Na parkowanišću koncertowali
Dokumentacija wjerška hudźby
Budyšin (SN/bn). „Koncerty na spočatku lěta“, organizowane wot pianistki Heidemarje Wiesnerec, słušeja hižo dlěje hač lětdźesatkaj k prawidłownym kulturnym wjerškam Łužicy. Dokelž zarjadowanje lětsa po zwučenym wašnju móžne njebě, je Wiesnerec bjezpublikumowy 26. koncert w Lubinje nahrawać dała, na kotrymž hudźachu a spěwachu nimo njeje sopranistka Brieann Pasko, tenor Stephan Gähler, bračistka Waltraut Elise Elvers a John D. McNabb na klawěrje. Nimo toho je zhromadnje z kameramužom Romanom Pernakom dokumentaciju „Na proze noweho lěta – Wo nastaću koncertneho rjadu“ zwoprawdźiła, kotraž wobswětla pozadki a přihoty koncertneho rjadu. Tak pokazuje pask na přikład proby wobdźělenych wuměłcow kaž tež jich mysle k serbskej hudźbje a kak organizatorka žórła přeslědźejo za kmanymi kompozicijemi pyta. „Hižo dołho mějach ideju, publikumej raz wid za kulisy zmóžnić. Nanuzowana přestawka bě za to prawy čas“, Wiesnerec podšmórnje.
Wobaj filmaj móža sej zajimcy wotnětka na Załožby za serbski lud darmotnje wobhladać.
Z Humboldtom po krajach pućować
Wo knihach a kniharni (21.05.21)
Zajimawa kniha dźowce abo synej, wnučce abo wnučkej k narodninam, k dnjej dźěsća abo cyle jednorje tak je rjany dar. Prašenje pak je, kotru jenož darić. To so tež ja často prašam. Móžnosćow pytać je wjele, hač w kniharnjach samych abo na online-portalach. Prawe wuzwolić jenož dyrbiš, a tu mam wulkotny pokiw.
Sćelak MDR Radijo Sakska knihi za dźěći tydźensce předstaja. Hač za mjeńše, kotrymž móža mać abo nan, wuj abo ćeta, sotra abo bratr předčitać, abo knihi za młodostnych – za kóždeho je něšto pódla. Zajimawe na tym je, zo dźěći, młodostni a rozhłosownicy wo wudaćach wšěch móžnych žanrow rozprawjeja. Druhdy su tež awtorojo a awtorki w studiju a wo swojej nowostce powědaja. W něhdźe połdramjeńšinskim přinošku zajimcy to najwažniše zhonja. Z pomocu prašenjow kaž „Što je će na knize wabiło?“ abo „Komu by knihu poručił/a?“ twori sej słuchar wobraz a móže rozsudźić, hač je to kmany dar. Rjane zdobom je, zo móžeš sej přinošk tež pozdźišo na internetowej stronje sćelaka wospjet naposkać. Wjac hač sto awdijow tam maja, a pytacy tuž z wěstosću to prawe nańdźe.
Přewrót z wida časowych swědkow
Wobydlerjo bywšeje NDR zhladuja na čas turbulentnych politiskich a hospodarskich změnow
Kulturna antropologowka a žurnalistka dr. Cordula Ratajczakowa poskići loni w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłej ediciji „Nowa swoboda?“ třinaće Serbowkam a Serbam forum, rozestajeć so z přewrótowym časom 1989/1990. A dyrbju přiznać, zo sym lědma hdy někajku dokumentaciju časowych swědkow tak husto zas a zaso do rukow brała a tón abo tamny wotrězk wospjet čitała kaž tele esejistiske pojednanja. Lědma pak maja dopomnjenki a z nimi zwjazane wosobinske dopóznaća w knize nostalgiski přizwuk. Tak nasta z wjacefasetowych wróćozhladowanjow mozaik, kiž wšak njemóže a njetrjeba wulku paletu towaršnostnych wobłukow zapřijeć. Přiwšěm pak poskića dohromady 147 stron zajimawy wobraz, kotryž zasłuža sej nětko po wjace hač třoch lětdźesatkach zajim wšěch generacijow. A njech skutkuje jako literarno-historiski dokument do přichoda. Něhdźe połojcu přikładow z edicije tule předstajam.
Won do swěta
Hudźbnicy pytani
Udine (SN/bn). Po „přewšo pozitiwnym nazhonjenju loni“ wuhotuje kooperatiwa Informazione Friulana zhromadnje z wjacorymi partnerami, kaž su to mjez druhim komuna Udine, Baskiski institut Etxepare a Regionalna agentura za furlanšćinu ARLeF, tež lětsa zaso festiwal „Suns Europe“. Zarjadowanje, wěnowane „wuměłstwu w mjeńšinowych rěčach“, ma so wot julija do awgusta na wjacorych městnach italskeho regiona Friulska wotměć, kaž w zdźělence organizatorow rěka. „Hladajo na aktualne wobmjezowanja pandemije dla smy so rozsudźili, dźěl programa hinak hač loni z přeprošenjom město z wubědźowanjom wuměłcow zestajeć. Přiwšěm wróći so festiwal zaso trochu swojim korjenjam: Prašani su dale spěwytwórcy a hudźbne skupiny, kotrychž tworjenje wotbłyšćuje duch jedneje z europskich mjeńšinorěčnych towaršnosćow.“
Prowokować město přituleć so
Před pjeć lětami bu serbsko-němska syć Łužycafilm jako informelny zwjazk wutworjena. We wobłuku wčerawšeje podijoweje rozmołwy zhladowaštaj załoženskaj čłonaj Cosima Stracke-Nawka a Rajner Nagel na dotalne skutkowanje cyłka a rozmyslowaštaj wo jeho přichodnych nadawkach.
Budyšin (SN/bn). „Na spočatku kóždeho filma steji ideja. Tajke myslički spěchować a je dale wuwiwać mam za jedyn z centralnych nadawkow syće. Dotal smy w tym nastupanju snano trochu naiwnje postupowali, předewšěm hladajo na awtorske prawa. Přiwšěm dóstawaš, swoje koncepty w tym kole předstajiwši, bjezposrědni a zdźěla brutalny wothłós. Dalši wažny nadawk syće je a wostanje, so w spěchowacych gremijach za serbske filmowstwo zasadźeć. Bjez praweho wucha na prawym městnje njehodźi so žadyn projekt zwoprawdźić. Zaměr dale je, publikumej skónčnje wječor pjelnjacy serbski hrajny film w kinje pokazać móc“, zjima Rajner Nagel.
Wojuja wo jewišća hornjołužiskeho kulturneho ruma
Posudk Mnichowskeje poradźowanskeje firmy actori wo přichodźe hornjołužiskich dźiwadłow žněje w Zhorjelcu kaž tež w Žitawje mócnu kritiku. „Předpołožene ideje za fuziju Noweje Łužiskeje filharmoniju z orchestrom Serbskeho ludoweho ansambla, dospołne rozpušćenje Zhorjelskeho hudźbneho dźiwadła a baleta, hromadupołoženje dźiwadłoweju spartow Budyšin a Žitawa a zaměstnjenje intendancy w Budyšinje skutkuja za nas přećelow dźiwadła runje tak zamylace kaž za potrjechenych“, podšmórnje předsydka towarstwa Přećeljo Žitawskeho dźiwadła prof. dr. Bärbel Fliegel.
Kak dźiwadładale financować?
Zhorjelski krajny rada Bernd Lange reaguje na protesty k posudkej
Njezjawny posudk wo łužiskich dźiwadłach zbudźa wótru kritiku. Andreas Kirschke je so ze Zhorjelskim krajnym radu a předsydu kulturneho konwenta Hornja Łužica-Delnja Šleska Berndom Langu (CDU) rozmołwjał.
Hižo w lěće 2010 sće za dźiwadło hornjołužiskeho kulturneho ruma ze stejnišćemi w Žitawje, Zhorjelcu a Budyšinje wabił. Kak aktualna naležnosć nětko je?
B. Lange: Lětsa su dźiwadła kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska pjenježnje zawěsćene. Kulturny rum spěchuje je z cyłkownje 9 396 000 eurami. Hižo lěta 2019 smy financowanje dźiwadłow wo 250 000 eurow zwyšili. Zo bychmy wobćežowanje towaršnikow zwyšenja tarifow dla wolóžili, přewostaja kulturny rum Zhorjelsko-Žitawskemu Gerharta Hauptmannowemu dźiwadłu hač do klětušeho wob lěto přidatnje 180 000 eurow. Přidatny lětny podźěl towaršnikow wučinja 440 000 eurow. Z lětnym stopnjowanjom maš ličić. Jeli krajne spěchowanje 1 450 000 eurow wotpadnje, móhli towaršnicy wot 2023 lětnje wjace hač dwaj milionaj eurow přidatnych kóštow měć.
Pućowar po hudźbje a po přirodźe
Tomáš Kadlubiec je nowy koncertny mišter Serbskeho ludoweho ansambla. Na swojej internetnej stronje wopisuje so sam jako „syn namjezneho šleskeho regiona, hdźež kultury Čěskeje, Słowakskeje a Pólskeje do jónkrótneje wšědneje, čiłeje woprawdźitosće hromadźe rostu“.
Na huslach hraje Kadlubiec hižo wot zažneho dźěćatstwa. Swoje prěnje wuznamjenjenje dósta tehdy dźesaćlětny jako dobyćer „Absolutneho myta wubědźowanja morawsko-šleskich statnych hudźbnych šulow za dźěći“ – wuspěch to, kotryž jemu žiwjenjoběh hudźbnika takrjec wuwědomi. Nimo klasiskeho wukubłanja na wiolinje hraješe wón „wot wšeho spočatka tež we folklornej skupinje Javorov“ swojeho ródneho města Třinec, štož bě za njeho dalša dobra šula a zawěsće wšo druhe hač njelěpšina hladajo na jeho nětčiše nadawki w Budyšinje.
