Pisa tež wo serbskich temach

Montag, 24. Januar 2022 geschrieben von:

Kulowska lokalna nowina wotnětka w młódšimaj rukomaj

Kulow (AK/SN). Wot lěta 1878 hač do 1936 wuchadźeše w Kulowje nowina „Wittichenauer Wochenblatt“. Christian Schenker je ju 1990 wozrodźił a tydźenik hač do dźensnišeho ze žiwjenjom pjelni. Starobnych přičin dla je 71lětny nětko swoje dźěło złožił a přepoda je dźowce Alexandrje Heil. 44lětna chce nowinu dwutydźensce wudawać.

Juro Mětšk zemrěł

Freitag, 21. Januar 2022 geschrieben von:
Ochranow (SN). Wuznamny serbski komponist a lawreat Myta Ćišinskeho Juro Mětšk je wčera w starobje 67 lět po ćežkej chorosći w Ochranowskim hospicu zemrěł, kaž jeho mandźelska Ulrike Mětškowa našemu wječornikej zdźěli. Rodźeny Budyšan a zastupjer tak mjenowaneje noweje hudźby studowaše na Berlinskej Wysokej šuli za hudźbu „Hanns Eisler“ a skutkowaše mj. dr. jako hudźbny dramaturg w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle Budyšin. Wot 1986 běše swobodnje skutkowacy komponist.

Politiska premjera w NSLDź

Donnerstag, 20. Januar 2022 geschrieben von:
Wuspěšnu premjeru dožiwi wčera wječor kruch „Der Reichsbürger“ z Marianom ­Bulankom w solowej róli na hłownym jewišću Budyskeho NSLDź. Zahorjeny publikum na pod pandemiskimi wuměnjenami wupředatej žurli mytowaše hnujace předstajenje z dołho trajacym aplawsom. Kak wupada we hłowje čłowjeka, kiž ­prawosć Zwjazkoweje republiki Němskeje a jeje zakonje njepřipó­znawa? Kak cuzy abo bliski wón nam je? W swojej portretowej hrě wuswětlataj awtoraj Annalena a Konstantin Küspert zasadne mysle a pozadki wot wustawoškita wobkedźbowaneho hibanja. Kruch měješe lěta 2018 w Münsteru prapremjeru, w Budyšinje je ju ­nětko wyši hrajny nawoda Stefan Wolfram inscenował. Foto: Steffen Unger

Wjac hižo móžno njeje

Mittwoch, 19. Januar 2022 geschrieben von:

Hakle před měsacom je Serbski ludowy ansambl wšitke ptačokwasne předstajenja wotprajił. Nětko je so ansambl krótkodobnje rozsudźił, program ­„Njewěsta njewjesta“ tónle kónc tydźenja w Chróšćanskej wjacezaměrowej hali „Jednota“ trójce předstajić.

Budyšin (SN/CoR). „Jako smy ptači kwas srjedź decembra wotprajili, běše incidenca tu w Sakskej wyša hač 1 000. Zo so połoženje polěpši, njebě wotwidźeć, a smy so tuž rozsudźili tež lětuši ptači kwas wotprajić. Hrajemy dźě na žurlach serbskich wsow, a organizatoriske dźěło je wo wjele wjetše hač w swójskim domje w Budyšinje. Dokelž žada sej to wjele časa, smy so hižo tak zahe rozsudźili“, wujasnja medijowy rěčnik SLA Stefan Cuška. „Nětko pak nas zwjesela, zo je nam dowolene zaso před publikumom hrać, a tohodla ptačokwasny program krótkodobnje na jewišćo přinjesemy. Produkcija wšak bě hižo nazwučowana, a tak njeje ćežko ju wuměłsce realizować.“

Dr. Pawoł Kurjo

Mittwoch, 19. Januar 2022 geschrieben von:
Prawiznik, redaktor a stawizniski slědźer dr. Pawoł Kurjo narodźi so 14. wulkeho róžka před 125 lětami žiwnosćerskej ­swójbje w Radworju. Najprjedy bě chowanc Serbskeho seminara w Praze, po tym złoži maturu na Budyskim gymnaziju. Wot lěta 1919 do 1924 studowaše prawnistwo w Lipsku a bě na to referendar w Žitawje, Grimmje a w hornjołužiskim Hródku, prjedy hač zasydli so jako prawiznik w Stołpinje, měješe tež prawo zakitowanja na Budyskim sudnistwje. Z nastupom studija 1919 załoži wón ­časopis Serbski student a bě jeho prěni ­redaktor, podpěrowacy narodne hibanje Arnošta Barta-Brězynčanskeho. Zaběraše so tež ze stawizniskim slědźenjom. Zhromadnje z wučerjom Janom Brylom spisa 1920 ćišćane Serbske stawizny w zań­dźenosći a přitomnosći. Dale pisaše fejetony za Serbske Nowiny a časopisy. W lěće 1920 přistupi tež Maćicy Serbskej. Swojeho bywšeho wučerja na Radworskej šuli ­Michała Nawku, kiž bě zwiskow do Čě­skeje a k tamnišim přećelam Serbow wulkopřerady dla wobskorženy, je Pawoł ­Kurjo 1934 jako prawiznik z wuspěchom zakitował. 22. pražnika 1935 zaja jeho boža ručka. Manfred Laduš

„Jězba barbow“ w galeriji widźeć

Dienstag, 18. Januar 2022 geschrieben von:
Wot wolóženych koronowych postajenjow profituje nětko tohorunja Biskopičanska Carla Lohsowa galerija. Tam je wot minjeneje njedźele widźeć wustajeńca Silvija Fritscheho „Jězba barbow“. Biskopičanski wuměłc pokazuje něhdźe 40 twórbow, předewšěm měšćanske napohlady a krajiny, kotrež titulej přehladki połnje wotpowěduja. Wot 2009 so mjeztym 39lětny molowanju wěnuje a ma nětko tež swójski ateljej. Wustajał je wón hižo w Ramnowje a Drježdźanach. Ze swojim ­ateljejom ­wobdźěla so Silvio Fritsche kóžde lěto na sakskej akciji „KUNST:offen“ ­a zmóžnja ­zajimcam dohlad do swojeho skutkowanja. Foto: Carla Lohsowa galerija

Arnošt Grofa

Dienstag, 18. Januar 2022 geschrieben von:
16. wulkeho róžka 1922 narodźi so Arnošt Grofa w Chasowje serbskej ewangelskej ratarskej swójbje. Tež wón bu pilny a swědomity ratar-prodrustwownik. Po nanje přewza Domowinsku skupinu Chasow a je jej lětdźesatki předsydarił. Skupina bě najaktiwniša towaršnostna móc we wsy. Staraše so sylnje wo hajenje serbskeje kultu­ry a nałožowanje maćeršćiny. Pra­wi­dłownje organizowaše předsyda kubłanske wulěty kaž tež literarne wječorki. Sam je wo domiznowědnych temach přednošował. 17 lět je ze swojim dobrym hłosom w Radworskej Meji sobu spěwał. Wuběrny znajer starych serbskich wopřijećow ratarstwa a přirody je pilnje do serbskeho dźenika a Pomhaj Bóh dopisował. 1991 dósta Myto Domowiny. Grofa bě wjele lět w cyrkwinskim předstejićerstwje Njeswačanskeje wosady, bě městopřed­syda Serbskeho wosadneho zwjazka a je so ze swójbnymi na Serbskich cyrkwinskich dnjach aktiwnje wobdźělał. Po towaršnostnym přewróće bě mjez prěnimi čło­nami wozrodźeneje Maćicy Serbskeje, je 1994 Serbske ewangelske towarstwo sobu­ załožił a w jeho předsydstwje přikładnje sobu skutkował. 6. januara 2014 wón zemrě.

16. wulkeho róžka 1902 narodźi so w Chelnje pozdźiši prěni powołanski serb­sk­i dźiwadźelnik, režiser a prěni intendant Serbskeho ludoweho dźiwadła Jan Krawc. Wuchodźiwši Radworsku wjesnu šulu, hdźež běštaj Jan Andricki a Michał Nawka jeho wučerjej, bě wón chowanc katolskeje měšćanskeje šule w Budyšinje a měješe so po přeću nana z fararjom abo wučerjom stać. Krawc pak rozsudźi so za wu­měł­stwo­we powołanje dźiwadźelnika. Ja­ko­ šuler bě hižo na schadźowance 1919 w kruchu Józefa Nowaka „Swobody njewjesta“ sobu hrał. Krawc spřećeli so z kom­ponistom a wučerjom Bjarnatom Krawcom w Drježdźanach a z jeho swójbnymi. Bjarnat Krawc runaše jemu puć do wuměłskeho skutkowanja. W Zhorjelskim dźiwadle je Jan Krawc nazymu 1928 prěnju rólu přewzał. W běhu lěta wukubła so na dźiwadźelnika a hraješe na mnohich jewišćach dźiwadłow w Šleskej, w Konstanzu nad Bodamskim jězorom a mjez druhim tež w Oldenburgu. Nazymu 1944 dyrbješe do wójska a je so 1945 ze sowjetskeje jatby domoj do Łužicy nawróćił.

Načasna kniha za młodostnych

Montag, 17. Januar 2022 geschrieben von:
Budyšin (SN). W Ludowym nakładni­stwje Domowina je dźensa kniha za či­tarjow wot 13 lět z titulom „Bjez čriji“ reno­měrowaneje čěskeje spisowaćelki Ivony Březinoveje wušła. 15lětny Benjamin je při sněhakowanju ćežko znjezbožił. Jako w chorowni wotući, maja lěkarjo špatne powěsće. Roman, kotryž staj Jana Štillerová a Pětr Šołta přełožiłoj, rysuje wšitke emocionalne fasety młodostneho mjez zadwělowanjom a triumfom. Knihi Ivony Březinoveje buchu dotal do 14 rěčow přełožene, a tele wudaće bě samo za čěske myto „Złoty banćik“ nominowane.

Dialog město dominancy

Montag, 17. Januar 2022 geschrieben von:

Slědźenje za proweniencu, to rěka prašenje za pochadom objektow w muzejach, je tež tema w Sakskej. Z direktorku etnologiskich muzejow w Lipsku, Drježdźanach a Ochranowje Léontine Meijer-van Mensch je so kulturnopolitiska rěčnica sakskeje frakcije Zelenych dr. Claudia Maicher na njedawnym zjawnym digitalnym zarjadowanju rozmołwjała.

Neuheiten LND