Pochad mjena KORONA

srjeda, 22. apryla 2020 spisane wot:

Sars-Cov-2, Covid-19 abo jednorje korona – wšojedne, kotre zapřijeće za wirus wužiwamy. Zo swójbne mjeno koronawirow kaž słowo „króna“ klinči, móhło ryzy připad być. To pak njetrjechi.

Łaćonske słowo corōna woznamjenja prawdźepodobnje króna abo wěnc. Je wotwodźene wot grjekskeho słowa korṓnē (κορώνη), štož telko woznamjenja kaž „skřiwjene“. Tež stara wysoka němčina ma słowo korōna za woznamjenjenje króny jako symbol dostojnosće knježićela. Wužiwa je specielnje za ćernjowu krónu Chrystusa a jako znamjo dobyća. To wšitko spožča rozbudźakej ze samsnym mjenom njewoprawnjeny majestetiski image. Hdyž sej wirus pod mikroskopom dokładnišo wobhladaš, wšak wón woprawdźe wupada kaž króna – abo znajmjeńša kaž wěnc połny ćernjow.

Wuknyć wostudu znjesć

srjeda, 22. apryla 2020 spisane wot:

Wuskutki koronapandemije na psychoterapeutiske hojenje

Lěkarjo a terapeuća wojuja přećiwo schorjenjam a bracham ludźi, tuchwilu bědźa so wosebje z koronapandemiju. Milenka Rječcyna je so z psychologiskim psychoterapeutom Karlom-Heinzom Untchom rozmołwjała.

Začuwaće změny w zadźerženju ludźi, kotřiž nětko k Wam na terapiju chodźa?

K.-H. Untch: Mnohe terapije maja wažny zaměr, zo so wobdźělenje pacientow na zjawnym žiwjenju polěpši, zo ludźo zaso nakupować chodźa abo na narodniny du. Pola nich zwěsćam změny. Wšako po tuchwilnym přikazu, socialne styki wobmjezować, potrjecheni doma wostanu, kaž su to hižo do terapije činili. Wukaz postupowanje při hojenju direktnje wobwliwuje. Wšako su potrjecheni nuzowani to činić, čehoždla na terapiju chodźa. Jim domabyće njetyje.

Maće mjez pacientami tež tajkich, kotřiž maja koronu za zapřisahanstwo (Verschwörung)?

Inwesticija do přichoda

póndźela, 20. apryla 2020 spisane wot:
Šulerjow na digitalnym polu wukmanić měło dźensa samozrozumliwe być, nastupajo ryzy wobchad z technologiju runje tak kaž wuhódnoćenje a zarjadowanje informacijow. A zawěsće njeby škodźało, jim wot wšeho spočatka tež we wirtuelnym swěće nawučić, na prawopis, wuraz a formu dźiwać. Za to wšak stej dwě wuměnjeni trěbnej: wotpowědne nastroje a infrastruktura. Tu tuchwilu klaca, byrnjež politikarjo wobstajnje twjerdźili, problem rozrisać. Akcija Budyskeho Lions-kluba njech je z nastorkom, šule kaž tež wuknjacych tak wuhotować, zo Němska w tym zwisku přichodnje snano trochu lěpše městno w rjadnej lisćinje OECD zabjerje. Dobroćelske towarstwa su móžny a witany partner – poprawny nadawk cyłeje towaršnosće, dorost jako „našu najwažnišu resursu“ – kaž rady tak hroznje rěka – spěchować, pak dyrbja jeje reprezentanća wukonjeć. A ći sedźa w parlamentach. Pjenjez je dosć. Bosćan Nawka

Tuchwilna koronapandemija je sydomlětneho Lutza Weißfloga z Budyšina (srjedźa) k swojoraznej pomocnej akciji pohnuła: Minjene dny je wón z drjewa małe jutrowne zajacy a jutrowne jejka wurězował a je mjez swójbnymi a znatymi předawał. Wunošk akcije – 120 eurow – přepoda Lutz wčera dźěćacej staciji Budyskeje chorownje. Direktor chorownje Reiner E. Rogowski (naprawo) a nawoda dźěćaceje kliniki dr. Ulf Winkler (nalěwo) chcetaj za pjenjezy hrajki a knihi za małych pacientow kupić. Foto: SN/Hanka Šěnec

Razante wuwiće

póndźela, 06. apryla 2020 spisane wot:

Niska (SN/BŠe). W Zhorjelskim wokrjesu so połoženje w zwisku z koronawirusom přiwótřa. Wčera wječor wozjewi tamniši krajnoradny zarjad 167 wobkrućenych padow, štož je šěsć wosobow wjace hač sobotu, hdźež zwěsćichu razantne wu­wiće z 65 dalšimi schorjenymi.

Koronawirus je so w běhu krótkeho časa ­po Niskej rozpřestrěł, a to wosebje w hladarni „Abendfrieden“. Jeničce tam su 49 wobydlerjow a sobudźěłaćerjow pozitiwnje na wirus testowali. Strowot­niski zarjad wokrjesa sćěhuje tuž ak­tualne poručenja Roberta Kochoweho instituta, štož konkretnje woznamjenja, zo starownja pod karantenu steji. Tež pozitiwnje testowani přistajeni bjez symp­tomow maja dale swoje dźěło wukonjeć, tak zo su wobydlerjo zastarani. Hewak tam hladanje přemało personala dla zaručene njeje. Doma pak maja sobudźěłaćerjo štyrnaće dnjow předpisy karanteny dodźeržeć.

Tež ličba zemrětych je so kónc tydźenja wo dwaj na štyri powjetšiła. Mjez woporomaj je 94lětna žona, kotraž ćerpješe tež na dalše chorosće. Cyłkownje štyrnaće wosobow přebywa tuchwilu w chorowni, při čimž jednoho pacienta intensiwnje lěkuja.

Hladarnja jara potrjechena

pjatk, 03. apryla 2020 spisane wot:

Budyšin/Lubij/Drježdźany (SN/CoR). Koronapandemija je tež w Budyskim wokrjesu hladanski wobłuk docpěła. We Wojerowskej kónčinje je mała starownja wosebje potrjechena. Tam su wjacorych při­stajenych a hladanja potrěbnych wobydlerjow pozitiwnje na koronawirus ­testowali. Postajeneje karanteny potrjechenych hladarjow dla rěči wokrjesny strowotniski zarjad nastupajo personal wo kritiskim stawje. Strowotniski zarjad ma wuski zwisk k nošerjej hladarnje, zo bychu rozrisanje namakali. Zhorjelski strowotniski zarjad je Lubijsku praksu za fyzioterapiju zawrěł a přistajenych do karanteny pósłał. Jedyn z nich je inficěrowany.

W priwatnych domjacnosćach, hdźež su natyknjeni abo na schorjenje Covid-19 podhladne wosoby w domjacej karantenje, njeměli swoje wotpadki dźělić. Kaž sakske ministerstwo za energiju, škit klimy, wobswět a ratarstwo informuje, słušeja z potrjechenych domjacnosćow nimo zbytnych smjećow tež zapakowanske wotpadki (žołty měch) a biowotpadki za čas karanteny do (šěreje) wotpadkoweje tony. Wotpadki měli do stabilnych smjećowych měchow dać.

Wužiwajće pomoc!

póndźela, 30. měrca 2020 spisane wot:
Hdyž hospodarske předewzaće za socialne derjeměće ludźi skutkuje – njeje to runjewon wšědna naležnosć. Wažu sej tuž poskitk, zo móža sej potrěbni to w swojim wulkowobchodźe dowěry skazać, štož trjebaja, a sej wšitko domoj přiwjesć dać. Mały přidatny obolus za transport nadźijomnje nikoho njeboli. Při tym njemyslu na tych kupcow, kotřiž trjebaja jenož někotre bleški piwa za to, zo bychu je wječor před telewizorom sedźo wupili. Ale myslu na tych, kiž so korony dla boja na dróhu hić, abo na tych, kotřiž jeje dla to ani hižo njesmědźa. Wosebje staršim ludźom dyrbjał to dar być. Woni maja jenož do předawanišća zazwonić abo mejlku napisać a so wo wašnju zapłaćenja wobhonić. ­Sobudźěłaćerjo předawanišća wšitko přiwjezu. To wěm! Přilubić pak njemóžu, hač płaći to tež za nuznikowu papjeru. Ta bě mjenujcy tež kónc tydźenja zaso w mnohich předawanišćach dale rědka. Milenka Rječcyna

Darićelow kreje dokładnje testuja

srjeda, 25. měrca 2020 spisane wot:
W centrumje Němskeho čerwjeneho křiža za darowanje kreje na Choćebuskej Thiemowej su přidatnu kontrolu při zachodźe zarjadowali. Amy Kühn (nalěwo) měri tam temperaturu pola Stephanie Dietterle z Choćebuza, kotraž prěni króć krej dari. Při krótkim naprašowanju chce Amy Kühn nimo toho wědźeć, hač ma darićel kreje kašel abo šnupu a hač měješe kontakt z ludźimi, kotřiž su so z coronawirusom ­natyknyli. Samozrozumliwje dyrbi sej tam kóždy darićel kreje jara dokładnje ruce myć, prjedy hač so pola personala přizjewi. Foto: Michael Helbig

Kolebka online přistupna była

srjeda, 25. měrca 2020 spisane wot:

Serbske baby młode žony prěni króć internetnje poradźowali

Swinjarnja (SN/MiR). Njewšědne wuměnjenja wužaduja sej tuchwilu wot ludźi njewšědne rozrisanja, wosebje wot tych, kotřiž samostatnje skutkuja. Tak dźe so tuchwilu tež Kolebce, serbskim babam w Swinjarni. Loni hakle su Christina Smolina, Hanka Pawlikec a Tereza Wokowa zhromadnu praksu wutworili. Wone drje su přistajene we wšelakich chorownjach Drježdźan a Wojerec, maja pak swoju Kolebku jako samostatnje skutkowace baby. Tež wone su mjeztym z přichodnymi resp. młodymi maćerjemi internetny zwisk nawjazali. Wčera přewjedźechu w rumnosćach Smolic statoka w Swinjarni prěni online-přihotowanski kurs na porod. Baba Christina Smolina činješe to z pomocu programa Skype, z kotrymž je móžno samodruhe žony widźeć a z nimi rěčeć. Do toho běchu so přichodne maćerje hižo trójce w Swinjarni na porodnym kursu zetkali. „Nastajich w swojej praksy laptop a při sebi mějach material, kotryž za kurs trjebam“, rozłožuje Christina Smolina, „tak mějach k žonam jeničce digitalny kontakt.“

Coronawirus ma nas wšitkich tuchwilu w horšći. Hižo tydźeń su šule a pěstowarnje zawrjene, a dźěći maja doma přebywać. Je chětro ćežko za nje při tajkim słónčnym wjedrje bóle same za sebje přebywać, šulske nadawki spjelnjeć a sej hinaše zaběry pytać hač so wonka z přećelemi abo přećelkami zabawjeć. Tež w našich gmejnach su mjeztym hrajkanišća zawrjene. Tak su policisća hižo na někotrych wsach dźěći prosyć dyrbjeli, hrajkanišća wopušćić a domoj hić.

Što pak nětko doma abo na zahrodźe činiće? Kak kreatiwni sće a što wam k přeprěčenju tohole ćežkeho časa takle do mysli přińdźe, z čim móhli so zaběrać? Napisajće nam krótki tekst, što takle wšědnje doma činiće, što wšitko sće wupjekli, wuspytali a kak so zmysłapołnje zaběraće. Připołožće k tomu po móžnosći foto abo namolujće wobraz sami a přidajće swoje mjeno, adresu a što je na wobrazu abo na rysowance widźeć.

HSSL24

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND