Zhromadnje za šulski zwjazk
„Předsyda Domowiny poda so we wothłosowanju ze serbskej radu do rozmołwy z kultusowym ministrom Sakskeje ze zaměrom, zo by so zwjazk serbskich šulow wutworił“, čitachmy w zańdźenych dźěłowych směrnicach Domowiny. Formulacija w aktualnych, wot hłowneje zhromadźizny minjenu sobotu w Slepom schwalenych ćežišćow skutkowanja je lědma hinaša. Namołwa bywšeho předsydy Domowiny Jana Nuka delegatkam a delegatam, so tematice zwjazka serbskich šulow nětko doraznišo přiwobroćić, je wjace hač proste dopominanje na hišće njespjelnjeny nadawk.
Politika, praksa a psychologija rěče
Hač – a hdyž, kak – so rěč na wašnje myslenja wuskutkuje, je wědomostnje znajmjeńša hižo połdra lětstotka raznje diskutowane prašenje. Tež na towaršnostnej runinje tuchwilu wulce debatuja, hač na přikład dźenderizowanje runostajenju splahow polěkuje abo jemu skerje škodźi. Změni da so woprawdźe něšto, wutworimy-li nowe, neutralne formulacije?
Pomałuje načasu
Dźensa su so čłonojo załožboweje rady na wurjadnym posedźenju z přichodom Serbskeho ludoweho ansambla rozestajeli. Wo wuslědkach njebě našemu wječornikej hač do redakciskeho kónca hišće ničo znate. Wuchadźam pak z toho, zo njejsu jeno prašenje rozjimali, štó ma po intendancy Judith Kubicec ansambl wot awgusta nawjedować. Wot dohromady wosom intendantow a intendantkow w stawiznach ansambla skutkowaše šěsć po towaršnostnym přewróće – přerěznje bě tuž kóžde pjeć lět nowe wjednistwo. Stajna změna na čole dopomina mje tróšku na SPD, a je tu kaž tam znamjo, zo nichtó tak prawje njewě, do kotreho směra ma hić. Wo tym swědči tež prawidłowne pytanje za nošnym konceptom za SLA.
Skerje přěhračcy hač dobyćerjo
Hladaš-li do pólskeho dźěla třikrajoweho róžka, dožiwješ tam protesty rozsuda Europskeho sudnistwa přećiwo Turówskej brunicowej jamje dla. Europska unija přećiwo Pólskej? Wusud polarizuje. Sym přeswědčeny, zo by so tajki aktualny pad w čiłej diskusiji na Němsko-Pólskich medijowych dnjach wotbłyšćował. A tam njebychu měnjenja pólskich a němskich žurnalistow po narodnej přisłušnosći dźělene byli, ale skerje po pro a kontra.
Kónc meje, spočatk junija poprawom je čas, w kotrymž so mjenowane medijowe dny mjeztym po krutej tradiciju wotměwaja. Dokelž je koronapandemija po lońšim tež lětušemu prezencnemu zarjadowanju zadźěwała, stej 13. a 14. jako online-lětnikaj wosebitej w stawiznach tohole zetkanja. Město w přewšo hospodliwym wojewódstwje Zapadna Pomorska sedźa lětuši wobdźělnicy pod hesłom „Pandemija – Kak dołho medialny wuwzaćny staw hišće traje?“ dźensa něhdźe před swojej wobrazowku.
Z dobrej měšeńcu do přichoda
Hač móhli so z knježerstwom ze „zelenej“ kanclerku spřećelić, prašachmy so wčera w SN. Měnjenja běchu – njejsym to hinak wočakował – rozdźělne. To rozjasnja tež tam-a-sem w naprašowanjach wólby nastupajo. Raz je CDU/CSU w nich na prěnim městnje, raz Zeleni. Tuchwilu pak runje Zelenym z jich načolnej kandidatku Annalenu Baerbock chětro nadawaja, dokelž maja zdźěla zboha chrobłe mysle.
Chrobłe mysle wšak trjebaš, wosebje potom, chceš-li so wot druhich rozeznawać a nochceš-li w samsnej jušce warić, a to nic jenož w politice. Stajnje pak so to njeradźi. Myslu-li na prócowanja Zelenych, kónc wudobywanja brunicy hišće do lěta 2038 zwoprawdźić, da so prašam, hač je to woprawdźe realistiske.
Wuskutki krizy tajke a hinaše
Wot přichodneho tydźenja budu sej zajimcy w Kulowje tak mjenowane koronowe dobropisy kupić móc. Z nimi měšćanske zarjadnistwo domjacych wobchodnikow, přemysłownikow a wikowarjow podpěruje, zo bychu koronowu krizu po móžnosći derje přetrali. System je runje tak jednory kaž skutkowny. Za dobropis zapłaćiš 20 eurow, město přida ze swojeje kasy dalše dźesać, tak zo móžeš potom za 30 eurow w jednym z wobdźělenych wobchodow nakupować. Kulowske měšćanske zarjadnistwo za to dohromady 2 500 eurow wuda. Podobnje kaž Kulow a dalše komuny tež město Kamjenc wikowarjow, hosćencarjow a posłužbarjow podpěruje. Woni dźě su sobu najsylnišo wot wobmjezowanjow koronapandemije dla potrjecheni. Ličba dobropisow je w Lessingowym měsće na tysac wobmjezowana. Přeju wšitkim wikowarjam, přemysłownikam a dalšim, zo bychu akcije tajkeho razu prawje wuspěšne byli a zo bychu komuny na te wašnje zadźěwać móhli, zo dyrbja wobchody zawrěć, kaž to bohužel hižo na mnohich městnach wobkedźbujemy.
Štó stanje soz milionarom?
Derje, zo so zamołwići Domowiny a Załožby za serbski lud wo to prócuja, zo tež Serbja něšto z hornca strukturneje změny dóstanu. Na to skedźbnił je připódla referent za serbske naležnosće Braniborskeje Měto Nowak na njedawnej zjawnej prezentaciji wuslědkow dźělneho projekta Serbskeho instituta „Hódnoćenje imaterielneho kulturneho namrěwstwa Delnjeje Łužicy w němsko-serbskim konteksće“ (IKN). Na prašenje, kak ma potom po projekće kónc lěta dale hić, wón nadźijepołnje wotmołwi: „Ličimy z tym, zo dóstanjemy přichodne dźesać lět dohromady 19 milionow eurow za šěsć serbskich projektow, a dalewjedźenje IKN je jedyn z nich.“ Po zdaću so tež Serbja w Sakskej podobnje nadźijeja. Jeli woprawdźe miliony eurow na nas čakaja, wostanje jenož prašenje, kak je rozdźělić. Štó stanje so ze serbskim milionarom?
Změna bjeze wšeho móžna
Jako zwjazkowa kanclerka Angela Merkel loni nazymu připowědźi, zo k wólbam zwjazkoweho sejma 2021 wjace njenastupi, bě jasne, zo ma CDU wotnětka wulki problem na blidźe. A runje tak jasne bórze bě, zo nichtó z kandidatow za jeje naslědnistwo na čole CDU – Friedrich Merz, Armin Laschet, Norbert Röttgen a spočatnje Jens Spahn – tak prawje njepřeswědča a njezahorja.
W januaru móžeše so Armin Laschet jako nowy předsyda CDU přećiwo Friedrichej Merzej přesadźić, štož na bazy strony w mnohich kónčinach Němskeje, tež we Łužicy, žane žołmy euforije njezbudźi. W tójšto wokrjesnych zwjazkach cyle zjawnje zdźělichu, zo bychu sej Merza za předsydu strony přeli. Podobnje přesłapjeni běchu, jako je Laschet nětko tež hišće bój přećiwo Markusej Söderej jako kanclerski kandidat dobył. Mnozy rezignowachu a připowědźichu, zo z CDU wustupja. Friedrich Merz dyrbješe jich runjewon prosyć: „Prošu wostańće w CDU! Přińdu tež zaso lěpše časy.“ Generalny sekretar křesćanskich demokratow Paul Ziemiak chce kóždemu, kiž chcył stronu wopušćić, nětko rozmołwu poskićić ...
Snano tola indigeny lud?
Smy narodna mjeńšina abo indigeny lud? Prašenje wurostuje z posudka Wědomostnych słužbow zwjazkoweho sejma z lońšeho decembra, kotryž je tež zaběry w Serbach z tematiku dla nastał.
Parlamentna debata tydźenja k ratifikaciji Dojednanja čo. 169 Mjezynarodneje dźěłoweje organizacije (ILO) wo indigenych ludach nastupajo tajke w Němskej njeje žane nowe dopóznaća wunjesła. Zo mjenowany posudk nětko wo tym rěči, zo móhli Serbja kriterije indigeneho ludu spjelnjeć, njech je nastork k přemyslowanju. Zwjazkowa republika Němska a Němska demokratiska republika běštej 1989, w lěće schwalenja konwencije, wo tym přeswědčenej, zo drje matej na swojimaj teritorijomaj narodne mjeńšiny, nic pak indigene narody.
Zhorbjenja a doły žołmow
Kajkosć žołmow je, zo přińdu a du, a to mjenje abo bóle prawidłownje a w sylnosći, wot wšelakorych faktorow wotwisowacej. Wone wutworjeja zhorbjenja a doły, a wotwisnje wot pozicije wobkedźbowarja často ani wěste njeje, w kotrej fazy runje su. Žołmy mamy na morju, hdźež móža změrować runje tak kaž zatrašeć. A ani swěca ani zwuk bjez nich njewuńdźetej. Tutych kajkosćow dla słuža nam jako woblubowana metafra za najwšelakoriše zjawy. Tak rěčimy na přikład w modźe runje tak rady wo nich kaž we wuměłstwje, při čimž wobeńdźemy wopřijeća kaž „trend“, „słód“ abo „duch časa“. Cyłu dobu přewšo wuznamneho francoskeho kina zjimamy pod hesłom „Nouvelle vague“, heterogene popowe zynki (a drasty) prěnjeje połojcy 1980tych lět jewja so jako „Neue Deutsche Welle“ a „New Wave“ wobhladujemy jako wuchadźišćo toho, štož dźensa „čornu scenu“ mjenujemy, swjatki w Lipsku prawidłownje wobdźiwajomnu (lětsa najskerje znowa nic).
