Söder nochce ze Zelenymi

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Předsyda CSU Markus Söder je po zjědźe Zelenych potwjerdźił, zo móžnu koaliciju CDU/CSU a Zelenych w zwjazkowym sejmje wotpokazuje. „Čorno-zelene njeje za nas žana opcija“, rjekny bayerski ministerski prezident w sćelaku ARD. Wólby zwjazkoweho sejma měli woprawdźitu změnu politiki wunjesć. „Ze Zelenymi póńdźe wšitko dale kaž dotal.“ Jich zjězd njeje po jeho měnjenju žanu změnu politiki pokazał.

Ukrainje milinu wotpinje

Kijew (dpa/SN). Po najnowšich ruskich nadpadach na energijowe zastaranje Ukrainy su tam dźensa rano po wšěm kraju milinu wotpinyć dyrbjeli. Ukrainski milinowy zastaraćel je wotpowědne časowe plany za wšelake regiony wozjewił. Najebać intensiwne přihoty Ukrainy je so ruskemu wójsku w nocy na njedźelu poradźiło, škitne systemy k wotwobaranju lětadłow a trutow přewinyć a elektrisku infrastrukturu wobškodźić.

Mortwi při ruskim nadpadźe

Něhdźe 18 000 ludźi je wčera w słowakskej stolicy Bratislavje přećiwo knježerstwje ministerskeho prezidenta Roberta Fica demonstrowało. Składnostnje 35. róčnicy zahajenja měrniweje rewolucije nazymu 1989 namołwja opozicija kraja, tehdy wuwojowanu demokratiju přećiwo awtoritarnym tendencam zakitować. Foto: dpa/Václav Šálek

UNO namołwja bohate kraje

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:
Rio de Janeiro (dpa/SN). Do wjerškoweho zetkanja G20 w Brazilskej je generalny sekretar UNO António Guterres statnych a knježerstwowych šefow industrijnych a prohowych statow na jich zamołwitosć skedźbnił. Swět steji před masiwnymi problemami kaž změnu klimy, chudobu a wójnami w Ukrainje, na Bliskim wuchodźe a w Sudanje, rjekny Guterres w Rio de Janeiru. „Mjezynarodne zjednoćenstwo wočakuje, zo G20 jednaja.“ Skupina ma wulku hospodarsku móc a dyrbjała na swěće z přikładom być. Na zetkanju w Rio de Janeiru póńdźe wo chudobu a wo reformu mjezynarodnych institucijow. Tež mjezynarodne krizy a jich rozrisanje chcedźa wobjednawać.

EU wuradźuje Israela dla

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Hladajo na postupowanje Israela na Bliskim wuchodźe chcychu dźensa na zetkanju wonkownych ministrow Europskeje unije wo móžnej změnje dotalneje politiki napřećo Israelej wuradźować. Społnomócnjeny EU za wonkowne naležnosće Josep Borrell je sej wěsty, zo rani Israel ze swojim postupowanjom přećiwo Hamas a Hisbollah mjezynarodne čłowjeske prawo. Wón tohodla namjetuje, prawidłowny dialog z Israelom přetorhnyć. Nimo toho chcył wón import israelskich wudźěłkow z ilegalnych israelskich sydlišćow we wobsadźenych palestinskich kónčinach zakazać. Mjeztym rěči tež bamž Franciskus hladajo na ciwilne wopory israelskeho postupowanja dla wo „morjenju ludu“.

Scholz dale kanclerski kandidat?

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Nawodnistwo SPD chce debatu móžneje kanclerskeje kandidatury Olafa Scholza dla spěšnje zakónčić. Stronski šef Lars Klingbeil je připowědźił, zo chcyli přichodne dny plan za wólbny bój k wólbam zwjazkoweho sejma schwalić. „Dźe wo jasnosć w tutej naležnosći a wo puć, kotryž chcemy hač k zwjazkowemu zjězdej kročić“, rjekny wón w sćelaku ARD. „Póńdźemy z Olafom Scholzom do tutoho wólbneho boja.“

Debata wo kanclerskej kandidaturje Scholza je so minjeny čas dale přiwótřiła. Po wjacorych komunalnych politikarjach staj so prěni króć tež zapósłancaj zwjazkoweho sejma zjawnje za to wuprajiłoj, radšo zakitowanskeho ministra Borisa Pistoriusa za zastojnstwo nominować.

Klingbeil w tym zwisku přizna, zo w stronje Scholza dla mórkotaja. W tym zwisku planuja 30. nowembra „konferencu wólbneho dobyća“, na kotrejž změje kanclerski kandidat SPD swój prěni wulki wustup. Minjene dny je so tež Boris ­Pistorius jasnje za Olafa Scholza jako kanclerskeho kandidata wuprajił.

Moskwa warnuje před eskalaciju

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:

Prezident USA Joe Biden chce Ukrainje daloko sahace rakety přewostajić

Rio de Janeiro (dpa/SN). Do zahajenja wjerškoweho zetkanja G20 w Brazilskej je zwjazkowy kancler Olaf Scholz zwólniwosć Němskeje potwjerdźił, Ukrainu dołhož trěbne w zakitowanskim boju přećiwo Ruskej podpěrować. „Putinej dyrbi jasne być, zo njemóže so na to spušćić, zo Ukraina poněčim wosłabnje“, rjekny politikar SPD brazilskim nowinarjam. Runočasnje Scholz němske brónjowe eksporty do Israela zakitowaše, štož druhe kraje raznje kritizuja. Israel ma prawo, so zakitować, wón rjekny. „Při tym móža so naši partnerojo w Israelu na solidaritu Němskeje spušćić. K tomu słušeja tež brónje, kotrež kmanosć zakitowanja Israela zaručeja.“

Scholz je wčera wječor do Rio de Janeira na dwaj dnjej trajacy wjeršk wodźacych industrijnych krajow swěta dolećał. Brazilski prezident Luiz Inácio Lula da Silva nochce, zo stanje so wójna w Ukrainje z temu wuradźowanjow, a njeje tuž ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho cyle wědomje přeprosył.

Zajimawy hudźbny dypk

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:

Wćipnosć je ludźi w Radworju sobotu wječor na žurlu hosćenca „Meje“ na nazymski koncert ze spěwnej skupinu Jarobinka přiwabiła, wšako bě to prěni wustup žónskeho chóra we wsy. Na kóncu přesahowaše překwapjenje hladajo na to, štož so jim poskići. Wosom žonow pod nawodom Walburgi Wałdźic zanjese spěwy ze srjedźneje a Delnjeje Łužicy. Štož hnydom napadny, bě wěstota spěwarkow: za projektowy chór, kotryž wobsteji runje štyri lěta a kiž jónu wob lěto zwučuje, bě to wuběrny wukon. Přał bych sej wjace informa­cijow wo tutym zajimawym ćělesu. Wosom spěwarkow a wuběrnje přewodźacu huslerku skrótka předstajić, časowy ramik koncerta tež přežadał njeby.

Na kóncu zwosta debata wo hudźbnym wusměrjenju chóra, kiž wěnuje so bolosćam pod sćěhami brunicy ćerpjaceho dźěla Łužicy a kiž njewuprudźa žiwjensku radosć kaž druhe serbske skupiny. Jarobinka wostanje zajimawy dypk serbskeho hudźbneho žiwjenja. Marko Wjeńka

Bayerska nochce dlěje płaćić

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:

Mnichow (dpa/SN). Bayerski wobchadny minister Christian Bernreiter (CSU) sej žada, zo zwjazkowe knježerstwo kóšty za cyłoněmsku jězdźenku dołhodobnje stoprocentowsce přewozmje. „Z wida Bayerskeje dyrbi Zwjazk kóšty dospołnje přewzać, wšako bě němski tiket, kaž mjeno hižo praji, přeće Zwjazka“, Bernreiter rjekny. Wón spjećuje so z tym předsydźe CDU a kanclerskemu kandidatej CDU/CSU Friedrichej Merzej. Tón bě rjekł, zo je regionalny wobchad w Němskej w prěnim rjedźe nadawk zwjazkowych krajow. Zwjazk je drje zamołwity, jězdźenku ­sobu financować. Njeje pak winowaty, ­wšitko sam zapłaćić, tak Merz.

Za 2025 je financowanje tiketa zaručene, po tym zo bě so frakcija CDU/CSU zwólniwa wuprajiła, při rozrisanju sobu dźěłać. W druhej połojcy decembra chcedźa wo tym w zwjazkowym sejmje wothłosować. „Chcemy, zo tajke něšto kaž cyłoněmsku jězdźenku zachowamy“, rjekny Merz po wurjadnym posedźenju frakcije CDU/CSU w Berlinje. Jednanja wo financowanju pak budu „chětro wob­ćežne“. Tuchwilu płaći stat połojcu, štož wučinja 1,5 miliardow eurow wob lěto.

Hrózbu wójny we Łužicy wopominali

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:

Kamjenc (BG/SN). Hnujace zarjadowanje dožiwili su wobdźělnicy knižneje prezentacije minjeny štwórtk w žurli Kamjenskeje radnicy. Kružk awtorow Łužiskeho almanacha z. t. bě na wopominanske zarjadowanje z prezentaciju knihi přeprosył. Žurla bě hač na poslednje městno wobsadźena, jako Norbert Schnabel, předsyda towarstwa, po hudźbnym powitanju k pultej stupi.

W jimacych słowach rysowaše wón stawizny Łužicy mjez 1933 a 1945 a hrózbu wonych lět. Za so tole njezabudźe, za to zasadźa so towarstwo wot swojeho załoženja. Čłonojo podawki swědomiće rešeršuja a předźěłaja, wužiwajo pisomne dopomnjenki a zapiski archiwow. Kóžde lěto wuchadźeja wotpowědne publika­cije. Lětsa prezentuja wurjadne wudaće Łužiskeho almanacha VI, kotryž podawki wójnskich lět zjima. W tymle času je so tež Łužica z bitwišćom a smjertnym pasmom stała.

To a tamne (18.11.24)

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:

Swojoraznu wellness je sej nošna kruwa w Jendźelskej popřała. Wona zabłudźi so do płuwanskeho basenka na priwatnej ležownosći a njemóžeše so sama wjace wuswobodźić. Dospołnje překwapjeny wobsedźer wołaše wohnjowu woboru. Ta wotpušći pool a zwěrjo z pasom wućahny. Skótny lěkar zwěsći, zo stej kruwa a jeje njenarodźene ćelo strowej.

Honjeńcu z policiju je sej 15lětny mopedist w Rudnych horinach dowolił. Wobsadka policajskeho awta bě dweju mopedistow zadźeržała. Jako zastojnicy z awta wulězechu, jedyn z njeju na chětro riskantne wašnje wotjědźe. Policisća młodostneho přesćěhowachu. Dyrbjachu pak so toho wzdać, jako moped na wuskich chódnikach ćěkaše. Zastojnicy pak běchu sej čisło napisali a wočakowachu 15lětneho doma. Po prěnim přepytowanju steješe wón pod wliwom cannabisa. Wón dyrbi z čućiwej pokutu ličić.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND