Z wudaća: štwórtk, 14 februara 2019

Waršawa (dpa/SN). Hnydom k zahajenju wjele diskutowaneje konferency wo Bliskim wuchodźe we Waršawje je israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu z wuprajenjemi nastupajo bój přećiwo Iranej njeměr zbudźił. We wideju, kotryž jeho běrow wčera rozšěrjowaše, rěčeše Netanjahu wo „zhromadnej naležnosći wójny přećiwo Iranej“. Pozdźišo běrow widejo hasny a wuprajenja relatiwizowaše, rěčo jenož hišće wo „boju“ město „wójny“. Iranski wonkowny minis­ter Mohammed Dshawad reagowaše sarkastisce: „Znajemy fantaziju Netanjahuwa hižo dołho. Nětko cyły swět – a wšitcy we Waršawskim cirkusu – wo njej wě.“

Wonkowny minister USA Mike Pompeo Iranej wumjetowaše, zo wjedźe „mordarsku wójnsku wuprawu po wšej Europje“. Iran wužiwa njeměr na Bliskim wuchodźe, zo by wliw wukonjał, ale „žadyn­ dobry“. Waršawska konfe­renca bě diplomatisku krizu mjez Pólskej a Iranom zbudźiła. Na to Pólska Teheranej přilubi, zo na konferency ani słowčka přećiwo Iranej słyšeć njebudźe.

Dźěłarnistwa wojuja wo wyše mzdy za přistajenych zjawneje słužby

Drježdźany/Budyšin (dpa/SN). Kubłarjo, wučerjo a dalši přistajeni zjawneje słužby su tele dny warnowanske stawki přewjedli. Dźensa dóńdźe k protestnemu zarjadowanju před Drježdźanskim financnym ministerstwom. Tola kaž bě wot dźěłarnistwa GEW wuchodneje Sakskeje zhonić, njeje so wulka ličba serbskich wučerjow wobdźěliła. Cyłkownje dźesać busow pak je so z kónčiny do stolicy Sakskeje nastajiło. „Hladajo na krótkodobne wozjewjenje stawka, hdźež měło so wjele kołowokoło zastaranja šulerjow rjadować, smy z wobdźělenjom přewšo spokojom“, zdźěli nawoda wokrjesneho předsydstwa GEW Eckehard­ Koch na naprašowanje SN.

Pochody prawicarskich ekstremistow, napřećiwne demonstracije, nadróžne blokady, rozestajenja z policiju – tajke wobrazy su nas minjene lěta stajnje zaso w zwisku z róčnicu zničenja Drježdźan w februaru 1945 přewodźeli. Cyle hinak wčera w sakskej stolicy. 11 500 ludźi tworješe čłowječi rjećaz wokoło nutřkowneho města a pokaza ze zawdaćom ruki znowa, zo su sej přezjedni: Njepřewostajimy město tym, kotřiž róčnicu za swoje šćuwanje a šěrjenje hidy znjewužiwaja. Kaž so zda, su wobydlerjo Drježdźan bój wo swoje město dobyli, znajmjeńša najprjedy raz. Měrniwe zarjadowanje dźě je tež zastupnikam partnerskeju městow Wrócław a Coventry wažny signal: Drježdźany su wjace hač Pegida. Runje w času přiběraceho populizma a nacionalizma – tež w Pólskej a Wulkej Britaniskej – sakska stolica nadźiju budźi, zo so ludźo tajkim strašnym wuwićam spjećuja, a byrnjež jeno symbolisce było. Marko Wjeńka

K přinoškej w SN z 11. februara „Signal zhromadnosće wusyłali“ piše dr. Peter Kroh z Neubrandenburga:

Dołhi čas njeje mje žana nowinska powěsć tak zwjeseliła kaž mjenowana. Wšitkim chcu k symboliskemu, ale zdobom jara ze žiwjenjom zwjazanemu zawdaću rukow gratulować. Wjeselo je powěsć předewšěm zbu­dźiła, dokelž wona nadźiju na započatk něčeho noweho pozitiwneho naslědnje skruća. Wjeselo wězo tež, dokelž spóznawaš, zo móžeš z rozumom a wěcownosću njejednotu přewinyć. A skónčnje wjeselo, dokelž móže so ze zawdaćom rukow wobkrućene zhromadne dźěło bórze jako wnučkokmany rozsud wopokazać – to rěka, na dobro přichoda serbskeho ludu.

Wažnišo wšak zda so mi być, nětko rozsudźeni doprědka hladać. Nastorčić tohodla chcył, zo so jako jedyn z přichodnych krokow zasadne zaměry, nadawki a projekty Domowiny a Serbskeho sejma – po myslach abo na zakładźe wobzamknjenjow a dokumentow – porno sebi staja.­ Tak móhli wobstejace paralele dokładnje zwěsćić a za jich zwoprawdźenje zhromadne, ale tež specifiske aktiwity pomjenować.

Berlin (dpa/SN). Wobydlerjo Němskeje maja USA po najnowšim naprašowanju za najwjetše wohroženje měra na swěće. To je 56 procentow ludźi po wčera wozjewjenym wuslědku naprašowanja Centruma za strategiju k prašenju wěstoty zwurazniło. Druhi najwjetši strach za měr wuchadźa po tym ze Sewjerneje Koreje (45 procentow). Slědujetej Turkowska (42 proc.) a Ruska (41 proc). Jasna wjetšina ludźi (62 proc.) widźi pak tež zadźerženje wěstych statnych nawodow jako najwjetše riziko za stabilitu swěta hišće před wojerskimi konfliktami (52 proc.) a změnu klimy (43 proc.).

Wosobinsce so ludźo najbóle boja, zo dyrbi so něchtó w starobje wo nich starać, abo zo schorja na demencu. 40 procentow rjekny, zo so tohodla jara starosća. Dobra třećina boji so chudoby w starobje a strašnych chorosćow kaž raka. Wot­powědnje tomu chce wjetšina napra­šo­wanych, zo stat w tym nastupanju wjace­ pjenjez nałoži, konkretnje za strowot­nistwo (70 procentow), kaž tež na dobro swójbow a rentow. Tež na polu kubłanja­ žada sej 76 procentow ludźi jasne polěp­šenja.

Choćebuska młodźinska rejwanska company Piccolo hotuje so na premjeru swojeje noweje inscenacije „Pod dušu běch woda“ za přihladowarjow wot dwanaće lět. W njej zaběraja so rejujo na wuměłske wašnje z temu „swójske ćěło“ a chcedźa publikum pohnuć, swoje ćěło tohorunja raz z hinašimi wočemi widźeć. Choreografiju zdźěłała bě Zaida Ballesteros Parejo. Hłowna proba je jutře. Premjera budźe sobotu wječor w dźiwadle Piccolo. Foto: Michael Helbig

Chróšćanow je wčera zawěsće trochu zadźiwało, zo su na tamnišim kěrchowje wjacore brězy podrězali. To běchu přihoty za lětuše­ twarske dźěła na třěše cyrkwje. Přetož po pućiku wot ćěłownje hač k Božemu domej maja kran a nakładne awta z róštami­ a twaršćiznami jězdźić. Kaž wosadny farar Měrćin Deleńk připowědźi, budu wčera pušćene sydom brězow nalěto­ z nowymi štomikami narunane. Foto: Swen Młynk

Kaž wšitke druhe sakske komuny ma tež Njeswačanska wot lěta 2021 wobrotowy dawk zawjesć a wobličić. Po tym zo běchu politikarjo tónle dawk hižo za lěto­ 2016 planowali, ale wužadacych zarjadniskich nadawkow w gmejnach dla přestorčili, nabywa wón nětko konkretne­ formy.

Njeswačidło (JK/SN). Gmejnska rada Njeswačidło je so na swojim zašłym posedźenju z wobrotowym dawkom zaběrała, při čimž nasta horca diskusija wo jeho trěbnosći a sćěhach. Bjezdwěla powjedźe to za gmejnu k wjace dźěłu a za wobydlerjow k wjetšim wudawkam. Wšako změja za tójšto posłužbow a zličbowankow wjace płaćić. Gmejna sama z mjenowaneho dawka ničo njezměje, wšako ma jeho dochody­ na financny zarjad wotwjesć. Jeničce­ stat změje swoje lěpšiny. Radźićel Frank Heidan zjima zaměr dawka jasnje do jednoreje sady: „Gmejna funguje w tym padźe jenož jako zběraćel dawkow za stat, a při tym je zaso wobydler tón, kotremuž kóšty nabrěmjenimy.“

Wotrow (SN/MWj). Při hłownym puću w delnim dźělu Wotrowa najprjedy raz žane štomy njepušćeja. Jako prěnju naprawu chce je předewzaće Knorre jenož tak wurězać, zo je wěstota za wobydlerjow a nimojěduce awta zaručena. Hakle na­zymu budźe gmejna hromadźe z wjesnjanostami a fachowcami znowa rozmyslować, kak z lipami dale wobchadźeć. To je wuslědk wutorneho zetkanja 30 wobydlerjow z wjesnjanostu Markusom Kreuzom (CDU) a fachowcami na městnje.

Hłownje dźe wo tři lipy při swjatym křižu před Wjenkec blidarnju. Najskerje tež tohodla, dokelž buchu wone w zašłosći zdźěla njefachowje wurězane, njehodźi so zaručić, zo wone wěsće steja. Gmejna měni, zo by najlěpje było je podrězać a tam nowe lipy sadźić. To bychu tež fachowcy faworizowali. Wobydlerjo, kaž Tobias Cyž a dalši, pak chcedźa nahladne štomiska radšo zachować, dokelž prosće do wjesneho wobraza słušeja. Móhli samo z tym žiwi być, zo jedyn z třoch štomow při křižu tak daloko přirězaja, zo wjele wjace hač zdónk njezwostanje. Dalša warianta móhła być jenož jedyn štom podrězać a z nowym narunać. To pak zaso fachowcy wotpokazuja.

Bydlenjotwarska towaršnosć njewidźi hišće swěcu na kóncu tunla

Rakecy (JK/SN). Přiwzać namjet Berlinskeje banki DKB za kreditowe zrěčenje zda so wokomiknje być jeničke móžne rozrisanje, financnu mizeru Rakečanskeje bydlenjotwarskeje towaršnosće wotwobroćić. Na wčerawšim posedźenju je gmejnska rada z wjetšinu hłosow wobzamknyła, zo wjesnjanosta Swen Nowotny (CDU) jednaćelskej zhromadźinje towaršnosće namjetuje, přiwzać nowe kreditowe zrěčenje kaž tež dalši saněrowanski koncept banki. Tón předwidźi, zo towaršnosć mjenje danje płaći. Hrožacu insolwencu móžeše gmejna jako hłowny podźělnik předewzaća tak hišće raz wotwobroćić.