „zhromadne a do přichoda sahace styki nawjazać“. Wuběrk rěči wo zhubjenym lětdźesatku w poćahach k Ruskej. Po štyrjoch lětach sankcijow a stratach stow miliardow eurow dyrbjałoj wobě stronje wulki zajim měć, krizu w poćahach přewinyć.

Wjacore hroženja z bombu

W ameriskim Detroiće hotuja so na wotewrjenje lětušich mjezynarodnych awtomobilowych wikow. Wčera su tam hižo raz najnowši model awtotwarca Ford SUV Explorer­ předstajili. Wiki wotewru njedźelu. Wuhladka bědźi so hižo něšto lět z woteběracym zajimom awtotwarcow a wopytowarjow. Foto: dpa/Carlos Osorio

Athen (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je so dźensa k zakónčenju swojeho wopyta w Grjekskej ze statnym prezidentom Prokopisom Pavlopoulosom zetkała. Powšitkownje z tym ličachu, zo prezident při tym prašenje němskich reparacijow za načinjene škody za čas Druheje swětoweje wójny narěči. Komisija fachowcow bě wobjim škodow na nimale 290 miliardow eurow wobličiła. Wčera zetka so Merkel z ministerskim prezidentom Alexisom Tsiprasom. W rozmołwje chwaleše wona napinanja Grjekskeje za čas financneje krizy. Wječor je so něhdźe 700 lěwicarjow na demonstraciji přećiwo Merkel wobdźěliło. Policija z pomocu sylzopłuna tomu zadźěwa, zo móžachu so demonstranća do knježerstwoweje štwórće předrěć.

Přemało nahich hosći dla dyrbja Pariski hosćenc „O‘Naturel“ po dobrym lěće hižo zaso zawrěć. „Z wulkim wobžarowanjom dyrbimy zdźělić, zo hosćenc 16. februara doskónčnje začinimy, dokelž nimamy dosć hosći“, rěka na internetnej stronje. „O‘Naturel“ běchu kónc 2017 jako prěni FKK-hosćenc francoskeje stolicy zwonka wulkich turistiskich centrumow wotewrěli. Hosćo dyrbjachu so do toho přizjewić a drastu při zachodźe wotedać. Pinčnicy wostachu zdrasćeni.

Marathon běhace rjadniske sotry a kardinalojo při lochkoatletice – Vatikan ma wotnětka swójske sportowe mustwo. Prezident bamžowskeje rady za kulturu, kardinal Gianfranco Ravasi, je 60 čłonow wopřijacy cyłk wčera předstajił. Team, kotryž by so rady na mjeńšich sportowych wubědźowanjach wobdźělił, je čłon italskeho lochkoatletiskeho zwjazka.

Bad Tölz (dpa/SN). Razne zymske wjedro načinja ludźom w Bayerskej, Awstriskej a Šwicarskej dale wulke problemy. W Bayerskej su mjeztym w štyrjoch wo­krjesach nuzowy staw wukazali. Minjenu nóc dyrbjachu sta ludźi na awtodróze A 8 pola Mnichowa wutrać, po tym zo bě dróha sněha dla zawrjena. Sobudźěła­ćerjo Čerwjeneho křiža jich zastarachu. W mnohich zasněženych gmejnach Bayerskeje a Awstriskeje wojuja pomocnicy dale přećiwo hoberskim mnóstwam sněha na třěchach, zo njebychu so pod ćežu zwjezli. W šwicarskim kantonje Appenzel­l je so lawina sněha pušćiła a do hotela zrazyła. Tři wosoby so snadnje zranichu, jako sněh wokna přerazy.

McAllen/Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je so na wopyće mjezy k Mexiku znowa za swój dwělomny projekt namjezneje murje zasadźał a hrozył, zo wukaza „narodny nuzowy staw“. By „strowemu čłowjeskemu rozumej“ wotpowědowało, tajku murju twarić, rjekny wón žurnalistam w pomjeznej kónčinje Rio Grande Valley w zwjazkowym staće Texasu. Powołać móhł so prezident w padźe nuzoweho stawa na zakoń, kotryž zakitowanskemu mi­nistrej w tajkim padźe zmóžnja, twar „wojerskich projektow“ wukazać.

Dokelž Donald Trump dale na pjenjezach za murju wobstawa, je dźěło knježerstwa hižo nimale tři tydźenje lemjene. Dotal njeje nowy etat přeco hišće wobzamknjeny. Tak je wot 22. decembra dźěło wjacorych ministerstwow blokowane. Něhdźe 800 000 sobudźěłaćerjow knježerstwa a zwjazkowych institucijow dyrbi tuž najprjedy raz bjez mzdy dale dźěłać abo doma wostać. Dyrbjał-li tónle staw kónc tydźenja dale trać, by to najdlěši­ „shutdown“ w stawiznach USA był.

Italski nutřkowny minister Salvini pólsku stolicu wopytał

Waršawa. Wizita italskeho nutřkowneho ministra Matteja Salvinija we Waršawje je w pólskich medijach chětro wulki wothłós zbudźiła. Předewšěm Europje napřećo skeptisce nastajene medije su połne chwalby a euforije.

Salvini bě zawčerawšim, srjedu, nawodu knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć Jarosława Kaczyńskeho­ wopytał. Na zetkanju wobdźěli so tež pólski nutřkowny minister Joachim Brudziński.

Štó by sej před 30 lětami myslił, zo budźe tehdy nic runjewon přejara lubowany Trabant raz tak woblubowany, zo so samo paduši na njón měrja. Zo so w nocy na srjedu w Spalach Trabi cyle zhubił njeje, je ryzy zbožo, dokelž bě so prědnje koleso skóncowało a paduch njemóžeše hižo dale jěć. Hewak drje by plastikowa korejta dawno hižo w někajkej cuzej garaži stała, a něchtó by sej ju přetwarił abo w najhóršim padźe jako skład narunanskich dźělow wužiwał. Bych so sadźił, zo dźensniše awta, byrnjež hišće telko techniki w sebi měli, ženje tajki kultowy status njedocpěja, kaž ju Trabi nětko ma. Samo ze začinjenymaj wočomaj jón wot druhich wozydłow z wušomaj wusłyšiš a z nosom wučuchaš. A zo móžeš na nim nimale wšitko sam porjedźeć, wobhladuja mnozy jako dalšu lěpšinu. To pak nikoho njewoprawnja, druhemu jeho Trabi pokradnyć. Tak daloko lubosć k oldtimeram wězo hić njesmě. Marian Wjeńka

Riesa (dpa/SN). Delegaća AfD zahajichu dźensa w Riesy stronski zjězd, kotryž ma hač do póndźele trać. Na nim chcedźa program strony k wólbam Europskeho parlementa w meji schwalić. Nimo toho chcedźa prawicarscy populisća nowych kandidatow nastajić. Načolny kandidat je stronski předsyda Jörg Meuthen, dotal jenički­ politikar AfD w Europskim par­lamenće. Přećiwnicy AfD chcedźa jutře přećiwo njej demonstrować.

ZŁOTY PJENJEZ w hódnoće 100 milionow krónow (štyri miliony eurow) je ražernja w Jablonecu nad Nisou zhotowiła. Čěska narodna banka (ČNB) chce z nim na stotu róčnicu zawjedźenja swójskeje króny po załoženju Čěskosłowakskeje 1918 dopominać. Złotak-hober z přeměrom dobrych 50 centimetrow waži 150 kilogramow. Ludnosć móže jón wot 1. februara hač do 28. apryla na wustajeńcy „100 lět čěsko-słowakskeje króny“ wobdźiwać, kotruž zarjaduja w rumnosćach hrodoweho kejžorskeho konjenca.