Słowjenjo chcedźa wuše styki hajić

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:

Košice (SN/mb). Słowjenjo a jich zwjazki, kotrež su w FUEN organizowane, měli wuše styki hajić. Tole bě tenor po lětušim seminarje dźěłoweho zjednoćenstwa słowjanskich mjeńšin (AGSM) Federalistiskeje unije europskich narodnosćow w Košicach. Kaž referent Domowiny za kulturu a wukraj Clemens Škoda informowaše, mjez druhim wo tym přemysluja, kulturny dźeń na Europeadźe wutwarić.

Seminar je so wot štwórtka do nje­dźele wotměł. Wobdźěliła je so na nim pisana měšeńca Słowjanow: Češa w Słowakskej a jich młodźinska organizacija, Montenegrowčenjo z Albanskeje, Rusojo z Estniskeje, Makedonjenjo z grjekskeho dźěla sewjerneje Makedonskeje, Słowakojo z Madźarskeje, naši Serbja, južni Serbja z Chorwatskeje, Chorwaća ze Serbiskeje, Słowjency z Korutanskeje w Awstriskej, Słowjency z Italskeje, Chorwaća z Hrodowskeje w Awstriskej, Češa z Chorwatskeje a Rusinojo z Ukrainy. Jich načolny zastupjer powědaše, što wšo su wójny dla hižo přisadźili a zo ludnosć sej jara přeje, zo přińdźe kraj do EU. W diskusiji dźěše tež wo polěpšenje zjawnostneho dźěła AGSM.

Zwadna demonstracija za měr

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:
Pancery město tramwajkow – přećiwo tutej móžnej perspektiwje za twornju Alstoma w Zhorjelcu je sobotu 200 ludźi demonstrowało. Namołwjał njeje jenož zwjazk Sahry Wagenknecht BSW, ale tež prawicarski „Zwjazk Hornja Łužica“. Wón ze „Swobodnymi Saksami“ kooperuje, kotřiž su tež za demonstraciju wabili. Zamołwity ze stron BSW bě zapósłanc krajneho sejma Jens Hentschel-Thöricht, něhdyši jednaćel frakcije Lěwicy w Zhorjelskim wokrjesnym sejmiku. Młodźina Lěwicy bě přećiwnu ­demonstraciju organizowała, kotraž bu pod hesłom „dźěłowe městna zaručeć!“ wot „angažowanych wobydlerjow Zhorjelca“ podpěrana. Foto: Carmen Schumann

Söder nochce ze Zelenymi

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Předsyda CSU Markus Söder je po zjědźe Zelenych potwjerdźił, zo móžnu koaliciju CDU/CSU a Zelenych w zwjazkowym sejmje wotpokazuje. „Čorno-zelene njeje za nas žana opcija“, rjekny bayerski ministerski prezident w sćelaku ARD. Wólby zwjazkoweho sejma měli woprawdźitu změnu politiki wunjesć. „Ze Zelenymi póńdźe wšitko dale kaž dotal.“ Jich zjězd njeje po jeho měnjenju žanu změnu politiki pokazał.

Ukrainje milinu wotpinje

Kijew (dpa/SN). Po najnowšich ruskich nadpadach na energijowe zastaranje Ukrainy su tam dźensa rano po wšěm kraju milinu wotpinyć dyrbjeli. Ukrainski milinowy zastaraćel je wotpowědne časowe plany za wšelake regiony wozjewił. Najebać intensiwne přihoty Ukrainy je so ruskemu wójsku w nocy na njedźelu poradźiło, škitne systemy k wotwobaranju lětadłow a trutow přewinyć a elektrisku infrastrukturu wobškodźić.

Mortwi při ruskim nadpadźe

Něhdźe 18 000 ludźi je wčera w słowakskej stolicy Bratislavje přećiwo knježerstwje ministerskeho prezidenta Roberta Fica demonstrowało. Składnostnje 35. róčnicy zahajenja měrniweje rewolucije nazymu 1989 namołwja opozicija kraja, tehdy wuwojowanu demokratiju přećiwo awtoritarnym tendencam zakitować. Foto: dpa/Václav Šálek

UNO namołwja bohate kraje

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:
Rio de Janeiro (dpa/SN). Do wjerškoweho zetkanja G20 w Brazilskej je generalny sekretar UNO António Guterres statnych a knježerstwowych šefow industrijnych a prohowych statow na jich zamołwitosć skedźbnił. Swět steji před masiwnymi problemami kaž změnu klimy, chudobu a wójnami w Ukrainje, na Bliskim wuchodźe a w Sudanje, rjekny Guterres w Rio de Janeiru. „Mjezynarodne zjednoćenstwo wočakuje, zo G20 jednaja.“ Skupina ma wulku hospodarsku móc a dyrbjała na swěće z přikładom być. Na zetkanju w Rio de Janeiru póńdźe wo chudobu a wo reformu mjezynarodnych institucijow. Tež mjezynarodne krizy a jich rozrisanje chcedźa wobjednawać.

EU wuradźuje Israela dla

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:
Brüssel (dpa/SN). Hladajo na postupowanje Israela na Bliskim wuchodźe chcychu dźensa na zetkanju wonkownych ministrow Europskeje unije wo móžnej změnje dotalneje politiki napřećo Israelej wuradźować. Społnomócnjeny EU za wonkowne naležnosće Josep Borrell je sej wěsty, zo rani Israel ze swojim postupowanjom přećiwo Hamas a Hisbollah mjezynarodne čłowjeske prawo. Wón tohodla namjetuje, prawidłowny dialog z Israelom přetorhnyć. Nimo toho chcył wón import israelskich wudźěłkow z ilegalnych israelskich sydlišćow we wobsadźenych palestinskich kónčinach zakazać. Mjeztym rěči tež bamž Franciskus hladajo na ciwilne wopory israelskeho postupowanja dla wo „morjenju ludu“.

Scholz dale kanclerski kandidat?

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Nawodnistwo SPD chce debatu móžneje kanclerskeje kandidatury Olafa Scholza dla spěšnje zakónčić. Stronski šef Lars Klingbeil je připowědźił, zo chcyli přichodne dny plan za wólbny bój k wólbam zwjazkoweho sejma schwalić. „Dźe wo jasnosć w tutej naležnosći a wo puć, kotryž chcemy hač k zwjazkowemu zjězdej kročić“, rjekny wón w sćelaku ARD. „Póńdźemy z Olafom Scholzom do tutoho wólbneho boja.“

Debata wo kanclerskej kandidaturje Scholza je so minjeny čas dale přiwótřiła. Po wjacorych komunalnych politikarjach staj so prěni króć tež zapósłancaj zwjazkoweho sejma zjawnje za to wuprajiłoj, radšo zakitowanskeho ministra Borisa Pistoriusa za zastojnstwo nominować.

Klingbeil w tym zwisku přizna, zo w stronje Scholza dla mórkotaja. W tym zwisku planuja 30. nowembra „konferencu wólbneho dobyća“, na kotrejž změje kanclerski kandidat SPD swój prěni wulki wustup. Minjene dny je so tež Boris ­Pistorius jasnje za Olafa Scholza jako kanclerskeho kandidata wuprajił.

Moskwa warnuje před eskalaciju

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:

Prezident USA Joe Biden chce Ukrainje daloko sahace rakety přewostajić

Rio de Janeiro (dpa/SN). Do zahajenja wjerškoweho zetkanja G20 w Brazilskej je zwjazkowy kancler Olaf Scholz zwólniwosć Němskeje potwjerdźił, Ukrainu dołhož trěbne w zakitowanskim boju přećiwo Ruskej podpěrować. „Putinej dyrbi jasne być, zo njemóže so na to spušćić, zo Ukraina poněčim wosłabnje“, rjekny politikar SPD brazilskim nowinarjam. Runočasnje Scholz němske brónjowe eksporty do Israela zakitowaše, štož druhe kraje raznje kritizuja. Israel ma prawo, so zakitować, wón rjekny. „Při tym móža so naši partnerojo w Israelu na solidaritu Němskeje spušćić. K tomu słušeja tež brónje, kotrež kmanosć zakitowanja Israela zaručeja.“

Scholz je wčera wječor do Rio de Janeira na dwaj dnjej trajacy wjeršk wodźacych industrijnych krajow swěta dolećał. Brazilski prezident Luiz Inácio Lula da Silva nochce, zo stanje so wójna w Ukrainje z temu wuradźowanjow, a njeje tuž ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho cyle wědomje přeprosył.

Zajimawy hudźbny dypk

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:

Wćipnosć je ludźi w Radworju sobotu wječor na žurlu hosćenca „Meje“ na nazymski koncert ze spěwnej skupinu Jarobinka přiwabiła, wšako bě to prěni wustup žónskeho chóra we wsy. Na kóncu přesahowaše překwapjenje hladajo na to, štož so jim poskići. Wosom žonow pod nawodom Walburgi Wałdźic zanjese spěwy ze srjedźneje a Delnjeje Łužicy. Štož hnydom napadny, bě wěstota spěwarkow: za projektowy chór, kotryž wobsteji runje štyri lěta a kiž jónu wob lěto zwučuje, bě to wuběrny wukon. Přał bych sej wjace informa­cijow wo tutym zajimawym ćělesu. Wosom spěwarkow a wuběrnje přewodźacu huslerku skrótka předstajić, časowy ramik koncerta tež přežadał njeby.

Na kóncu zwosta debata wo hudźbnym wusměrjenju chóra, kiž wěnuje so bolosćam pod sćěhami brunicy ćerpjaceho dźěla Łužicy a kiž njewuprudźa žiwjensku radosć kaž druhe serbske skupiny. Jarobinka wostanje zajimawy dypk serbskeho hudźbneho žiwjenja. Marko Wjeńka

Bayerska nochce dlěje płaćić

Montag, 18. November 2024 geschrieben von:

Mnichow (dpa/SN). Bayerski wobchadny minister Christian Bernreiter (CSU) sej žada, zo zwjazkowe knježerstwo kóšty za cyłoněmsku jězdźenku dołhodobnje stoprocentowsce přewozmje. „Z wida Bayerskeje dyrbi Zwjazk kóšty dospołnje přewzać, wšako bě němski tiket, kaž mjeno hižo praji, přeće Zwjazka“, Bernreiter rjekny. Wón spjećuje so z tym předsydźe CDU a kanclerskemu kandidatej CDU/CSU Friedrichej Merzej. Tón bě rjekł, zo je regionalny wobchad w Němskej w prěnim rjedźe nadawk zwjazkowych krajow. Zwjazk je drje zamołwity, jězdźenku ­sobu financować. Njeje pak winowaty, ­wšitko sam zapłaćić, tak Merz.

Za 2025 je financowanje tiketa zaručene, po tym zo bě so frakcija CDU/CSU zwólniwa wuprajiła, při rozrisanju sobu dźěłać. W druhej połojcy decembra chcedźa wo tym w zwjazkowym sejmje wothłosować. „Chcemy, zo tajke něšto kaž cyłoněmsku jězdźenku zachowamy“, rjekny Merz po wurjadnym posedźenju frakcije CDU/CSU w Berlinje. Jednanja wo financowanju pak budu „chětro wob­ćežne“. Tuchwilu płaći stat połojcu, štož wučinja 1,5 miliardow eurow wob lěto.

Neuheiten LND