Stawiznarka z ćěłom a dušu była

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:

Zrudna powěsć je k nam dóšła, zo je něhdyša županka našeje župy „Michał Hórnik“ Trudla Kuringowa 84lětna na prawdu Božu wotešła. Narodźiła bě so 28. januara 1940 do serbskeje swójby w Kanecach. Wuchodźiwši šulu we Wotrowje a susodnych Pančicach kaž tež po wopyće wyšeje šule w Budyšinje nawukny powołanje tekstilneje chemikarki. Přemóžaca pak bě jeje žadosć, stać so z wučerku. Tuž nawróći so po dwěmaj lětomaj z Limbacha-Oberfrohny do Łužicy, zo by na Budyskim Pedagogiskim instituće serbšćinu a němčinu studowała. Wot 1968 do 1991 běše wona wučerka w Šuli Ćišinskeho w Pančicach-Kukowje. Mjeztym zabsolwowa dalokostudij chemije. Dalši puć powołanskeho žiwjenja wjedźeše ju jako wučerku na Budyski Serbski gymnazij hač do lěta 2000.

Zmandźeliwši so z Janom Pohončom, narodźi so mandźelskimaj w přichodnych lětach pjeć dźěći. Ćežke horjo je swójbu trjechiło, jako mandźelski a nan 1991 zemrě.

Trudla Kuringowa bě hižo z časa swojeje młodosće aktiwna čłonka Domowiny. Nimale 50 lět skutkowaše w předsydstwje Domowinskeje skupiny w Kanecach, wjacore lěta z toho jako předsydka.  

Znowa nadźija na přiměr

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:

Tel Aviv (dpa/SN). Po dlěje hač lěto trajacej wójnje w Libanonje maja pokazki na bližacy so přiměr mjez Israelom a pro iranskej milicu Hisbollah. Israelski mi­nisterski prezident Benjamin Netanjahu je za dźensa wječor wěstotny kabinet zwołał, zo by 60 dnjow trajacy přiměr z Hisbolluh potwjerdźił. To zdźěli rěčnik ­knježerstwa israelskim nowinarjam. Powěsćernje rozprawjeja, zo chce kabinet dojednanju, kotrež běchu USA sposrědkowali, přihłosować.

Pytaja za přičinami zražki

Vilnius (dpa/SN). Po zražce nakładneho lětadła w Litawskej pytaja dale za přičinami njezboža. Za konkretne wotmołwy je po informacijach zamołwitych hišće přezahe. Dotal nimaja žanych pokiwow na sabotažu abo teroristiski nadpad na ­mašinu předewzaća Swift-Air, kotraž bě w nadawku DHL po puću z Lipska do ­Vilniusa. Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) wčera rjekny, zo je to móžny teroristiski nadpad Ruskeje.

Tež Němcy mjez zhubjenymi

Tradicionalny 45 metrow wysoki štom Dortmundskich dohodownych wikow – sobu najwjetši po wšěm swěće – błyšći so wot wčerawšeho zaso w swojej pyše. Při njewšědnje wysokich temperaturach su tam wiki wčera wotewrěli, runje tak kaž w mnohich druhich městach. Přichodne dny wotpowěduje wjedro skerje dohodownemu časej. Foto: dpa/Martin Meissner

Planuja koncept škitnych bunkrow

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Hladajo na přiběrace mjezynarodne wohroženje chcedźa zwjazkowy zarjad za škit wobydlerjow před katastrofami a nutřkowne ministerstwa zwjazkowych krajow zaso wjace škitnych bunkrow w Němskej zarjadować. Tuchwilu „maja wotpohlad, směrnicy za koncept škitnych rumnosćow zdźěłać“, zdźěli rěčnik zwjazkoweho nutřkowneho ministerstwa. Za to wočakuja „wobšěrne wot­hłosowanja“. Tohodla proces „drje hišće wěsty čas trjeba“. Po informacijach rěčnika chcedźa systematisce zwěsćić, kotre objekty so jako škitne rumnosće hodźa. Wón mjenowaše hłuboke garaže, dwórnišća podzemskeje železnicy a pincy. Ludźo měli z pomocu šmóratka najkrótši puć do bunkrow namakać.

Trump chłosta susodow

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Přichodny prezident USA Donald Trump chce hnydom na prěnim dnju swojeho zastojnstwa wysoke cła na wšitke twory z Mexika a Kanady wukazać a tež wudźěłkam z Chiny přidatne cła napołožić. Tole budźe wón 20. januara jako prěni wukaz w nowym zastojnstwje přesadźić, zdźěli Trump na swojej internetnej platformje. Za twory z Mexika a Kanady žada sej Trump potom 25 procentow. Wón wopodstatni ­tole z migrantami, kotřiž kriminalitu a drogi přez mjezy wobeju krajow do USA přinjesu. Dołhož to tak wostanje, maja cła płaćiwe być. Kanada a Mexiko móžetej tomu zadźěwać a problem rozrisać. „Dołhož krajej ničo přećiwo tomu nječinitej, to droho zapłaćitej“, Trump zdźěli.

Wuradźuja wo wupućach z krizy

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Hospodarski minister ­Robert Habeck (Zeleni) je dźensa na industrijnej konferency ze zastupnikami hospodarskich zwjazkow a dźěłarnistwow wo wupućach z krizy wuradźował. Při tym wuradźowachu wo tym, kak móhła Němska kmanosć mjezynarodneho wubědźowanja zesylnić. Hospodarstwo žada sej spěšne rozsudy politiki a wosebje skutkownu pomoc hladajo na płaćizny miliny.

Habeck bě so runje tak kaž zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) za to wuprajił, ze statnymi srědkami milinu potuńšić. Tuchwilne knježerstwo SPD a Zelenych nima po zwrěšćenju amploweje koalicije w Němskej wjace žanu wjetšinu.

Industrijna konferenca wotměwa so we wobłuku zwjazka „Přichod na dobro industrije“. Temy rozmołwow su mjez druhim sćěhi dobyća Donalda Trumpa w prezidentskich wólbach w USA. Trump bě wyše cła na importy europskich tworow do USA připowědźił. Olaf Scholz bě hakle srjedź nowembra w kanclerskim zarjedźe industrijny wjeršk přewjedł – tola bjez Habecka.

Hižo žadyn regionalny konflikt

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:

Zakitowanski minister Boris Pistorius chcył Ukrainu dale podpěrować

Berlin/Brüssel (dpa/SN). Po najnowšej eskalaciji we wójnje mjez Ruskej a Ukrainu chcedźa Němska a druhe čłonske kraje NATO produkciju brónjow w Ukrainje dale zesylnić. Financować chcedźa tole najprjedy raz z danjemi blokowaneho ruskeho zamóženja. To je zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) po zetkanju ze swojimi kolegami z Francoskeje, Wulkeje Britaniskeje, Pólskeje a Italskeje připowědźił. Ukraina běše dźensa tež hłowna tema wuradźowanjow wurjadneho posedźenja rady NATO a Ukrainy w Brüsselu kaž tež na zetkanju wonkownych ministrow sydom demokratiskich industrijnych krajow (G7) w Italskej.

Mjezsobne nadpady trajachu runočasnje dale. Ruska je minjenu nóc ukrainsku stolicu Kijew znowa z trutami nadběhowała, měšćanosta Witalij Kličko zdźěli. Do toho bě ukrainske wójsko ruske wojerske lětanišćo njedaloko Kurska z daloko sahacymi ameriskimi raketami typa ATACMS nadběhowało.

Radšo hnydom wumrěć

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:
Njedawno rěčach z něhdyšim wodźacym politikarjom Sakskeje, kotryž je nětko jako poradźowar w Ukrainje po puću. Wón trochuje, zo je w tutym kraju jenož hišće 25 milionow ludźi žiwych – něhdy mějachu 44 milionow wobydlerjow, na Wikipediji je jich oficielnje hišće 37 milionow. Wón powědaše, zo eksistuje ze sowjetskeho časa hišće dobra syć bunkrow a warnowanski system, kotryž funguje z pomocu šmóratkow, je perfektny. Tola ludźo maja syte, nastajnosći do bunkrow chwatać a dale a wjac pyta perspektiwu w cuzbje. Tule jedna so wo konwencionelnu wójnu, do Němskeje by wójna najskerje jako atomarna dóšła. Potom bych radšo hnydom swoje žiwjenje přisadźił, hač zo bych dyrbjał po pobyće w bunkru za čas nadpada w radioaktiwnje zanjerodźenej krajinje snadź tydźenje dołho žałostnje ćerpjeć a pomału zahinyć. Planowanje bunkrow a dźěło za kraj, kiž je za wójnu kmany, wšojedne hač je to konwencionelna abo atomarna, je błudnosć bjez runjeća. Marcel Brauman

To a tamne (26.11.24)

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:

Swoje awto mylnje sam zapalił je muž w badensko-württembergskim Konstanzu. Kaž policija zdźěla, chcyše 62lětny włóžnoće w awće zadźěwać. Wón staji elektriski sušak pod wodźidło a so wotsali. Kak dołho bě nastroj zaswěćeny, njeje znate. Susod je palace so awto wuhladał a wohnjowu woboru zazwonił. Płomjenja zničichu hišće dalše awto a moped. Susodne twarjenje su wobornicy škitali. Wěcnu škodu njejsu hišće wuličili.

Sydom hodźinow na pomoc čakała je žona po njezbožu na awtodróze A 39 njedaloko delnjosakskeho Salzgittera. 78lětna bě w twarnišću do wobhrodźenja prasnyła a na to awto na kromje wotstajiła. Dokelž bě mobilny telefon skóncowany, njemóžeše na nikoho zazwonić. Za­dwělowana čakaše, doniž so policisća jeje njedohladachu. Tamni šoferojo njeběchu starušce pomhali.

Serbskemu ewangelskemu towarstwu předsydarił

póndźela, 25. nowembera 2024 spisane wot:

Jako štwórty syn serbskeho superintendenta a Njeswačanskeho fararja Gerharda Wirtha narodźi so 23. nowembra 1954 Měrćin Wirth jako dwójnikowy porik zhromadnje z dźowku Madlen. Nětko w Budyšinje-Třělanach bydlacy, wjelelětny bywši předsyda Serbskeho ewangelskeho towarstwa, je sobotu swoje sydomdźesaćiny woswjećił.

Po wopyće Njeswačanskeje šule chcyše Měrćin Wirth kaž jeho starši bratřa Pawoł, Arnošt a Handrij Serbsku wyšu šulu wopytać. Politiskich přičin dla pak so jemu to znjemóžni. Jubilar nawukny tuž w Lutobču powołanje ratarskeho zamkarja z abituru. Po słužbje w armeji delegowaše zawod Měrćina Wirtha na štyri­lětny studij na inženjera za ratarsku techniku do Berlina. Tam spožčichu jemu, kotrehož njeběchu na rozšěrjenu wyšu šuli přiwzali, za wurjadne wukony jako student čestny Wilhelma Pieckowy stipendij.

HSSL24

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND