Merkel z kralom telefonowała

pjatk, 26. oktobera 2018 spisane wot:
Berlin/Riad (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je Sawdi-Arabsku namołwjała, morjenje žurnalista Jama­la Khashoggija spěšnje wuswětlić. To měło so transparentnje a wěrjomnje stać, sej Merkel wčera žadaše, po tym zo bě­ ze sawdiskim kralom Salmanom telefonowała. Wona morjenje žurnalista „najraznišo“ zasudźa a sej žada, zo měli so zamołwići za to pochłostać. K telefonatej Merkel z kralom zwjazkowe knježerstwo zdźěli, zo je Němska hladajo na podawki „zhromadnje z mjezynarodnymi partnerami k wotpowědnym naprawam zwólniwa“. Nadrobnosće pak žane mjenowała njeje. Khashoggi bě spočatk oktobra do kralowskeho konsulata w Istanbulu šoł. Wot toho časa je zhubjeny.

Hessenska koalicija wohrožena

pjatk, 26. oktobera 2018 spisane wot:
Wiesbaden (dpa/SN). Dwaj dnjej do wólbow Krajneho sejma Hessenskeje njeje jasne, hač móže minjene pjeć lět knje­žaca koalicija CDU a Zelenych přichodnje w tej formje dale dźěłać. Po wčera wječor wozjewjenym „Politbarometru“ sćelaka ZDF dyrbi knježerstwo ministerskeho prezidenta Volkera Bouffiera (CDU) z wulkimi stratami ličić. Po tym liča za CDU jenož hišće z 28 procentami hłosow (2013: 38,3) a za SPD z 20 procentami (2013: 30,7). Zeleni docpěja tohorunja 20 procentow (2013: 11,1). AfD móže so dwanaće procentow nadźijeć (2013: 4,1), FDP wosom (2013: 5,0) a Lěwica toho­runja wosom procentow (2013: 5,2). AfD móhła prěni króć do Hessenskeho krajneho sejma zaćahnyć a by tak we wšitkich krajnych parlamentach Němskeje zastupjena była, kaž přepytowanje wujewja.

To a tamne (26.10.18)

pjatk, 26. oktobera 2018 spisane wot:

Motorizowany piwowy kašćik je policija w badensko-württembergskim Berglenje zadźeržała. Młody pasler bě nastroj z dźesać PS sylnym motorom na štyrjoch koleskach tak konstruował, zo móžeše z nim hač do 50 km/h spěšnje jěć. Wězo njeměješe žanu dowolnosć za nadróžny wobchad, kaž policija w swojej rozprawje piše. 21lětny dyrbješe swoju jězbu ze spěšnym piwowym kašćikom přetor­hnyć. Nimo toho hrozy jemu chłostanske jednanje.

Zemske worješki su prěni króć w Tirolu žnjeli. Horce a suche lěćo wšak je plahowanje subtropiskeje rostliny zmóžniło. Žně na 300 kwadratnych metrach wulkej pospytnej płoninje njedaloko Innsbrucka pak njeběchu scyła tak jednore, dokelž dyrbjachu kóždu jednotliwu rostlinu wuryć a pod zemju narosćene worješki wotšćipać. Přiwšěm nažnjachu 200 kg.

Namołwjeja awtotwarcow

štwórtk, 25. oktobera 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazk městow Němskeje je awtowu industriju k wjetšim napinanjam přećiwo hrožacym zakazam dieselowych awtow namołwjała. „Dlijenja a komdźenja maja so najspěšnišo skónčić“, rjekny hłowny jednaćel zwjazka Helmut Dedy powěsćerni dpa. „Awtowa industrija dyrbi skónčnje wotućić, zo by strowotu ludźi škitała a wodźerjam dieselowych awtow perspektiwu skićiła.“ Runja druhim městam dyrbja so nětko tež w Mainzu na to nastajić, zo dieselowym awtam jězdźić zakazaja.

Bomby kritikarjam Trumpa

New York (dpa/SN). Njeznaty je wjacorym prominentnym kritikarjam prezidenta USA Donalda Trumpa runočasnje rołowe bomby pósłał. Potrjecheni běchu mjez druhim bywši prezident Barack Obama, něhdyša wonkowna ministerka Hillary Clinton a bywši direktor CIA John Brennan. Pakćiki su podobne listowej bombje, kotruž běchu póndźelu w póšće miliardara Georgea Sorosa našli. Tón bě runja tamnym mjenowanym Trumpa stajnje zaso zjawnje a zdźěla dosć raznje nadběhował.

Žada sej niše dawki

Bartsch zasudźa manewer NATO

štwórtk, 25. oktobera 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Předsyda frakcije Lěwicy w Němskim zwjazkowym sejmje Dietmar Bartsch jako signal wottrašenja Ruskeje mysleny wulkomanewer NATO w sewjernej Europje raznje kritizuje. „Je błazne, strašne a prowokantne napřećo Ruskej, w tuchwilnej klimje najwjetši manewer NATO w Norwegskej zahajić“, rjekny Bartsch nowinarjam. „Strach wójny je tak wulki kaž hižo dołho nic. Prezident USA hrozy Ruskej a Chinje z nowym jadrowym brónjenjom a wupowědźa zrěčenja wo wotbrónjenju. Kołwrótne!“

Najwjetši manewer NATO po kóncu zymneje wójny zahaji so minjenu nóc. Na nim wobdźěla so něhdźe 50 000 wojakow, mjez nimi 10 000 přisłušnikow Zwjazkoweje wobory. Woni maja dwaj tydźenjej­ w Norwegskej a wokolnych powětrowych­ a mórskich kónčinach zhromadnje zwučować. Nimo wojakow je 10 000 jězdźidłow kaž tež wjace hač 300 lětadłow, helikopterow a łódźow pódla. Zaměr manewra je, hladajo na Rusku, wotwobaranje nadpada na jedyn z 29 čłonskich statow aliancy zwučować.

Tysacy za brunicu na dróhu šli

štwórtk, 25. oktobera 2018 spisane wot:

Demonstracije na kromje schadźowanja wuhloweje komisije

Bergheim (dpa/SN). Wjace hač 10 000 přistajenych wuhloweje branše a industrije je wčera do schadźowanja wu­hlo­weje komisije w porynskim rewěrje dosć wótře za zachowanje dźěłowych městnow demonstrowało. Z plakatami a transparentami ćehnjechu wobdźělnicy po dróhach Bergheima a Elsdorfa. Jenož­ něšto kilometrow dale zhromadźi so w samsnym času wot zwjazkoweho knježerstwa zasadźena komisija „Rozrost, strukturna změna a dźěło“, kotraž ma plan za kónc zmilinjenja brunicy zdźěłać. Zwjazk chce němskim wuhlowym kónčinam z pomocnym programom 1,5 miliardow eurow přewostajić, zo bychu strukturnu změnu zmištrowali. We Łu­žicy je so brunicowa komisija hižo zešła.

Na protestnym ćahu přećiwo spěšnemu kóncej wudobywanja brunicy je so po informacijach policije něhdźe 16 000 ludźi wobdźěliło. Dźěłarnistwo IG BCE rěčeše wo 40 000 demonstrantach, kotřiž su na dróhu šli. Na plakatach stejachu hesła kaž „Hambi dyrbi preč“ abo „Baggi wostanje“, poćahowace so na konflikt nastupajo pušćenje Hambachskeho lěsa na dobro brunicoweje jamy.

Normalny manewer?

štwórtk, 25. oktobera 2018 spisane wot:
Štó mysli hišće na wony zajimawy čas spočatk 90tych lět, jako Sowjetski zwjazk rozpadowaše. Tehdy so mnozy cyle zjawnje prašachu: Za čo trjebamy hišće Zwjazkowu woboru a NATO? Naš wjelelětny njepřećel je so faktisce sam rozpušćił. Zasadźmy brónjenske pjenjezy wo wjele wužitnišo za ciwilne nadawki. Tajke chrobłe myslički pak njeběchu z politikarjemi a z brónjenskej industriju dorěčane. Mjeztym wěmy: Chceš-li ludnosći miliardy eurow za bjezzmysłowe brónjenje wudrěć, trjebaš njepřećela. Tohodla su wšitko činili Rusku jako njepřećela zaso natwarić, wumjetujo jej agresiwnu wonkownu politiku. Njezadźiwa tuž, zo najnowši wulkomanewer NATO w Norwegskej z 10 000 wojakami Zwjazkoweje wobory w Němskej lědma někoho rozhorja. Je mjeztym takrjec normalne, zo zapadna wojerska alianca nadpad Ruskeje „zwučuje“. Prašam so: Štó je tu agresiwny – Ruska abo NATO? MarkoWjeńka

To a tamne (25.10.18)

štwórtk, 25. oktobera 2018 spisane wot:

Ze swojej mortwej mandźelskej, připa­sanej na zadnjej ławce awta, je Rusa spytał do Ukrainy jěć. Zastojnicy tamnišeho namjezneho škita pak muža na přechodźe Hoptiwka na wuchodźe kraja zajachu. Šofer bě spočatnje hišće twjerdźił, zo žona jeno spi. Při kontroli pak pokaza hrani­carjam smjertne wopismo swojeje dwaj dnjej do toho zemrěteje žony. Zhromadnje ze swojim ukrainskim synom chcyše muž mandźelsku na Ukrainje pochować. Ruscy hranicarjo běchu jeho bjez pro­blemow přepušćili, ukrainscy přepytuja nětko přećiwo njemu morjenja dla.

Wjele wusměšowanja žněje nowa kole­sowarska šćežka w Berlinje. Runje dotwarjena čara w Friedrichshainje přicpěwa kolesowarjam chětro horbaty asfalt. Njedostatki bě měšćanske zarjadnistwo na přepodaću šćežki zwěsćiło. Twarska firma ma čaru přichodne tydźenje zrunać, při­wšěm wostanje wona tak dołho wote­wrjena. „Dobra ideja to, prohi za pomjeńšenje spěšnosće tež na kolesowanskich šćežkach zatwarić“, wužiwar interneta žortuje.

W aktualnej debaće wo Serbskim sejmje je so tež dźěłowy kruh SPD „Serbja“ słowa jimał. Jeje 1. rěčnik Benedikt Dyrlich pisa w nadawku kruha:

Tuchwilu kursěruja w zjawnosći dosć rozdźělne měnjenja k wólbam prěnjeho, swobodneho a tajnje woleneho serbskeho ludoweho zastupnistwa Serbski sejm. Mjeztym zo tójšto wuznamnych Serbow, kotřiž maja zasłužby hladajo na serbsku rěč a kulturu a so dale za to angažuja, naležnosće sejma podpěruja, spytaja někotři wodźacy zastupnicy Domowiny a politiki w Drježdźanach a Podstupimje kaž tež we Łužicy nowe reformowe hibanje mjez nami Serbami za wjace demokratije a sobupostajowanje zaborzdźić, rysujo je jako „njerealistiske“ a „přećiwo Domowinje“ měrjace so. Ignoruja při tym, zo běchu nimale wšitcy iniciatorojo a podpěraćeljo „Njebjelčanskeho apela“ a kandidaća a kandidatki za 1. sejm wjelelětni a jara aktiwni čłonojo Domowiny abo to hišće su, hdźež so w bazowych towarstwach konkretnje na polu kultury a kubłanja angažuja.

Chłostanske naprawy zahajili

srjeda, 24. oktobera 2018 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Po namócnej smjerći žurnalista Jamala Khashoggija zahajichu USA dźensa w nocy prěnje chłostanske naprawy přećiwo 21 sawdiskim podhladnym. Wonkowny minister USA Mike Pompeo rjekny, zo su podhladnych sobudźěłaćerjow tajnych słužbow, knježerstwa, wonkowneho a dalšich sawdiskich­ ministerstwow identifiko­wali. Jich wizumy budu sćazane abo woni­ budu postajeni jako wosoby, kotrež za USA hižo žadyn wizum njedóstanu.

Putin chce z Trumpom rěčeć

Moskwa (dpa/SN). Wo wosudźe wažneho wotbrónjenskeho zrěčenja z časa zymneje wójny měłoj prezidentaj USA a Ruskeje rozsudźić. To je ruski statny šef Wladimir Putin dźensa w Moskwje namjetował. W nowembrje by so wón z prezidentom USA Donaldom Trumpom w Parisu zetkać chcył. Ruska chce so dale na zrěčenje dźeržeć. Wěstotny poradźowar USA John Bolton je připowědź Trumpa na rozmołwach w Moskwje hišće raz wobkrućił a twjerdźił­, zo je zrěčenje přestarjene.

Wulki hłód so přiwótřa

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND