Generalny stawk w Italskej

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:

Rom (dpa/SN). W Italskej su stawk přećiwo etatowym planam mjeztym dwě lěće skutkowaceho knježerstwa ministerskeje prezidentki Giorgije Meloni zahajili. Wot stawka potrjecheny je wosebje zjawny wobłuk ze swojimi zarjadnišćemi. Tak stawkuja mjez druhim w šulach, chorownjach, pola póšty a na mawtowych stacijach awtodróhi. W zjawnym bliskowobchadźe chcychu štyri hodźiny dźěło złožić, runje tak na lětanišćach.

Protest – generalny stawk mjenowany – měri so přećiwo naćiskej etata knježerstwa Meloni. Dźěłarnistwa maja planowane skrótšenja a lutowanske naprawy za „dospołnje njekmane k rozrisanju problemow kraja“. Trěbne su wyše mzdy, renty a inwesticije do infrastruktury.

Mjezsobne nadpady trutow

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Ruska je Ukrainu minjenu nóc znowa z powětra nadběhowała. Nad stolicu Kijewom bě hara lětadła wotwobaracych brónjow słyšeć. Ukrainske wójsko je po swójskich informacijach 88 ruskich trutow wottřěliło. Znajmjeńša wosom ludźi so rani, zbytki trutow wobškodźichu twarjenja, mjez nimi chorownju. Nadpady Ruskeje měrja so wosebje na milinowu infrastrukturu Ukrainy. Tak dyrbjachu tež dźensa w dźělach kraja milinu wotpinyć, zo bychu syć stabilizowali.

Ruska zdźěla, zo je pola Rostowa 30 ukrainskich trutow wotwobarała. W industrijnym kompleksu města je wulkowoheń wudyrił. Ruski prezident Wladimir Putin hrozy, wulce modernu raketu „Orešnik“ znowa zasadźić.

Wumjetuja Israelej morjenje ludu

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:

Berlin (SN). Organizacija za zachowanje čłowjeskich prawow Amnesty International wumjetuje w swojej najnowšej rozprawje Israelej morjenje ludu. Wotpowědna rozprawa sćelakej ARD předleži. W dokumenće organizacije zwěsća, zo rani Israel směrnicy konwencije UNO přećiwo morjenju ludow. Tak je Israel wotpohladnje žiwjenske zakłady ludźi w Gazaskim pasmje zničił. Rozprawa pokazuje na zničenje k žiwjenju wažneje infrastruktury ciwilneje ludnosće.

Nimale dwě třećinje wšěch twarjenjow Gazaskeho pasma su po informacijach UNO zničili abo wobškodźili. Nimale 70 procentow wšěch smjertnych woporow su žony a dźěći. Nimo toho je Israel z wukazami ewakuowanja 90 procentow ludnosće wuhnał. Israel wotpohladnje tomu zadźěwa, zo pomocne srědki Gazaske pasmo docpěja, Amnesty zwěsća.

Israelske knježerstwo wumjetowanja morjenja ludow wotpokazuje a wobwinuje kritikarjow antisemitizma dla.

Protest přećiwo knježerstwu

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:

Tiflis (dpa/SN). Při protestach w Georgiskej w zwisku z wotprajenjom knježerstwa, so na rozmołwach wo přistupje k Europskej uniji wobdźělić, su so wjacori ludźo zranili. W stolicy Tiflis bu po rozprawach medijow 18 policistow zranjenych, nimo toho dotal njeznata ličba demonstrantow. Wjacore wosoby su zajeli. Protesty trajachu hač do dźensnišich rańšich hodźin. Zeńdźenja z proeuropskim wusměrjenjom, na kotrychž so wjacore sta ludźi wobdźělichu, wotměchu so tohorunja we wjetšich městach Batumi, Kutaissi, Gori a Sugdidi. W Tiflisu zeńdźechu so wčera wječor wjacore tysacy ludźi před twarjenjom parlamenta.

Do toho bě ministerski prezident Irakli Kobachidse zwuraznił, zo je proces přistupa k EU najprjedy raz přetorhnjeny. Po jeho słowach Georgiska do kónca 2028 z Brüsselom wo přistupje njejedna a tež žanežkuli hospodarske přiražki EU njepřiwozmje.

Jakob Böhme wabi za knihownju

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:
Pólski Zgorzelec ma nowu atrakciju. Wotnětka pyši tamnišu měšćansku biblioteku wulkoformatna nasćěnowa mólba. Wona pokazuje rumnosć połnu ­pisanych knihow, wosrjedź kotrejež wuhladaš za pultom Jakoba Böhmu (1575–1624), šewskeho mištra, křesćanskeho mystikarja 17. lětstotka a bywšeho wobydlerja Zhorjelca. ­Mólba ma „nadawk“, nowych čitarjow do knihownje wabić. Na nich čaka wuběr něhdźe 80 000 eksponatow, mjez nimi nowowudaća. Blisko biblioteki je wobkružny wobchad, pomjenowany po Jakobje Böhmje. W jeho domje stej mały muzej jako ­wopomnišćo a informaciska wustajeńca. Foto: Jolanta Bombera-Rječcyna

Italska skedźbnja na mjeńšiny

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:

Na iniciatiwu zwjazka filatelistow je italska pósta před dnjemi nowu póstowu znamku wudała, kotraž dopomina a na to skedźbnja, zo Italska rěčne mjeńšiny škita. Na znamce widźimy Italsku wobwitu z barbami narodneje chorhoje a čitamy hesło – La Republika tutela le minoranze linguistiche – a mjez dźewjeć rěčemi, kotrež so w kraju rěča, stej tež słowjenšćina a chorwatšćina naspomnjenej. Słowjenšćinu rěča na wšě pjeć procentow wobydlerstwa a woni postaraja so wo šulstwo, tak zo je móžno, abituru w jich maćeršćinje złožić. Swójski dialekt chorwatšćiny rěči so w regionje Molise prowincy Campobasso a pomjenuje so tohodla molisechorwatšćina (Moliški hrvatski dialekt). Tutón dialekt rěča pak tež w Awstraliji a Argentinskej. Fachowcy maja za to, zo je to dialekt mjez chorwatšćinu a/abo serbochorwatšćinu. Wona rěč wosta bjez pisomneje normy a wužiwa so dźens hišće wot mjenje hač 2 500 wobydlerjow.

Póstowa znamka płaći 4,65 € a so po cyłej Europy wužiwa. Jurij Łušćanski

To a tamne (29.11.24)

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:

Wulkeho nawala myšow dla su ćěło­zwučowarnju w Plauenje dospołnje za­wrěli. Dotalne prócowanja fachowcow za bój přećiwo škódnikam njejsu žadyn wuspěch wunjesli, město zdźěla. Tuchwilu njewědźa, kelko myšow w hali je. Pod špundowanjom su jěd połožili. Dokelž pak dyrbja nětko na druhich městnach sportownje jědojte wabjenki kłasć, hrozy dźěćom w hali strach. Potrjechenej stej šula Montessori a sportowe towarstwo.

Wopačnych informacijow pola policije dla je wobchadna ministerka Wulkeje Britaniskeje wotstupiła. Louise Haigh bě lěta 2013 w Londonje z woporom rubježneho nadpada. Policiji bě wona tehdy lisćinu rubjenych wěcow přepodała. Na njej steješe tež jeje słužbny mobilny telefon. Tón pak ležeše doma. Tole jej medije nětko wumjetuja. 37lětna Haigh je najmłódša ministerka w knježerstwje kraja.

Njepisajmy serbske stawizny z němskeho wida!

štwórtk, 28. nowembera 2024 spisane wot:

Čitajo w Předźenaku (15.11.24) wo kolonizaciji – njekolonizaciji Serbow běch zadźiwany, kak chětro hinaše su moje mysle w někotrych prašenjach. Nochcu pak tule wulce polemizować, ale so jenož skrótka masowemu mordarstwu lěta 939 přiwobroćić. Tute sta so w zamołwitosći markhrabje Gera (wokoło 900 do 965), kotryž bě so pozdźišo jako zabiwar Słowjanow wuwołał.

Stawiznar Serbskeho instituta wobdwěluje w Předźenaku Gerowy njeskutk ze słowami: „njemóžemy hižo zwěsćić“ ... „prastary bajowy motiw“ ... „znajemy z mnohich kulturow“ ... „mytos(u), kiž je so zesamostatnił“.

Tole ja cyle hinak widźu. Chronist ­Widukind (wokoło 925 abo 933/35 do 973) njeje w swojim zapisku sobu podał ani lěto ani městnosć njeskutka. To pak njerěka, zo je sej wšo wumyslił. Lěto 939 su stawiznarjo wuslědźili z druhich dokumentow. Wo městnje pak so w stawizniskich knihach ničo njepraji, chi­bazo jewja so tu a tam w literaturje tukanja: Mišno, Merseburg, Gehren abo Geroburg.

Borzdźidło w porjadku było

štwórtk, 28. nowembera 2024 spisane wot:

Karlsruhe (dpa/SN). W zwadźe wo wužiwanje dobytkow energijowych zastaraćelow na dobro nišich płaćiznow miliny je 22 potrjechenych energijowych přede­wzaćow před zwjazkowym wustawowym sudnistwom zwrěšćiło. Jich skóržbu su dźensa wotpokazali. Přerjadowanje dobytkow na dobro ludźi bě we wurjadnym połoženju prawnisce w porjadku, sudnicy dźensa zdźělichu. Zwjazkowe knje­žerstwo bě „borzdźidło milinowych płaćiznow“ 2022 wukazało.

EU chce ruske łódźe chłostać

Brüssel (dpa/SN). Europska unije přihotuje dale trajaceje wójny Ruskeje přećiwo Ukrainje dla nowy, mjeztym 15. paket sankcijow. Po informacijach powěsćernje dpa diskutowachu zastupnicy 27 čłonskich statow wčera wo nowych namjetach Europskeje komisije. Naprawy měrja so přećiwo ruskim łódźam, kotrež ­dale ruski wolij po morjach swěta transportuja. Nimo toho chcedźa firmy chłostać, kotrež w Chinje truty twarja, kotrež Ruska přećiwo Ukrainje zasadźuje.

Kijew žada sej škit powětra

Sobudźěłaćerjo zawoda BBB a wuměłc Christian Dlugosch su dźensa rano postawu krala Wjacława IV. při Budyskej radnicy nasta­jili. Wjacsławske hodowne wiki, kotrež złožuja so na naspomnjenje Budyskich wikow w lěće 1384 z dowolnosću čěskeho krala Wjacława IV. su pječa najstarše w Němskej. Twórc figury z papmašeja a dalšich maćiznow Christian Dlugosch wot firmy Schrift & Form je figuru před dźesać lětami stworił a so kóžde lěto wo to postara, zo Wjacław IV. za čas adwentnych wikow ­na Budyskim Hłownym torhošću steji. Foto: Andrea Pawlikowa

HSSL24

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND