Wyša runina

štwórtk, 05. julija 2018 spisane wot:
Wólbny bój abo sprawna politika Serbam napřećo? Wčerawše diskusijne zarjadowanje ze sakskim ministerskim prezidentom Michaelom Kretschmerom (CDU) w Budyskim Serbskim domje móžeš widźeć, kaž chceš. Wulka ličba wobdźělnikow znajmjeńša dopokazuje, zo je mjez Serbami tójšto zajima za tajke rozmołwy. Wažne budźe, přilubjenja ze stron zamołwitych tež dodźeržeć. Rozmołwy mjez Serbami a zastupjerjemi sakskeho knježerstwa wšak njejsu ničo noweho. Tež bywši serbski ministerski prezident Stanisław Tilich měješe dobre styki do Budyskeho Serbskeho domu. Forma rozmołwy, kotruž nětčiši premier Kretschmer pěstuje, pak je nowa dimensija. Z njej wón serbsku problematiku takrjec na wyšu runinu pozběhnje. Běchu-li něhdy wo serbskich temach za zawrjenymi durjemi skerje skradźu wuradźowali, zwaži so Michael Kretschmer z nimi do zjawnosće. To je nowe a spomóžne. Marko Wjeńka

To a tamne (05.07.18)

štwórtk, 05. julija 2018 spisane wot:

Zabłudźeneho hołbja ze spanskeje stwy wuswobodźili su policisća w Budyšinje. Ptačk bě přez wočinjene wokno do rumnosće přilećał a njeměješe wočiwidnje wotpohlad, ju zaso wopušćić. Wobydlerka wołaše tuž policiju wo pomoc. Wobsadka policajskeho awta hołbja na to popadny. Při tym so tón ani njewobaraše, kaž w policajskej rozprawje steji.

Dudlowarjo ze wšeho swěta poćahnu kónc tydźenja po Berlinje. Towarstwo přećelow dudlawy přeproša wot jutřišeho hač do njedźele na 39. mjezynarodny swjedźeń na Breitscheidowym naměsće. Organizatorojo wočakuja 180 wobdźělnikow z dwanaće krajow. Dudlowarjo ze Skandinawiskeje budu runje tak pódla kaž z Mexika. Sobotu připołdnju poćahnu woni po Kurfüstendammje.

Mordarjo spěwarja zasudźeni

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:

Santiago de Chile (dpa/SN). Nimale 45 lět po zamordowanju znateho chilskeho spěwarja Víctora Jary su dźewjeć bywšich čłonow chilskeho wójska zasudźili. Ně­hdyši wojacy dyrbja mjez pjeć a 15 lětami do jastwa, kaž sudnicy wčera w stolicy Santiagu rozsudźichu. Tehdy 41lětny Jara bu 16. septembra 1973 wot wojakow krjudowany a morjeny. Pjeć dnjow do toho bě wójsko pod nawodom Augusta Pinocheta knježerstwo Salvadora Allendy powaliło a wojersku diktaturu wutworiło.

Wotsunjeni zaso w Afghanistanje

Kabul (dpa/SN). Wjace hač 50 wotsunjenych ćěkancow je so dźensa do afghaniskeje stolicy Kabula wróćiło, kaž wobkedźbowarjo afghaniskich a mjezynarodnych prudow ćěkancow na Kabulskim lětanišću zdźělichu. Je to zdobom najwjetša skupina wotpokazanych požadarjow azyla, kotrychž je Němska minjeny čas do ­Afghanistana wotsunyła. Akcije su dźeń a špatnišeho wěstotneho połoženja dla chětro dwělomne. Talibanojo su swoje nadpady na knježerstwo a wěstotne mocy zaso widźomnje zesylnili.

Kak hólcow wuchować?

SPD přećiwo „lěhwam“

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). W zwadźe wo přiwótřenje prawa na azyl je SPD hišće raz swoju čerwjenu liniju potwjerdźiła. „Masowym lěhwam, w kotrychž su ćěkancy tydźenje dołho zawrjeni, SPD njepřihłosuje“, rjekny generalny sekretar strony Lars Klingbeil dźensa w rańšim magacinje ZDF. Přiwšěm bě wón optimistiski, zo so koalicija na kompromis dojedna. W tym zwisku pak su hišće mnohe prašenja wotewrjene. Najprjedy raz dyrbjał nutřkowny ­minister Horst Seehofer (CSU) zrěčenje z Awstriskej wujednać.

Pólskachce so wobarać

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Narodnokonser­watiwne knježerstwo Pólskeje wostanje w zwadźe z Europskej uniju justicneje ­reformy dla njepowalne. Nowe Brüsselske jednanje přećiwo Pólskej najwyšeho sudnistwa dla chcedźa k zasadnemu posudźowanju Europskemu sudnistwu předpołožić, připowědźi zastupowacy wonkowny minister Konrad Szymański wčera we Waršawje. Europske sudnistwo ma rozsudźić, w kotrej měrje smě so EU do nutřkokrajnych naležnosćow swojich čłonow tykać, rjekny wón powěsćerni PAP. Komisija EU je póndźelu připowědźiła, zo dalše jednanje přećiwo Waršawje ranjenja europskich zakonjow dla zahaji. Hłowna přičina je justicna reforma w Pólskej. Po njej dyrbja najwyši sudnicy nětko hižo z 65 lětami na wuměnk hić a nic kaž dotal ze 70. Kritikarjo so ­boja, zo móhło knježerstwo tak njelubych sudnikow wotbyć a ze sebi loyalnje nastajenymi narunać.

Zastrow: Kompromis krizu njerozrisa

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:

Drježdźany (SN/MkWj). Krajny předsyda sakskeje FDP Holger Zastrow nima mjez CDU a CSU wujednany azylowy kompromis za kmany, krizu ćěkancow dla rozrisać. „Hdyž nětko woprawdźe ćěkancow z Awstriskeje z pomocu transitnych centrow kontroluja, što stanje so potom na mjezy Němskeje k tamnym krajam?“, praša so Zastrow w nowinskej zdźělence. Štó garantuje, zo so prud ćěkancow na druhe susodne kraje Němskeje kaž Čěsku abo samo Pólsku njewuwinje? Změjemy tež podłu němsko-čěskeje abo němsko-pólskeje mjezy tajke transitne centry z wotpowědnymi zrěčenjemi z krajomaj? „Dotal wšak so dojednanje mjez CDU a CSU jeničce na bayersku mjezu ­wusměrja. Z tajkim postupowanjom CSU hladajo na krajny wólbny bój na mjezu k wšěm tamnym krajam kompletnje zabudźe. Wočiwidnje nima tež sakska CDU w Berlinje žadyn woprawdźity wliw.“

Wujednany kompromis je we wočomaj Zastrowa połojčny a na Bayersku wobmjezowany. „Kriza ćěkancow dla njeje rozrisana, ale jenož wotstorčena.“

Za hospodarski region Łužica

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:

Krajny rada Lange nadźija so zawjazowaceho wusměrjenja politiki

Zhorjelc (AK/SN). Elektrifikacija železniskeju čarow Drježdźany–Zhorjelc a Choćebuz–Žitawa kaž tež dozhotowjenje zwjazkoweje dróhi B 178 mjez Wósporkom a Žitawu stej najnuznišej projektaj, z kotrymajž móhła so strukturna změna poradźić. Za to trěbne su jasne signale Zwjazka a krajow. To podšmórny Zhorjelski krajny rada Bernd Lange (CDU), kiž je zdobom předsyda regionalneho planowanskeho zwjazka Hornja Łužica-Delnja Šleska, na jeho posedźenju minjeny pjatk w Zhorjelcu. „Naš region Zwjazk a kraje chutnje dosć njebjeru. Strukturna změna so na tym dypku započina, hdźež politika region na wědomje bjerje a konkretne projekty zwoprawdźa“, wón wuzběhny. Jako prawniskokmana towaršnosć ma Hospodarski region Łužica (WRL) tudyšu strukturnu změnu přewodźeć. Wot 25. junija ma towaršnosć jednaćela, kotrehož mjeno nochcedźa zamołwići hišće přeradźić. W awgusće budźe wón nowinarjam oficialnje předstajeny a ma 1. septembra dźěłać započeć.

To a tamne (04.07.18)

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:

Njewočakowanu psyču pomoc dósta Lipšćanska policija z Bremena. Na wučušlenje drogow trenowany pos Crawford, kotryž bě zhromadnje ze swojej wobsedźerku w Sakskej na dowolu, je w jednym z Lipšćanskich parkow marihuanu namakał. Wobsedźerka Crawforda je runja swojemu psej w słužbje Bremenskeje policije. Wobaj so po parku při Hłownym dwórnišću wuchodźowaštej, hdźež pos cigaretowu tyzku z drogami wučucha. Namakanku policija sobu wza.

Wjace hač 1 000 listow z pjenjezami a dobropisami a něhdźe 150 pakćikow je listonošerka w hessenskim Bad Hersfeldźe překřiwiła, načiniwši tak 15 000 eurow škody. 33lětnu padušnicu zwěsćichu, po tym zo běchu so ludźo hóršili, zo wočakowana póšta njedochadźa. Nimo toho bě žona kradnjene handyje a laptopy stajnje w samsnym wobchodźe předawała.

Trump kritizuje Němsku

wutora, 03. julija 2018 spisane wot:

Washington/Brüssel (dpa/SN). Do wjerškoweho zetkanja NATO přichodny tydźeń w Brüsselu je prezident USA Donald Trump Němsku a někotrych dalšich zwjazkarjow z raznymi słowami kriti­zował, dokelž přemało za zakitowanje a brónjenje wudawaja. Nimo toho wón w lisće warnuje, zo móhli USA sćerpnosć zhubić, dokelž čłonske kraje wojerskeje aliancy swoje přilubjenja njedźerža. Trumpa wočakuja na wjeršku NATO 11. a 12. julija w Brüsselu.

Nowa žołma ćěkancow

Damaskus (dpa/SN). Wótre boje na juhu Syriskeje su po informacijach pomoc­nikow nowu dramu ćěkancow zawinili. Minjenej tydźenjej je w kónčinje wokoło města Dara, kotruž zběžkarjo kontroluja, znajmjeńša 270 000 ludźi před wojo­wanjemi a bombardowanjom ćeknyć dyrbjało, rěčnik pomocneho skutka ­UNHCR zdźěli. Ćěkancy su zadwělowani, dokelž móža sej jeničce do regionow wućeknyć, kotrež wojacy knježerstwa kontroluja. Jordaniska njemóže dalšich ćěkancow přiwzać a je mjeztym swoju ­mjezu zawrěła.

Woda w Němskej špatna

Dypkownje k zahajenju prózdnin trjebachu ludźo wčera na awtodróze A 4 wjele sćerpnosće. Po tym zo bě rano pola Drježdźan k smjertnemu wobchadnemu njezbožu dóšło, tworješe so kilometry dołhe haćenje. W nim dóńdźe k dalšim zražkam. Na kóncu bě awtodróha A 4 pola Ottendorfa-Okrille do wobeju směrow cyłkownje dźesać hodźin zawrjena. Wohnjowi wobornicy zasta­rachu ludźi z napojemi. Dźěći wužiwachu čas čakanja na swoje wašnje a molowachu. Foto: Rocci Klein

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND