Bene facere: Dobry skutk

Montag, 14. März 2022 geschrieben von:
Wójna na Ukrainje je po słowach Siegharda Kozela beneficnej koncertaj runjewon „nanuzowała“. Krótkodobnje organizowanej programaj běštej wobdźělenym a wopytowarjam „małke wolóženje“. A livestream sćěhowacy přihladowarjo z Lwiwa su so za symbolisku, motiwowacu podpěru wutrobnje dźakowali. Zo njebě hladajo na krótki přihotowanski čas, mnóstwo a wuměłske wusměrjenje wustupowacych wuměłcow doskónčnje „kulojta“ dramaturgija móžna, wuspěchej a wotmysłej zarjadowanjow njezadźěwa. Přiwšěm směmy so prašeć, hač bě někotryžkuli přinošk mudrje wuzwoleny. „Wjesele dźensa“ na přikład skutkowaše tola trochu njepřihódne, a „What a wonderful world“ bě w njedźelnej komentowanej wersiji kmańša hač sobotna reminiscenca na punkerow The Ramones. To pak je naposledk – kaž je to nastupajo wuměłstwo stajnje tak – ­prašenje słoda. Hłowna wěc, zo potrjechenym pomhamy – pjenježnje, kulturnje a předewšěm moralisce. Bosćan Nawka

Znowa wušła

Freitag, 11. März 2022 geschrieben von:
Budyšin (SN). Bukecy swjeća lětsa 800. róčnicu prěnjeho naspomnjenja. Składnostnje jubileja je w Ludowym nakładnistwje Domowina wušoł dalši nakład čitanki „Pod Čornobohom – Unterm Czorneboh“, kotruž je Bukečan Marko Grojlich před dźesać lětami wudał. Kniha žněješe tehdy jara dobry wothłós, wosebje w tamnišej němskej ludnosći. Wšako je čitanka dospołnje dwurěčna. Wudawaćel sam bě wubrane serbske teksty do němčiny přenjesł, w nadźiji, zo so ludźo na wsach pod Čornobohom na swoje serbske korjenje dopominaja, zo je njeprěja a so snadź samo k nim wuznawaja.

Wo knihach a kniharni (11.03.22)

Freitag, 11. März 2022 geschrieben von:

Čehodla je zaječk hłupačk, a kak bu mudriši? Što wróbl wšo čini, zo by sej wutrobu kački zdobył? Kak je kobołk swój smjerd dóstał a čehodla njejsu krokusy čerwjene? Njewšědne a dźiwne to prašenja. Chětro žortne a lóštne wotmołwy na nje dóstanjeće w knize „Zaječk hłupačk a druhe powědki“, kotraž lětsa w Ludowym nakładnistwje Domowina wuńdźe. Knižka z pjera Jill-Francis Ketlicojc je před lětomaj w delnjoserbskej rěči wušła. A dokelž su stawiznički tak rjane, lóštne a zabawjace, změjemy nětko wot Jana Měškanka tež hornjoserbsku wersiju.

„To je ryzy wobchowane kulturne herbstwo“

Donnerstag, 10. März 2022 geschrieben von:

Wojerowska Domowinska župa „Handrij Zejler“ zwoprawdźa projekt k nowoprodukciji płatu za serbsku drastu

„Židźinski serbski kwasny ćah“ rěka wolijowa mólba Halštrowskeho molerja Oty Gartena (1902–2000). Srjedź mólby su młode žony we Wojerowskej swjedźenskej drasće widźeć. Wosebje krasne čerwjeno-zelene šórcuchi ze židźaneho damasta do woči kałaja. „Kóžda drasta je jónkrótna, kóžda drasta je indiwidualna“, rozłožujetej čłonka Ćišćanskeho kulturneho towarstwa Aneta Zahrodnikowa a Wojerowska regionalna rěčnica Domowiny Sonja Hrjehorjowa wobraz we Wojerowskim domje Domowiny. Region Wojerowskeje drasty wopřiješe prěnjotnje 37 wsow wot Blunja hač do Noweho Města. Wěda wo jeje hotowanju a hladanju bu dźakowano fachowcam, kaž su to Kirsten a Werner Bejmic z Wjacsławkec domu za serbsku narodnu drastu we Wojerecach, Helmuta Kurja z Blunja a Güntera Hoffmana z Małeje Nydeje (dźensa bydli w Spalach) hač do dźensnišeho wobchowana. Ćim ćešo pak nětko je, awtentiski płat za drastu dóstać.

Dwurěčnu nowu infotaflu je město Choćebuz minjeny pjatk w Žylowje (Sielow) při tamnišim něhdyšim hrodźišću Łužičanow nastajić dało. Iniciatiwa bě wušła z dźěłoweje skupiny Serbske pomniki města Choćebuza. Zamołwita za serbske naležnosće města Ana Kosacojc-Kozelowa nawjeduje skupinu, kotrejež čłonojo buchu wot wyšeho měšćanosty powołani.

Němsce „Alte Schanze“ mjenowane, w 10. lětstotku twarjene starosłowjanske hrodźišćo je dźensa škitany zemski pomnik. Wonkowny přeměr je něhdźe 65 metrow a nutřkowny 45 metrow. Dźěle historisce wuznamneho škitnišća běchu 1897 při twarje błótowskeje železnicy zničili a 1931 twara domu dla na hrodźišću samym do dalokeje měry zrunali. Dalše škody poćerpještej pomnik a jeho wokolina přez twar garažoweho kompleksa w NDRskim času, přez wjacore swójbne domy a hospodarske twarjenja ratarstwa. W zymje wužiwachu dźěći nasyp hrodźišća za sankowanje.

Berlin (SN/CoR). Tři lěta su na njej dźěłali, nětko běža poslednje přihoty za wotewrjenje interaktiwneje pućowanskeje wustajeńcy „Was heißt hier Minderheit?“. 16. měrca chce prezidentka Němskeho zwjazkoweho sejma Bärbel Bas (SPD) přehladku digitalnje wotewrěć.

Pućowanska wustajeńca nasta w zhromadnosći mjeńšinoweje rady a zwjaz­koweje rady za delnjoněmčinu. Spě­chowało je ju zwjazkowe ministerstwo ­nutřkowneho a domiznu. Prěnja to zhromadna wustajeńca, kotraž wo štyrjoch awtochtonych mjeńšinach Němskeje – Danach, Frizach, Serbach a němskich Sintach a Romach – kaž tež wo delnjoněmčinu rěčacych informuje. Centralne prašenja su: Kajke su jich stawizny? Kak mjeńšina a wjetšina mjez sobu wob­chadźatej? A što přeja sej jeju přisłuš­nicy za přichod? Wustajeńca, kotruž je europski etnologa dr. Robert ­Lorenc ­kuratěrował, skići na rozdźělnych elementach a me­dijowych stacijach ­wjace hač 150 tematiskich přistupow k stawi­znam a přitomnosći mjenowanych skupin. Prěni dohlad do njeje dóstanješ na internetnej stronje .

Drježdźany. „Wo swobodu a demokratiju dyrbiš wojować“, wuzna předwčerawšim, njedźelu, dopołdnja Jarosław Molochnuk z hłowneho jewišća Statneho dźiwadła w Drježdźanach, prjedy hač přednjese nadarjeny pianist a komponist, rodźeny 2001 w Lwiwje, někotre swoje kompozicije – a to zhromadnje ze smyčkowym kwartetom, kotryž bě tohorunja z dosć młodymi hudźbnikami z Ukrainy wob­sadźeny.

Koordinaciske městno přez mjezy

Montag, 07. März 2022 geschrieben von:

Na 125. posedźenju su so čłonojo kulturneho konwenta Hornja Łužica-Delnja Šleska minjeny pjatk znowa w Budyskim Kamjentnym domje schadźowali.

Budyšin (SN/CoR). Tež za lěto 2023 ma spěchowanje Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła, Gerharta Hauptmannoweho dźiwadła Zhorjelc-Žitawa (GHT) a Serbskeho ludoweho ansambla zawěsćene być. Za to je kulturny konwent minjeny pjatk wotpowědne „orientaciske hódnoty“ we wobjimje lětušeho spěchowanja (NSLDź 2,3 miliony eurow, GHT 6,8 milionow eurow, SLA 260 000 eurow) wobzamknył. Pozadk su po zdaću rozmyslowanja w njezjawnych gremijach Zhorjelskeho wokrjesa, wutworić móžne kooperaciske formy třoch jewišćow. „Kooperacija je w zmysle kulturneho ruma, najprjedy pak dyrbja jewišća planowansku wěstotu měć“, rjekny kulturny sekretar Joachim Mühle. Na oktoberskim posedźenju – to rěka po rozžohnowanju Budyskeje přirjadnicy Birgit Weber a předsydy konwenta Bernda Langi (CDU) z gremija w meji – chcedźa institucionelne spěchowanje wobzamknyć.

Budyšin (SN/CoR). Ze šěsć wobdźělnikami wotmě so sobotu intensiwna literarna dźěłarnička pod nawodom Lubiny a Dušana Hajduk-Veljković w Budyskim Serbskim domje. Bě to mjeztym pjate a znowa wot Załožby za serbski lud spěchowane zarjadowanje tohole razu, tónkróć pod hesłom „Spěwy klinča – bórze zas“.

„Wěm, zo w serbskim rozhłosu stajnje nowych tekstarjow pytaja, tuž sym temu hižo přeco we hłowje měła. Zdobom maja tež młode spěwne skupiny potrjebu za nowe spěwy. A jako bě na lońšej dźěłarničce wo basnjach wobdźělnik spěwny tekst sobu přinjesł, z kotrymž smy so spontanje zaběrali, bě jasne, što w srjedźišću přichodneje steji“, zwurazni Lubina Hajduk-Veljkovićowa. „Ludźo drje čitaja basnje, jich pak njeje telko, kaž ći, kotřiž sej spěwy naposkaja. Docpěješ prosće šěrši publikum ze swojimi tekstami.“

Połnje wobsadźena bě žurla Wojerowskeje Kulturneje fabriki předwčerawšim pod prawidłom 3G, jako so tam Thomas ­Rühmann (srjedźa) ze swojej kapału program Sugar Man předstaji. Dźiwadźelnik, kiž je předewšěm znaty we hłownej róli lěkarskeje ­serije „In aller Freundschaft“, je so we Wojerecach jako wuběrny hudźbnik a powědar wopokazał. Foto: Gernot Menzel

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND