Timo Meškank přinoškej „Su Serbja wopor kolonializma?“ znapřećiwja

„Su Serbja wopor kolonializma?“ Na tute retoriske prašenje su w Předźenaku 15. nowembra 2024 štyrjo sobudźěłaćerjo kulturnowědomostneho wotrjada Serbskeho instituta z jasnym „ně“ wotmołwili. Zdobom zwuraznichu, zo njejsu Serbja indigeny lud. Zapřijeći kolonializm a indigenita chcedźa woni wobmjezować na wopisowanje procesa podćisnjenja a wuklukowanja zwonkaeuropskich ludow a krajow. Z tym sym přezjedny. Přezjedny pak njejsym z tym, kak ći štyrjo stawizny Serbow předstajeja, mjenujcy jako proces dobrowólneje a měrliweje asimilacije do němskeho kulturneho cyłka. W tym zwisku zwaži sej Robert Lorenc twjerdźić: „Skupiny, kiž so jako indigeni wopisuja, swoju kulturu zdźěla sylnje wotmjezuja a po móžnosći kóždy aspekt tuteje jako jónkrótny a jasnje rozeznajomny powyša.“ Tež my Serbja swoju rěč a kulturu nałožujemy a so z tym wot nas wobdawaceho němskeho swěta wotmjezujemy. To wšak je jenička nam zbywaca móžnosć sebjewobstaća.

Christiana Piniekowa z Choćebuza: ­Serbja – wopory a skućićeljo?:

Stejišćo sobudźěłaćerjow* Serbskeho instituta (SN, předźenak 15.11.24) je mje tola chětro zmotało. Škoda, zo nima wobšěrne, na dwěmaj stronomaj zaměstnjene a z fotami wobrubjene stejišćo ničo lochkeho, wjesołeho, na konsens wusměrjeneho we sebi, byrnjež so w předźenaku spočatk „pjateho počasa“ wozjewiło. Mam wšelakorosć měnjenjow za jara wažnu, stejišćo w formje fiktiwneho interviewa pak za wuwažene nimam, dokelž so kolonizowanje a z nim zwisowace fenomeny jara wusko definuja.

Aneta Zahrodnikowa z Ćiska: „Domizna – identita – stejišćo“: Mysle wo „Hrodowej rozmołwje“ Konrada Adenaueroweje załožby srjedu, 6. nowembra, w Mužakowje:

Přeprošenje na njedawnu „Hrodowu rozmołwu“ w Mužakowje wo temje „Domizna – identita – stejišćo“ w zwisku ze Serbami sćěhowaše něhdźe 50 zajimcow. Mužakowej ze swojim parkom a hrodom a wjerchowsko-kulturnym herbstwom kaž tež wulkotnej konferencnej žurlu je tajke zarjadowanje wulki kompliment.

Rozmołwu moderěrowała je Lina ­Berents (Konrada Adenauerowa załožba, Drježdźany), nic kaž připowědźene mi­nisterski prezident Sakskeje Michael Kretsch­mer jako předsyda spěchowanskeho towarstwa „Park a hród Mužakow“. Tež njepřitomnosć prof. dr. Franka Lothara Krolla (TU Kamjenica) njebě žanoho zamołwjenja před publikumom hódna. Tak měještej Marja Michałkowa a prof. dr. Hauke Bartels něšto wotpowědneho wo temje spo­srědkować.

Jan Wjenk z Wotrowa wěnuje so žiwjenju zemrěteje Marty Bulankoweje:

Marta dyrbješe jako sydomlětna dožiwić, zo zemrě jeje nan. Swójba bě přez to jara chuduška. Jako Wotrowski pjekar Pawoł Bulank 1913 pjekarnju załoži, so byće a traće w knize „Wotrow něhdy a dźensa“ wopisuje. Załožićel měješe wosom dźěći, z kotrejež swójby znaći a zdźěłani potomnicy wuchadźachu, kaž lěkar dr. Bulank a znaty hudźbnik, komponist a dirigent Jan Bulank. Załožićel njepředawaše jenož chlěb a całty we Wotrowje, ale tež we wokolnych wsach. Wón sam jězdźeše z wozom hač do Žuric, hdźež měješe přiwuznu, kotraž wudźěłki za njeho předawaše.

W lěće 1961 přewza syn Jurij a wšo je omodernišo dale běžało. Jako mějićel 1983 bohužel přezahe zemrě, přepisa jeho žona Marta pjekarnju na syna Romana – mjeztym na třeću generaciju. Mandźelska Daniela a dalši přistajeni kaž tež pomocnicy su kruty zdónk we wšědnym boju wo Boži chlěb a słódne pječwa. Po towaršnostnym přewróće mišter Roman pjekarnju hišće jónu přetwari, powjetši a zmodernizowa, a předawanska syć so dale rozšěri.