Budyšin (SN/bn). Prěni raz wot Zwjazka serbskich wuměłcow wuhotowana dźěłarnička za komponowanje je zakónčena. Minjeny kónc tydźenja wěnowaše so dohromady šěsć wobdźělnikow w starobje 18 do 44 lět pod nawodom hudźbytwórca Jana Cyža z třećim a poslednim zarjadowanjom w Budyskim Serbskim domje – dalšej lekciji wotměštej so tydźensce wot spočatka lětušeho julija – přede­wšěm přiměrjenju słowow na melodiju a rytmus. Tak mějachu dorostowi komponisća někotre basnje Handrija Zejlerja zhudźbnić. „Zaměr bě sej wuwědomić, kak z tekstami wobchadźeć a nawuknyć, přećiwo rěčnemu rytmusej njehrěšić“, Jan Cyž rozjima.

Nowonastate kompozicije „najprjedy raz słyšeć njebudu, za to bě prosće přemało chwile. Njejsym tež někajki docent, dźěłarnička bě dźěłarnička, to rěka mjezsobne branje a dawanje. Sym wědu po­srědkował a sam něšto noweho nawuknył. Štož je mje wosebje wjeseliło, bě wulka sćerpnosć w skupinje, rozdźělne předznajomosće njejsu nikoho haćili. Skrótka prajene bě dźěłarnička wušna“, Cyž podšmórnje.

Wosom hólcow a holcow wobdźěli so wčera w Budyskim hosćencu „Wjelbik“ na warjenskim kursu dźěćaceho časopisa Płomjo. Dwě hodźinje su woni zhromadnje z kucharjom Tomašom Lukašom wobšěrny meni nawarili. Starši abo dźědojo a wowki ­smědźachu sej skónčnje tomatowu solotej, nudle ze spinatom a rybu kaž tež šokolodowy mousse z jahodami słodźeć dać. Bě to ­mjeztym dźewjaty króć, zo je Płomjo warjenski kurs přewjedło. Foto: Pětr Šołta

Kubańka njeboh

póndźela, 19. julija 2021 spisane wot:

Bratislava (SN/bn). Juraj Kubańka je na prawdu Božu wotešoł. Wjelelětny wuměłski nawoda a choreograf Serbskeho ludoweho ansambla je wčera w starobje 92 lět w Bratislavje zemrěł, kaž SLA dźensa­ zdźěli. Legenda słowakskeje reje, mišter, rejwar, choreograf, režiser, dra­maturg, libretist, sobuzałožer skupiny Lúčnice, wjelelětny wuměłski nawoda słowakskeho ludowuměłskeho kolektiwa SĽUK, kulturny archeologa, spěchowar lajskich cyłkow, pedagoga, „prawy muž w prawym času na prawym blaku“ a „najlěpši znajer zapadosłowjanskeje kultury“, kaž w přinošku Serbskich Nowin składnostnje dźewjećdźesaćinow Kubańki rěkaše, bě we Łužicy runje tak znaty kaž w domjacej Słowakskej a susodnej Čěskej. Mjez druhim wuznamjenichu jeho 1970 z Mytom Ćišinskeho, 2008 z Mytom Domowiny, 2009 z rjadom Ľudovíta Štúra a hižo 1966 jako Zasłužbneho wuměłca Čěskosłowakskeje.

Tudyšemu publikumej je a wostanje Juraj Kubańka předewšěm z choreogra­fijemi za inscenacije SLA w pomjatku, kaž su to na přikład produkcije „Naša Hanka w’ wěncu steji“, „Dwuskokowa“, „Krasna družka Łužica“, „Kokot“ a hudźbne dźiwadło „Fantazija na Lubinje“.

Drježdźany (CSTN/SN). We wobłuku 33. Drježdźanskeho filmoweho swjedźenja Sakski filmowy zwjazk prěni raz stajne blido k łužiskim a serbskim paskam wuhotowa. Něhdźe 40 wopytowarjow je so na předwčerawšim na žurli Lingneroweho hrodu w Połobskim Florencu wotmětym zarjadowanju wobdźěliło. Sylke Gottlebe, nawodnica mjezynarodneho Drježdźanskeho festiwala krótkofilmow, najwjetšeho zarjadowanja tajkeho razu w Europje, je hosći wosobinsce witała.

Młodźinske dźiwadło Serbskeho gymnazija Budyšin hotuje so na poslednje předstajenje inscenacije „Prěki – durich – loborka“. Wutoru, 20. julija, a to w 19.30 hodź. pokazaja młodostni w kooperaciji z Budyskim Kamjentnym domom a band Malty Ro­gackeho zwoprawdźenu hru Měrka Brankačka na hłownym jewišću Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła. Foto: Maćij Bulank

Wo knihach a kniharni (16.07.21)

pjatk, 16. julija 2021 spisane wot:

Bórze so ludźo do lěćneho dowola po­da­dźa. Što drje je to rjeńšeho, hač sej ćišćanu knihu za sebje a swoje dźěći sobu do kófra spakować. Tež tón, kiž doma wosta­nje, njech­ składnosć čitanja wužije. Ludowe nakładnistwo Domowina ma boha­ty poskitk a za kóždy zajim knihu. Tuž njech kóždy/kóžda raz na krótki čas handy hasnje,­ zo by dožiwił(a) rjane wokomiki zanurjenja do serbskeho ćišćaneho słowa, do jeho klinčaceho zwuka. Mjeztym zo so mysle čitarjow wokoło móžneho dowola a nadźijomnje tež knihow pletu, dopři­hotuje LND prospekt „Nowinkar“. Srjedź septembra dóstanje so wón k wam do listowych kašćikow. A tam, hdźež njeje móžno sej knihu di­rektnje kupić, skići on­li­neshop www.do­mowina-verlag.de najkrótši puć skazanja. Za Serbow w Delnjej Łužicy přihotujemy prospekt „Kniglicki“. Stajnje je tež za nas Hornjoserbow zajimawe jónu „přez płót“ pohladnyć, što drje delnjoserbski knižny program skići.

Inowatiwna premjera ansambla

štwórtk, 15. julija 2021 spisane wot:

Lětstotki přesahaca swětowa politika, intrigi a lubosć na dworje historiskeho kubła wosrjedź Łužicy

Za swój lětuši program pod hołym njebjom na dworje Smochčanskeho kubłanišća swj. Bena njeje so Serbski ludo­wy ansambl kaž dotal za galarewiju z tematisce geografiskim abo stilistiskim ćežišćom rozsudźił, ale wuwi dospołnje nowy format. Iniciator, libretist a režiser inscenacije „Napoléon a agentka“ Tomaš Kreibich-Nawka wopisa dwudźělne předstajenje jako „słuchokruch“. To je bjezdwěla kmana definicija, a wopytowarjo móhli hrě tež jeno připosłuchać. Potom pak bychu wizuelnej komponenće skomdźili, mjenujcy baletne sceny a na płachtu projicěrowane animacije. A hudźbnikam kaž tež ekstra angažowanej dźiwadźelnicy při dźěle přihladować dźě hdys a hdys tež cyle wopak njeje. Konsekwentnje tuž, zo w programowym zešiwku naposledk rěka: komornohudźbny słuchokruch z baletom.

Mužakow (CK/SN). Zwjazk a Swobodny stat Sakska spěchujetej tež přichodnje załož­bu Park hrabje Pücklera-Mužakowskeho. Wotpowědne financne dojednanje, pła­ćiwe hač do lěta 2025, staj wčera kulturna zwjazkowa ministerka a społnomócnjena za wuměłstwo a medije prof. Monika Grütters a sakski ministerski pre­zi­dent Michael Kretschmer (wobaj CDU) w Mužakowje podpisałoj. Cyłkownje nało­­žujetaj pjenjezydawarjej přichodne štyri­ lěta dźesać milionow eurow, při čimž sej sumu „fifty-fifty“ dźělitej, kaž Grütters wuzběhny. Połojca srědkow ma běžne kóšty parka zaručeć, tamne pjeć milionow eurow je za inwesticije k dispoziciji. Podpismje podlěšitej wobzamknjenje, na kotrež běštaj so Grütters a te­hdyši sakski ministerski prezident Stanisław Tilich (CDU) hižo 2016 dojednałoj.

Serbska młodźina

wutora, 13. julija 2021 spisane wot:
13. julija 1946 wutworichu w Budyšinje při centrali Domowiny samostatny wotrjad Serbska młodźina (SM). Předsyda bu Jurij Brězan, jeho zastupnik Jan Šołta. Brězana běchu hižo 6. apryla za zamołwiteho za młodźinu postajili. Jako jeničku młodźinsku organizaciju sowjetskeho wobsadniskeho pasma běchu 7. měrca 1946 „Freie deutsche Jugend“ (FDJ) załožili. Kak k „Swobodnej němskej (wu­zběhnył – M. K.) młodźinje“ (SNM) stać, to běchu dołhe diskusije. Z aktow Serbskeho kulturneho archiwa wuchadźa, zo sej z němskeje strony tole žadachu: „Dale je nawjednistwo serbskeje młodźiny zawjazane přistupić FDJ.“ Jurij Brězan bě porno tomu pisał: „Kaž předstaja FDJ za němsku młodźinu narodnu organizaciju, tak chcemy my swoje narodne dźěło za sebje wobchować.“ Tak bě předwidźane, kónc awgusta 1948 w Delnim Wujězdźe załožić organizaciju „Serbska ludowa młodźina (SLM)“. Z němskeje a sowjetskeje strony to zakazachu. Centralny sekretariat Domowiny 29. septembra 1948 wobzamkny, zo ma so „dźěło mjez młodymi Serbami dospołnje FDJ přepodać“. Dokelž njebě wulki dźěl młodostnych z tym přezjedny, mnohe aktiwity wusnychu. Mikławš Krawc

„Europsku integraciju w praksy dožiwić“

póndźela, 12. julija 2021 spisane wot:

Wustajeńca „Wobrazy krajiny – Podobe pokrajine – Bilder einer Landschaft. Přechod – Prehod – Übergang 03“ je zakón­čena. Finisažu třikrajoweje přehlad­ki, na kotrejž běchu wuměłcy z Łužicy, Awstriskeje a Słowjenskeje wobdźěleni, wotměchu minjeny pjatk z čitanjom w Galeriji Brandenburg a předwčerawšim z wodźenjom po Cho­će­buskim Serbskim muzeju.

Choćebuz (mbc/SN/bn). Čitanje w Gale­riji Brandenburg – špatneho wjedra dla njebě poprawom pod hołym njebjom planowane zarjadowanje móžne – wu­hotowachu Lubina Hajduk-Veljkovićowa, Cvetka Lipuš, Anja Golob a Jill-Francis „Źilka“ Ketlicojc. Moderatorka Anja Zachariasojc kóždu spisowaćelku skrótka předstaji, na čož literatki so wotměnjejo swójske twórby w originalnej rěči kaž tež w delnjoserbskim a/abo němskim přebasnjenju resp. přełožku předstajichu.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND