Benedikt Dyrlich w Kamjencu čitał

Donnerstag, 18. November 2021 geschrieben von:
We wobłuku 53. Lessingowych dnjow je Benedikt Dyrlich předwčerawšim w Kamjenskim Lessingowym muzeju z druheho zwjazka swojeje lěta 2019 tež w němskej rěči ­wušłeje awtobiografije „Doma we wućekach“ čitał. Něhdźe pjatnaće zajimcow njeměješe jenož prašenja na spisowaćela a bywšeho šefredaktora SN recepciju knihi w starych zwjazkowych krajach kaž tohorunja Dyrlichowe nazhonjenja z lawreatom Literarneho Nobeloweho myta 2019 Peterom Handku nastupajo. Přitomni diskutowachu wo aktualnej situaciji w Hornjej Łužicy runje tak kaž wo jeje perspektiwach po kóncu wudobywanja brunicy a za to trěbnych impulsach. Foto: Anne Hasselbach

Jan Bartko

Dienstag, 16. November 2021 geschrieben von:
16. nazymnika 1821 narodźi so wučer a spisowaćel Jan Bartko žiwnosćerskej swójbje w Drobach pola Minakała. Wón wopyta Krajnostawski wučerski seminar w Budyšinje, na kotrymž staj z nim tehdy pozdźišej serbskaj narodowcaj Korla ­Awgust Kocor a Jan Bohuwěr Mučink studowałoj. Wučerješe po tym w Delnjej Hórce, Chwaćicach a 33 lět w Nosaćicach. „Bartko bě zakitowar zakonskich prawow serbskeje šule. Bě wojowar jeničkeje mudreje mysle, zo w serbskich šulach so njehodźi z wuspěchom wučić, hač z pomocu serbskeje rěče“, tak pisaše jeho sobuseminarist Jan Radyserb-Wjela wo nim. Bartko wo­jo­waše přikładnje wo prawa Serbow a w lětomaj rewolucije 1848/1849 redi­gowaše z Radyserbom časopis „Serbski Nowinkar“, bě pismawjedźer Radworskeho Serbskeho burskeho towarstwa, zarjadnik Maćič­neho domu, wuběrnik za twar Serbskeho domu a čestny čłon Maćicy Serbskeje. ­Jeho „Prěnja čitanka za serbske šule“ a „Bibliske stawizny za serbsko-němske šule“ buchu wjackróć nakładowane. Pisaše do Serbskich Nowin, spisa někotre knihi, kaž „Oberlin“, a přełoži oratorij „Nalěćo“ do němčiny. 18. meje 1900 wón w Budy­šinje zemrě. Manfred Laduš

Štyri prapremjery łužiskich komponistow

Montag, 15. November 2021 geschrieben von:

Choćebuz (UL/SN). Łužiscy komponisća, wuznamnaj zastupjerjej hudźby 20. lětstotka a wulkomištraj Wienskeje klasiki, prezentowani wot wuběrnych wuměłcow Trio Vocalis – třeći koncert 47. Choćebuskeje hudźbneje nazymy je předwčerawšim publikum w połnje wobsadźenej Módłejskej (Madlow) cyrkwi swj. Měrćina zahorił. Dagmar Klauck na fleće, klarinetist Alexander Muhr a Bastian Brewing na fagoće předstajichu nimo divertimenta Wolfganga Amadeusa Mozarta a wariacijow titulneho motiwa opery Mozarta „Don Giovanni“ z kompozitoriskeho pjera Ludwiga van Beethovena tež prapremjerje „Capriccio a 3“ Choćebužana Franka Petzolda a „Dwaj kruchaj za drjewowych dujerjow op. 79“ Bernda Weinreicha. Łužiskaj komponistaj wobohaćataj programy hudźbneje nazymy ­hižo wjele lět z nadawkowymi twórbami za rozdźělne wobsadki.

Njepraktiski poskitk

Montag, 15. November 2021 geschrieben von:
Spotify je po cyłym swěće najwjetša streamingowa platforma za hudźbu. Wšědnje aplikaciju wužiwam, zo bych sej swoje najlubše spěwy přez słuchatka abo přez boksy naposkał, kiž cyle jednorje přez bluetooth ze šmóratkom wjazam. Wo tajkim njekomplikowanym konsumje hudźby smy před dźesać lětami jeno sonić ­móhli. Ćim rjeńšo je, zo so poněčim tež serbska hudźba do syće dóstawa. Nimo spěwow młodych skupin tež Serbski rozhłós swoje produkcije mjeztym online poskića, nažel pak na njepraktiske wašnje. 90 serbskich titlow rubrika „Serbska hudźba – wšudźe a přeco“ wopřijima. Kóždu awdijodataju pak dyrbiš sej jednotliwje wočinić. Tak njemóžeš wjacore titule za sobu wothrać, štož je wobćežne. Zo njesmě Serbski rozhłós swoje produkcije tak jednorje na Spotifyju a dalšich platformach poskićeć, je mi wědome. Přiwšěm su njekomplikowaniše warianty, Serbam swoje spěwy spřistupnić, na přikład w přehladnej playlist. Pětr Dźisławk

Sakralne pomniki w srjedźišću

Montag, 15. November 2021 geschrieben von:

Budyšin (ML/SN). Towarstwo Cyrila a Metoda chce klětu narownej pomnikaj seniora Budyskeho tachantstwa Jakuba Skale kaž tež kapłana a spisowaćela Michała Róle na Budyskim Mikławšku wobnowić dać. To zdźěli předsydka pomnikoweho wuběrka Maćicy Serbskeje Trudla Malinkowa na wuradźowanju minjenu wutoru w Serbskim domje.

Jakub Skala (1851–1925) bě tež předsyda Maćicy Serbskeje (MS) a narodny a kulturny prócowar. Michał Róla (1841–1881) bě zdobom redaktor Katolskeho Posoła, awtor mnohich ludowědnych přinoškow a pismawjedźer MS. Wobaj duchownaj staj pódla Michała Hórnika při zapadnej rozwalinje Mikławška pochowanaj. Z wysokim narownym pomnikom byštej narownej kamjenjej Skale a Róle po wobnowjenju dostojny napohlad tworiłoj. Tohodla wuprajichu so čłonojo pomnikoweho wuběrka za podpěru projekta.

Wuměłstwo jako ironiski komentar

Montag, 15. November 2021 geschrieben von:
Ze Sardinskeje pochadźacy, mjeztym dwanaće lět w Hornjej Łužicy bydlacy a skutkowacy wuměłc Sandro Porcu (nalěwo) pokazuje tuchwilu wuběr swojich mólbow, litografijow, skulpturow a instalacijow w Budyskej dźěłarni Dźěłań dźeń. Jeho často ironiske wudźěłki, kaž na přikład „Mysler“ w pozadku našeho fota, hodźa so jako šćipate komentary politiskeho a towaršnostneho žiwjenja rozumić. Minjeny pjatk je Porcu swoje twórby we wobłuku njezjawneje wernisaže mjez druhim Budyskemu wyšemu měšćanosće Alexanderej Ahrensej (SPD) rozłožił. Foto: SN/Božena Šimanec

Nowy słowničk

Freitag, 12. November 2021 geschrieben von:
Budyšin (SN). W Ludowym nakładni­stwje Domowina je dźensa nowa BOOKii-kniha „Kak praju to hornjoserbsce, jendźelsce a francosce?“ wušła. Z pomocu słuchopisaka móža sej dźěći wot pjeć lět kaž tež serbšćinu wuknjacy starši hłownje serbske, ale tež jendźelske a francoske wurazy na přikład za zwěrjata, rostliny abo jědźe a napoje wotkryć a přiswojić. Přez dótknjenje wobraza je korektne wurjekowanje słyšeć; zrozumjenje so spěchuje a dźěći móža hrajkajo nowu rěč nawuknyć. Nimo toho móža sej tež alfabet a wšelake spěwčki w mjenowanych rěčach naposkać a je samo hnydom sobu spěwać.

Młody duch – Holaski prěni album wozjewili

Freitag, 12. November 2021 geschrieben von:

Chrósćicy (SN/jbo). Mjez žanrom folk-popa a folkrocka so pohibowacy, z elementami jazza, reggaeja kaž tež popowych zynkow 1980tych lět wobdaty a z najwšelakorišimi hudźbnymi instrumentami wobrubjeny – tu wón je, prěni studijowy album kapały Holaski. „Młody duch“ wón rěka a je wot dźensnišeho w Budyskej Serbskej kulturnej informa­ciji, pola pjekarjow w Ralbicach, Chró­sćicach a w Pančicach-Kukowje pola ­Vacekec, w Ralbičanskej kwětkarni „Kostrjanc“ kaž tež pola Donatec w Chrósćicach na předań.

Za albumom Holaskow – potajkim Donatec bratrow Józefa, Michała, Bosćana a Tadeja kaž tež Kita Marka – chowa so cyłkownje dźesać titulow. Tohorunja dźensa wozjewi skupina prěni titul albuma „Rejować wonka w dešćiku“ na a dalšich streamingowych platformach.

Sylny hudźbny zazběh

Freitag, 12. November 2021 geschrieben von:
Mój budźak klinka rano napoł sedmich. W normalnym padźe trjebam něšto mjeńšin, zo bych so z łoža wudrapał. Dźensa pak sym hnydom stanył. Wuskočich z borła, hrabnych sej šmóratko a pytach na streamingowej platformje za nowej single skupiny Holaski. Dźensa startuje předań jeje albuma „Młody duch“. Jako mały předsłód su jedyn z dźesać spěwow paska na Spotifyju a dalšich platformach wozjewili. Tak sym sej jón hnydom přez dobre słuchatka naposkał. Za mnje je prěni zaćišć stajnje najwažniši, hdyž nowy spěw słyšu. A, telko móžu přeradźić, pola single „Rejować wonka w dešćiku“ bě to fenomenalny zaćišć. Wosebje započatk z Tadejom Donatom na basgitarje a z prěnimi linkami jeho bratra Józefa mje jara jimaše. Za mnje je pěseń sylny zazběh do albuma, kotryž chcu sej tak spěšnje kaž móžno wobstarać. A jeli maja dalše spěwy po­dobnu kwalitu kaž wozjewjena single, rěčimy zawěsće bórze wo wulkej serbskej hudźbnej twórbje. Pětr Dźisławk

Nowostka z nowostku

Freitag, 12. November 2021 geschrieben von:
Sabina Žurowa je swoju w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłu nowostku za dźěći „Zhubjena kniha mudrosće“ předstajiła. Knižna premjera wotmě so dźensa rano w Serbskej zakładnej šuli Ralbicy. Wosebitosć publikacije je, zo móža sej zajimcy hudźbu k stawiznje – dohromady je to wosom spěwčkow – nimo na knize přidatej CDji z pomocu linka resp. QR-koda tež online wuzwolić a naposkać. Foto: Weronika Žurowa

Neuheiten LND