Wjetšina Běłoruskeje wuswobodźena

pjatk, 19. julija 2019 spisane wot:

20. julija před 75 lětami docpě 1. a 2. běłoruska fronta w boju přećiwo němskej Wehrmachće wažny wuspěch. Jeje armeje překročichu rěku Bug a po tym sowjetsko-pólsku statnu hranicu. Měsac do toho, 23. junija 1944, běchu 1. baltiska, 1., 2. a 3. běłoruska fronta ofensiwu „Bagration“ za wuswobodźenje Běłoruskeje zahajili.

Budyšin (SN/CoR). Nimale 23 000 přihladowarjow je 24. lětnje dźiwadło Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła (NSLDź) dotal na hrajnišćo pod hołym njebjom na Budyskim Hrodźe přiwabiło, a tež předstajenje dźens wječor je wupředate. Lětuša hra „Na krótšim kóncu Słónčneje aleje“ po romanje we wuchodnym Berlinje wotrostłeho awtora Thomasa Brussiga a wot intendanta a režisera Lutza Hillmanna po wašnju musicala zwoprawdźena inscenacija je po zdaću zaso do čor­neho trjechiła. „Wopytowarjo nimale třiapołhodźinsku produkciju jara chwala. Ludźo su cyle zahorjeni, a to wězo tež nas wjeseli. ,Słónčna aleja‘ je po ,Olse­nowej cwólbje‘ woprawdźe wulke zbožo“, rozłoži za medijowe dźěło zamołwita sobudźěłaćerka NSLDź Gabriele Suschke.

Wo Wendlandźe a Łužicy

wutora, 16. julija 2019 spisane wot:

Njedawno wotmě so druhi raz mjezynarodne zetkanje Syće młodych aka­de­mikarjow-sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. Pjatnaće referentow je tam wo swojich slědźenjach rozpra­wjało. Někotre z nich chcemy w małym serialu předstajić.

Budyšin (jyh/SN). W lěće 2014 buchu „Towaršnostne nałožki a swjedźenje Łužiskich Serbow“ do němskeje lisćiny ima­te­rielneho kulturneho herbstwa při­wzate. Kak pak so tute herbstwo jako resur­sa wužiwa a kak so dale dawa? Što to woznamjeni, „serbski“ być?

W swojim doktorskim dźěle na Leib­nizowej uniwersiće Hannover přirunuje Jenny Hagemann, kak rozdźělnje bu sło­wjan­ske zasydlenje do dźensnišeho sebje­zrozumjenja Hannoverskeho Wendlanda a Łužicy zapisane. Zdobom hodźitej so kónčinje hladajo na wuskutki energijoweje industrije přirunować – mje­nujcy anti-atomowe hibanje tam a strukturna změna na zakładźe wudobywanja brunicy tu –, z kotrymiž matej wobchadźeć. Nimo toho stej wobaj regionaj na mjezy, kotrejuž wobydlerstwo je so w druhej połojce 20. lětstotka kruće změniło.

Folklorny festiwal we Łužicy je mjez serbskej młodźinu bytostny zaćišć zawo­stajił. Wosebje ruska skupina Chróšćanskeho nócneho programa młodostnych přeco hišće zahorja.

Chrósćicy (SN/pdź). Nejromonach Fejofan rěka Pětrohródska band, kotraž wustu­pi na ranju festiwalneje njedźele wot něhdźe 1:30 hodź. na Zahrodnikec-Grutkec statoku. Za mnohich młodostnych běše tutón wustup wjeršk lětušeho festiwala. Z cyle nowym hudźbnym stilom drum’n’bass-folka zamó skupina publikum zahorić kaž žana druha nócneho programa „Chróšćan specialita“.

Jako jedna z prěnich bandow scyła kombinuje Nejromonach Fejofan ruske ludowe spěwy z modernej elektroniskej drum‘n‘bass-hudźbu. Słowjansku hudźbu tajkeho razu njeběše młodźina we Łužicy hač dotal hišće słyšała. Publikum běše fascinowany, hudźby a prezentacije hudźbnikow dla.

Poslednje hura?

póndźela, 15. julija 2019 spisane wot:
Lyrika w šěsć rěčach, předstajena wot wjace hač 20 poetow z tu- a wukraja w pře­wšo přihódnej atmosferje najskerje najznaćišeho techniskeho pomnika Budyšina: Mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije je wospjet pokazał, zo hodźa so basnje na atraktiwne wašnje posrědkować. Hač pak po nětko zarjadowanym 40. swjatku dale póńdźe, njeje wěste. Předewšěm wažne za to je a wostanje angažement jednotliwcow. Wjelelětny motor Benedikt Dyrlich je připowědźił, zo je za „stare mustwo“ na času, wotežki wotedać. W tym zwisku namołwješe wón pisacy dorost, wo tym rozmyslować, kak swjedźeń přichodnje wu­hotować. Šansy wobsteja a wole je tu – prašenje financowanja wšak je dale wotewrjene. Do wěsteje měry hodźi so tajki wjeršk čestnohamtsce zwoprawdźić. Njesměmy pak wočakować, zo so wuměłcy trajnje honorara wzdawaja. Njech so zamołwići a załožba skónčnje na kmany model dojednaja. Bosćan Nawka

Na zahrodźe hrodu koncertowali

póndźela, 15. julija 2019 spisane wot:

Naročnu kulturu njemóžeš jenož na koncertnych žurlach w městach dožiwić. W Žornosykach hižo wjele lět dopokazuja, zo je to tež w cyle małej wsy móžno.

Žornosyki (CS/SN). Wjele wjace ludźi hač jeno 70 wobydlerjow bě wčera popoł­dnju w Žornosykach (Sornßig) pola Bukec, dokelž tam tójšto ludźi z Budyšina a Lubija a samo z Grodka přijědźe. Přičina bě koncert z melodijemi Johanna Straußa. Te předstajichu čłonojo orchestra Serbskeho ludoweho ansambla hromadźe ze solistku Susann Bartke, kotraž je hromadźe ze swojim mandźelskim Michaelom­ Bartke wobsedźerka hrodu a hosćićelka, a z tenorom Jensom Winkelmannom z Drježdźan. A samo dirigent Friedemann Schulz z jednym solom k poradźenju koncerta přinošowaše.

Dr. Korla Awgust Kalich

póndźela, 15. julija 2019 spisane wot:
Dr. Korla Awgust Kalich narodźi so 10. julija před 175 lětami žiwnosćerjej Pětrej Kalichej we Łutyjecach (Leutwitz) w Hodźijskej wosadźe. Po maturiće w Budyšinje a studiju teologije w Lipsku bu wón 1871 w Hornim Wujězdźe za fararja zapokazany. Wo wuznamje a zapřijeću Božeho syna promowowaše Kalich na doktora filozofije. 1881 bu wón na kapłana Budyskeje Michałskeje wosady powołany a lěto po tym na jeje fararja. Jako tajki da tež tamnišu faru a Boži dom ponowić. 1895 powoła cyrkwinska wyšnosć jeho za fararja a superintendenta do Oschatza. Po dlěšej chorosći wón tam w septembru 1900 zemrě a bu tež w Oschatzu pochowany. We łužiskim času Kalicha nasta rjad serbskich nabožnych spisow, tak 1887 kniha „Naša nanajswjećiša wěra“ a hižo 1876 wobšěrny přinošk k 150. jubilejej Łužiskeho prědarskeho towarstwa w Lipsku. Wot 1882 do 1894 bě dr. Kalich městopředsyda Maćicy Serbskeje a po tym hač do wotchada do Oschatza jeje předsyda. Wot 1882 do 1895 bě čłon předsydstwa a pokładnik Serbskeho misionskeho towarstwa a mjez druhim předsyda Towarstwa pomocy za studowacych Serbow a Serbskeho kandidatskeho towarstwa. Manfred Laduš

Připołdnica žnjencarjow zetkała

pjatk, 12. julija 2019 spisane wot:
We wobłuku fotografiskeho projekta su minjeny kónc tydźenja błótowske bajowe postawy předstajili. Tónraz „zetkachu“ so připołdnica a žnjencarjo na lenowym polu­ w delnjołužiskim Lipjom (Leipe). Po starodawnych powěsćach připołdnica dźěławych před připołdnišej horcotu škita, dokelž jim dźěło na polu runje w tym času zakazuje. Štóž so tomu spjećuje, tomu hrozy wona w najhóršim padźe samo ze smjerću, tohodla ma serp při sebi. Lipjanka Sigrid Konzackowa (naprawo) je swoje polo za fotowu akciju přewostajiła. Žnjenska pomocnica bě Radušanka Lea Müller, připołdnica Sandra Kuckel z Choćebuza. Foto: Peter Becker

Wo knihach a kniharni (12.07.19)

pjatk, 12. julija 2019 spisane wot:

Hišće před pjatnaće lětami dyrbješe sej dowolnik-wjelečitar přemyslić, hač radšo dźěl drasty abo knihu wjac do swojeho kófra zapakuje. Mjeztym mamy swět di­gitalnych knihow. Bjezdwěla ma čitar e-boo­ka dźensa lěpšinu, zo trjeba jenož hišće mały elektroniski nastroj, z kotrymž móže sej cyłu swoju biblioteku na jězbu sobu wzać. Jenička hranica wobsteji w tym, hač kniha digitalnje předleži.

Dopominam so hišće derje na disku­sije, hač je e-book tótka ćišćaneje knihi. Ta abo tamna knihićišćernja čuješe so snadź hižo w swojej eksistency wohrožena. Hdyž pak dźensa konsumowe ličby wobkedźbujemy, zwěsćamy zajimawy fenomen. Hačkuli je ličba čitarjow e-bookow w Němskej wot lěta 2010 wo 500 procentow rozrostła a poskitk dale přiběra, dotal wo digi­talnej rewoluciji na polu knihow rěčeć njemó­žemy. Podźěl předatych e-bookow porno ćišćanym pendantam hižo cyłu chwilu pod šěsć procentami stagněruje.

Zapal je žro, kotrež wuměłstwo pohonja

štwórtk, 11. julija 2019 spisane wot:

Kruty wobstatk folklorneho festiwala je stajnje sobotu na zažnym popołdnju wuhotowany kulturny forum. Lětuša tema zarjadowanja bě prašenje „Kak spěchuje stat/zjawnosć wašu kulturu?“. Dohromady wosom wukrajnych hóstnych skupin bě tónraz wobdźělenych.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND