Hišće 171 dnjow, potom zahaja w Tokiju 32. olympiske lětnje hry. Japanska stolica wuhotuje tuž druhi raz tónle sławny sportowy podawk. 1964 bě město, w kotrymž nimale dźesać milionow ludźi bydli, hižo zetkanišćo atletow z cyłeho swěta. Kak runje nětko na to přińdu? Dokelž běchu so dokładnje dźensa před 38 lětami w Japanskej tež hižo olympiske hry započeli, w tym padźe zymske. Sapporo bě 1972 wuhotowar olympiady sněhakowarjow, lodohokejistow a dalšich zymskich sportowcow.
Olympiadu zahajichu 3. februara 1972 na kupje Hokkaido, najsewjernišej ze štyrjoch hłownych japanskich kupow. Bě to prěni króć, zo wotmě so scyła zymska olympiada w měsće z wjace hač jednym milionom wobydlerjow. A nic jenož to. Hišće ženje do toho njejsu olympiadu zwonka někajkeho europskeho abo sewjeroameriskeho kraja přewjedli. Poprawom wšak bě Sapporo hižo 1940 wuhotowanske prawo dóstało. Wójny dla pak tehdy žane lětnje a zymske hry njewotměchu – we wonym lěće nic a 1944 tež nic. 1972 so to potajkim zešlachći.
Wo pro a kontra techniskich pomocnych srědkow w sporće knježi hižo wjele lět diskusija. Su tajke na kóždy pad trěbne, zo bychu so wo wjac sprawnosće postarali? Abo myla wone wotběh hrow? Wokoło tajkich a hinašich prašenjow wuwiwa so debata, wšojedne, hač w kopańcy, wolejbulu abo na polu american footballa. Argumentacija wobeju stronow je zrozumliwa. Na jednym boku maš wěstosć, zo maš prawje ze swojej skóržbu, na tamnej stronje rěka, zo widejowe dopokazy hru zas a zaso přetorhnu, a tak so powabk hry zhubi.
„Dyrbitaj z dopingowej kontrolu ličić!“ W prěnim wokomiku tak prawje njewěm, što to dyrbi. Steju ze synom před recepciji hotela blisko Ruhpoldinga, dokelž chcemoj sej swětowy biatlonowy cup wobhladać. Ale dopingowa kontrola je tola za profijow a nic za dweju wjesnjanow, kotraž mataj w ćěle snano hišće někajke slědy Koćinskeho Krabatoweho twarožka abo husaceho šmałca z Budyskeho „Wjelbika“!? Šefina hotela pak je hnydom dale rěčała a namaj rozkładła, zo mamoj stwu w pódlanskim twarjenju, w kotrymž je nimo naju jenož narodne biatlonowe mustwo z Kazachstana. W stwach 1, 3, 4, 5 a 6 bydlachu Kazachojo, w stwě čisło 2 Serbaj.
Něchtóžkuli z was, lubi čitarjo tuteje kolumny, zawěsće hižo na lěćo mysli. Snano tohodla, dokelž so na ćopliše temperatury wjeseli abo dokelž swój dowol planuje. Mysli pak snano něchtó z was tež na olympiske hry w Tokiju? Ja wšak to ani hišće sekundu činiła njejsym. Čehodla tež, runje nětko w zymje?
Jako tele dny raz připadnje wječor sportowy sćelak zapinych, njewědźach tak prawje, kotre wolejbulowe wurisanje tam pokazuja. Mišterstwa su tola nimo!? Hakle poněčim sej wuwědomich, zo su to kwalifikaciske hry za lětušu olympiadu. Pola žonow kaž tež pola muži wojuje wosom europskich cyłkow wo posledni tiket za Tokio 2020. Wot 5. do 10. januara wobhladach sej w telewiziji tuž kóždu partiju muži-wolejbulistow, a to live dokelž přewjedźechu je w Němskej. Naši mužojo zakónčichu předkoło na druhim městnje tabulki, podležawši jeno Słowjenskej z 2:3.
Lubi čitarjo našeje kolumny, tež w lěće 2020 směmy so zaso na někotryžkuli sportowy wulkopodawk wjeselić. Prjed hač sportowe lěto zhromadnje přeńdźemy, mam hišće nowosć z medijow za was. Wotnětka njewusyła mjenujcy Serbski rozhłós wšědnje jenož hodźinku dlěje, ale přidatnje směmy so wotnětka tež kóždu srjedu na dalši rańši sportowy přinošk wjeselić.
Prěni wulki wjeršk lěta, 68. turneja sněhakowarjow po štyrjoch skakanišćach, so dźensa kónči. Njewostanje pak to jenički sportowy podawk w zymje. Hnydom tři dalše spočatk lěta na nas čakaja. Hižo štwórtk so swětowe mišterstwa w mjetańcy zahaja. Wone su lětsa w Awstriskej, Šwedskej a Norwegskej. Šansu na dobyće wuličeja sej při tym tež chowancy trenarja Christiana Prokopa. Cil Němcow wšak rěka: znajmjeńša połfinale. Apropos finale. Mjeztym hižo 54. raz budźe spočatk februara tak mjenowany „super bowl“, potajkim kónčna sezonowa hra w american footballu. A srjedź februara přewjedu w južnotirolskim Antholzu swětowe mišterstwa w biatlonje.
Najwjac w sportowym lěće 2019 drje je so kaž nimale přeco na polu kopańcy stało. Hórke sylzy płakał je zawěsće tón abo tamny přiwisnik ST 1922 Radworja w juniju, jako zestupichu tamniši bulkoparjo po dwěmaj sezonomaj we wokrjesnej wyšej lize zaso do wokrjesneje ligi. To surowe na tym: W poslednjej hrě přećiwo ST Porchowej by dobyće dosahało klasu dźeržeć – w 90. min. pak trjechichu Radworčenjo jenož łatu a tak zwosta při njerozsudnym 1:1. Wjeselo porno tomu knježeše w Pančicach-Kukowje, wšako bě ST Marijina hwězda suwerenje do wokrjesneje wyšeje ligi postupiła. Młody team zhubi přez cyłu hrajnu dobu jenož mało dypkow, a tak steji wot noweje sezony nětko wjac hač zasłužbnje klasu wyše. Na prěnim hrajnym dnju přichwata do Pančic hnydom stary zajac ligi, Sokoł Ralbicy/Hórki. A tón je derby jasnje z 5:1 za sebje rozsudźił, startujo fulminantnje do noweje sezony. Někotři akterojo a fanojo w Delanach po šěsć hrach a 15 dypkach sonjachu hižo tajnje wo mišterstwje, w dalšich dźewjeć partijach pak nažnjachu Sokoljo jenož wosom dypkow a steja tuchwilu na šestym městnje tabulki.
„Rumpodicho, luby naš, praj hdźe wulki měch ty maš, połny ...“. Tele słowa drje budu jutře wječor w mnohich swójbach słyšeć, hdyž steja dźěći před brodačom a wočakuja najrjeńše dary. Haj, kelko z nich budźe tež tych prawych? Překwapjenja na kóždy pad zaso budu. A hižo sym so dóstał wot powšitkowneje tematiki k tematice sporta-překwapjenja. Tajkich drje bychu so koparjo a předewšěm fanojo Dynama Drježdźany rady wzdali. Hačrunjež je adwentny a hodowny čas swěčkow, čerwjena latarnčka by so runjež druhdźe swěćić móhła. Ćežki to puć k zachowanju klasy a makaberny tróšt, zo widźimy klětu snano wšitke hry live w 3. lize. Fakt wostanje tón, zo ma Dynamo cyle jednorje přemało dypkow, a prašam so kaž mnozy druzy: Čehodla njejsu do spočatka sezony k dispoziciji stejace pjenjezy za nowych hrajerjow inwestowali? Na to wšak móže najskerje jenož Ralf Minge wotmołwić. Kak dołho drje budźe wón hišće na čole Drježdźanskeho koparskeho kluba?
„Dokonjane je!“ Tak so zwjetša praji, hdyž je wobšěrny objekt po dołhim času zakónčeny, na přikład dotwar bydlenskeho domu. Ja tu dźensa tež praju: „Dokonjane je!“ Wšako pisam po 60 lětach posledni raz kolumnu „Widźał, słyšał – napisał.“
W minjenych 15 lětach běch čłon w šěsć sportowych towarstwach. Wšojedne, hač su to wolejbul, kolesowanje, billard abo kopańca, hłowna starosć zamołwitych je přeco samsna – woteběraca ličba čłonow a pobrachowacy dorost. Wšelake ideje, tomu trendej zadźěwać, njejsu situaciju zwjetša trajnje polěpšili. Pytajo za přičinami husto słyšiš, zo su mjez druhim telewizija, smartfony a kompjuterowe hry wina. Zawěsće njejsu to cyle wopačne měnjenja, nichtó pak njemóže prěć, zo žiwjenske wobstejnosće dźensnišeje młodźiny hižo z tej před 30 lětami přirunajomne njejsu. Poskitki su wobšěrniše, a digitalizacija zdawna jenož młodu generaciju njepotrjechi.
Awtor dźensa
Tadej Cyž
Z kolesom do susodneje wsy po całty jěć, přećelku abo přećela wopytać, pěši na bus abo do šule, popołdnju z přećelemi w kopańcy mocy měrić, na hrajkanišću blidotenis hrać abo so raz po wsy honić. To je jenož mały wuběr móžnosćow dźěćom, młodostnym a wězo tež dorosćenym, zo móhli so pohibować a aktiwni być. Štó pak woprawdźe wšědnje tele poskitki wužiwa – nimo prawidłowneho sporta w towarstwje? Hdyž hladam na swój dnjowy wotběh, wšak tež přeco z přikładom njejsym. Přičiny tajkeho zadźerženja a wuwića su wšelakore a wotwisuja wězo wot wšelakorych faktorow.