Washington (dpa/SN). Politiski přewrót w USA po prezidentskich wólbach ma prěnje personalne sćěhi. W swojim prěnim rozsudźe po wólbnym dobyću je přichodny prezident Donald Trump swoju dotalnu managerku we wólbnym boju Susan Wiles za šefowku staba Běłeho domu powołał. „Susie je mi runje pomhała, jedyn z najwjetšich politiskich wuspěchow w ameriskich stawiznach wuwojować“, republikan zdźěli. Jako nawodnica staba změje 67lětna jako prěnja žona w zastojnstwje wjele mocy. Wona prezidenta tež w strategiskich prašenjach poradźuje. W prěnjej dobje jako prezident měješe Trump cyłkownje štyrjoch wšelakich šefow staba w Běłym domje.
Po wólbach minjenu wutoru je Trump po swójskich informacijach dotal ze 70 statnymi a knježerstwowymi šefami telefonował, nic pak z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom. Trump z toho wuchadźa, zo bórze z Putinom rěči.
Berlin (dpa/SN). Po zwrěšćenju amploweje koalicije SPD, Zelenych a FDP chce wjetšina wobydlerjow Němskeje radšo prjedy hač pozdźišo wolić. Při woprašowanju instituta Infratest-Dimap w nadawku sćelaka ARD wupraji so 65 procentow za bórzomne nowowólby zwjazkoweho sejma. Termin kónc měrca, kaž bě jón zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) namjetował, ma jenož 33 procentow za lěpše rozrisanje.
Bychu-li so wólby zwjazkoweho sejma hižo zajutřišim, njedźelu, wotměli, móhła CDU po zwěsćenju Infratest-Dimap ze 34 procentami hłosow ličić. Za AfD by so 18 procentow wolerjow rozsudźiło, za SPD 16 procentow. Zeleni bychu dwanaće a BSW šěsć procentow měli. FDP njemóhła sej wěsta być, hač z runje pjeć procentami znowa do zwjazkoweho sejma zaćehnje.
Na wšěch 59 procentow wobydlerjow kónc amploweje koalicije zasadnje wita. Na tym wina je po měnjenju 40 procentow FDP. 26 procentow dawa Zelenym winu, 19 procentow SPD.
Dosć krótki probowy čas jězbneje dowolnosće popřał je sej młody muž w Berlinje. Ze swojim 500 PS sylnym awtom smaleše wón 192 km/h spěšnje po měšćanskej awtodróze, hdźež je najwjace 80 km/h dowolenych. Nětko dyrbi wón na psychologiske přepytowanje. Nimo toho hrozy jemu pokuta 1 600 eurow a tři měsacy bjez jězbneje dowolnosće.
Cyły skład brónjow namakali su policisća w awće muža ze Sakskeje, jako jeho na awtodróze njedaloko Bayreutha zadźeržachu. Tamnym šoferam bě muž z agresiwnym zadźerženjom a nalěpkami reichsbürgerow na awće napadnył. Zastojnicy namakachu wulku třělbu, teleskopowy retl, precizny katapult a 19 centimetrow dołhi nóž w awće. 61lětny muž smědźeše dale jěć, po tym zo bě wšitke brónje wotedał. Policisća napisachu skóržbu ranjenja zakonja wo brónjach dla.
Washington (dpa/SN). Kandidatka demokratiskeje strony Kamala Harris je swoju poražku w prezidentskich wólbach USA přećiwo republikanej Donaldej Trumpej zjawnje přiznała. „Dyrbimy wuslědk wólbow akceptować“, rjekny wona přiwisnikam na swojim prěnim wustupje po wólbnej poražce. Do toho bě z Trumpom telefonowała a jemu gratulowała. Harris swojich podpěraćelow namołwješe, dale za zachowanje demokratije a swobody w USA wojować.
Biden Trumpa přeprosył
Washington (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden je republikanej Donaldej Trumpej k dobyću wólbow gratulował a jeho do Běłeho domu přeprosył. W telefonaće Biden dobyćerjej přilubi, zo chcył jemu knježerstwowe naležnosće bjezporočnje přepodać. Wažne je, kraj zaso zjednoćić. Termin zetkanja wobeju politikarjow njeje hišće znaty. W běhu dnja chce so Biden z narěču na US-staćanow wobroćić.
Hurrikan na Kubje zachadźał
Berlin (dpa/SN). Dotalny hospodarski poradźowar zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) Jörg Kukies, ma so z naslědnikom pušćeneho financneho ministra Christiana Lindnera stać. Tole je powěsćernja dpa z knježerstwowych kruhow w Berlinje zhoniła.
Socialdemokrat Kukies je statny sekretar w kanclerskim zarjedźe a najwažniši poradźowar Scholza. Wón je jeho fachowc za hospodarstwo a financy a zastupuje Scholza nimo toho na wažnych mjezynarodnych zarjadowanjach w hospodarskich naležnosćach.
Scholz bě wčera po dotal njewidźanej rozkorje financneho ministra Christiana Lindnera (FDP) pušćił. Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je Lindnerej dźensa popołdnju wopismo pušćenja přepodał a po tym Kukiesa do zastojnstwa powołał.
Dale je zwjazkowy wobchadny minister Volker Wissing připowědźił, zo jako jedyn ze štyrjoch ministrow FDP w zastojnstwje wostanje, zo pak z FDP wustupi. Po pušćenju Lindnera bě zwjazkowa FDP swojich ministrow wotwołała.
Drježdźany (dpa/SN). Po zwrěšćenych sonděrowanskich rozmołwach mjez CDU, BSW a SPD k wutworjenju zhromadneje koalicije njeje jasne, kak při pytanju za nowym knježerstwo nětko dale dźe. Zwjazk Sahry Wagenknecht bě rozmołwy wčera skónčił.
Přewulke běchu diferency w centralnych prašenjach kaž w měrowej politice, w migraciji a financach. Plan tak mjenowaneje koalicije ćernjowki, kaž ju tež w Durinskej a Braniborskej přihotuja, je tuž z blida. Krajna předsydka BSW Sabine Zimmermann připowědźi, zo chcyła BSW nětko w opoziciji dale dźěłać.
Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) rěčeše po zwrěšćenju rozmołwow z BSW wo „wulkim přesłapjenju“. Zo so BSW nětko wróćo sćehnje, „je jara škoda za Saksku“, wón rjekny.
Nětko dźe wo to, knježerstwo wutworić. Po wustawje dyrbi krajny sejm pjeć měsacow po wólbach noweho ministerskeho prezidenta wuzwolić. Doba so spočatk februara 2025 skónči. Po tym bychu nowowólby trěbne byli. Tomu pak chcył Kretschmer na kóždy pad zadźěwać. „Mamy Sakski krajny sejm, kiž je woleny. Tute wjetšinowe poměry dyrbimy nětko wobkedźbować.“
Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je sej dale swěrny. Wčera wječor wumjetowaše na swojej nowinarskej konferency w Berlinje zwjazkowemu financnemu ministrej Christianej Lindnerej (FDP), zo je njedowěrliwy a njehódny taktěrowar. Runočasnje je sebi samomu na ramjeni klepał. To bě woprawdźe hubjene dźiwadło. Tak skedźbni Scholz na wuspěchi, kotrež su pod jeho nawodnistwom docpěli, a zwurazni, zo je Němska sylny kraj. Tomu pak dawno tak njeje. Skerje knježa chaotiske poměry. Stajnje zaso dožiwjachmy ćahańcy a njedorozumjenja w koaliciji. Wo tym swědča tepjenski zakoń, etat, migracija, dezolatna infrastruktura, wobydlerski pjenjez, deindustrializacija a tak dale.
Na zbožo je bórze nimo. Zwjazkowe knježerstwo chce klětu w měrcu nowe wólby přewjesć. Prašenje dowěry chce kancler pak hakle 15. januara stajić. Čehodla tak dołho čakać? Trjebamy w Němskej jasnosć a spěšne rozrisanja. Dyrbimy wědźeć, kak dale dźe. Bianka Šeferowa