Čitajće w nowym rozhledźe (27.05.22)

Freitag, 27. Mai 2022 geschrieben von:

Junijske wudaće Rozhlada steji w znamjenju róčnicow. Bukecy wopominaja lětsa 800. róčnicu swojeho prěnjeho naspomnjenja w lěće 1222 a swjeća tole 11. a 12. junija ze Serbskim ewangelskim cyrkwinskim dnjom a na kóncu tydźenja wot 1. do 3. julija z wjesnym swjedźenjom. Trudla Malinkowa předstaja składnostnje jubileja serbske stawizny wsy a dźensnišeje gmejny a wobswětluje při tym narodne wuwiće wobydlerstwa, narodnu drastu a nałožki, serbskosć w cyrkwi a w šuli kaž tež towarstwowe žiwjenje. Lubina Malinkowa zbliži čitarjam składnostnje załoženja Ochranowa před 300 lětami žiwjenjoběh z Chasowa pochadźaceho Korle Awgusta Küppera (1855–1941), kotryž bě jako sobustaw ­bratrowskeje wosady dołhe lěta wučer w sy­dlišću Sarepta w Ruskej, prjedy hač bu kustos w Ochranowskim Ludowědnym muzeju. A Jurij Nuk spomina na Michała Domašku, kiž bě před 125 lětami zemrěł. Domaška, kotryž fararješe wot 1849 do 1892 w Nosaćicach, słušeše k wodźacym serbskim wosobinam 19. lětstotka, běše sobuzałožićel Maćicy Serbskeje, awtor a přełožer, ale tež wobdarjeny kěrlušer, wo čimž swědča wšelake zběrki kaž „Adwentska harfa“ (1864) abo „Zionske hłosy“ (1868 a 1879).

Jan Pawoł Nagel

Freitag, 27. Mai 2022 geschrieben von:
21. meje 1997 zemrě w Złyčinje komponist, awtor a narodny prócowar Jan Pawoł Nagel. W susodnym Łazu bě so wón 8. meje 1934 jako syn frizera narodźił. Po maturiće na Serbskej wyšej šuli studowaše w Berlinje hudźbu. Po tym bě wučer hudźby na Serbskej wyšej šuli w Choćebuzu, je při serbskej redakciji rozhłosa dźěłał a chóry dirigował. Nagel bě swobodny komponist, kiž je ně­hdźe 400 kompozicijow stworił. Wot 1970 bě sydom lět předsyda Koła serbskich hudźbnikow. Do jeho kompozicijow słuša „Strowa sy Marija – Ave Marija“, „Tři spěwy za bariton a orchester na basnje Bobrowskeho“, „Tři modlitwy“, „Dźesać serbskich rejow za smyčkowy kwartet“ a spěwy a hudźbu „Posledni čołm“ a „Lubka lilija, moja nadźija“. Nagel je Łazowski spěwnik wudał, za NSLDź „Duet za fletu a staru knjeni“ a „Passacaglia za wulki orchester a bagrownika“ spisał. „Dźěćatstwo we Złyčinje“ je w LND wušła. Nazymu 1989 je Serbsku narodnu zhromadźiznu sobu załožił. 1991 bu za połdra lěta za předsydu Domowiny wu­zwoleny. Serbske ewangelske towarstwo je sobu załožił kaž tež Spěchowanske towarstwo za Dom Zejlerja a Smolerja we Łazu a bě prěni předsyda. Manfred Laduš

Znowa ze sepju prapremjerow

Mittwoch, 25. Mai 2022 geschrieben von:

Festiwal „Intersonancy“, wuhotowany wot Braniborskeho towarstwa Nowa hudźba (BVNM), słuša k wusahowacym wjerškam moderneje „klasiskeje“ hudźby w Němskej. Kaž w minjenych lětach wopřijima program znowa prapremjery tež serbskich komponistow.

Podstupim (SN/bn). We wobłuku „preludija“ festiwala pod hesłom „Swójske swěty“ chce gitarowe duwo Conradi/Gehlen jutře, štwórtk, wosebitu wustajeńcu wubranych, wulkoformatnych partiturow w Podstupimskim wuměłstwowym domje „Sans titre“ wotewrić. Nimo twórbow mjez druhim Violety Dinescu a Gerharda Stäblera zahrajetaj prapremjernje nowostku a prěni wudźěłk za tajkule wobsadku z pjera Jana Cyža. Na slědowacym oficialnym zahajenju w Muzeju Podstupim předstaji dwójka najnowši kruch Ulricha Pogody kaž tež twórby Marka ­Andréja a Toruwa Takemitsuwa. Přizamkowacy so zahajenski koncert na samsnym městnje wuhotuje Bremenski bija­dłowy ansambl, na kotrymž zaklinča prěni raz kompozicije na přikład Benjamina Langi, Ralfa Hoyera a Volkera Friedela.

„Čěske nocy“ pod hołym njebjom

Dienstag, 24. Mai 2022 geschrieben von:

Serbski ludowy ansambl a kubłanišćo swj. Bena hotujetej so na „Smochčanski hudźbny swjedźeń“. Hesło lětušeho wjerška pod hołym njebjom rěka ­„Čěske nocy“. Wobě instituciji předstajištej program wčera we wobłuku zhromadneje nowinarskeje rozmołwy.

Na 50. mjezynarodny Dixieland-festiwal minjeny kónc tydźenja w Drježdźanach je něhdźe 400 000 fanow přišło. Na wjacorych darmotnych open-air-koncertach na dróhach a naměstach sakskeje krajneje stolicy ludźo jazzowym zynkam připosłuchachu a samo ­rejowachu. Njedźelu popołdnju hudźbne cyłki po měsće ćehnjechu. Foto: Michał Law

Porjedźenka

Dienstag, 24. Mai 2022 geschrieben von:
We wčerawšim wudaću Serbskich Nowin bě na druhej stronje nic Slepjanska, ale delnjoserbska družča nahłowna pycha widźeć. Wuměłski projekt „Wot party k borće“, kiž podpěraše tež Spěchowanske towarstwo muzeja, wospjetuja k finisaži hakle 4. septembra. Redakcija SN

Lipjenjo z dorostom koncertowali

Dienstag, 24. Mai 2022 geschrieben von:

Pančicy-Kukow (fk/SN). „Z radosću do žiwjenja“ witaše chór Lipa ze swojej dirigentku Jadwigu Kaulfürstowej njedźelu popołdnju swojich hosći do klóšterskeje zahrody w Pančicach-Kukowje. A bě jich zaso tójšto, kotřiž běchu kaž kóžde lěto puć přez Lipjo namakali. Łuka před jewišćom bě kopata połna a tykanc nimale wupředaty, jako so koncert zahaji. Hladajo na to, zo jednaše so wo zahajenski koncert jubilejneho lěta Zejlerja a Kocora 2022 běše repertoire tutymaj wusahowacymaj twórcomaj serbskeje hudźby wěnowany.

Třeći zwjazk „Golo a Logo“

Montag, 23. Mai 2022 geschrieben von:
Budyšin (SN). Jurij Koch je so zaso pjera jimał a serbskim dźěćom dalšu putacu kriminalku wobradźił. „Golo a Logo na slědach lumpakow“ rěka nowostka z LND. W swojim třećim zwjazku wo Golu a Logu Jurij Koch znowa dopokaza, zo staj hólcaj-detektiwaj kóždemu nadawkej zrosćenaj a zo zamóže woblubowany serbski awtor swojim młodym fanam wot dźewjeć lět zaso napjate čitanske hodźiny wobradźić. Wo lóštne ilustracije je so znowa Halleski grafikar a karikaturist Thomas Leibe postarał, kotrehož cartoony buchu tež hižo w satiriskim časopisu „Eulenspiegel“ wozjewjene.

Dźěłarničku chcedźa wospjetować

Montag, 23. Mai 2022 geschrieben von:
Na dźěłarničce „Serbska drasta a bodypainting? Wot party k borće“ sobotu w Budyskim Serbskim muzeju je sej něhdźe dźesać zajimcow mjezwočo pomolowało abo wot kosmetikarki Katrin Salmenoweje z Budyšina pomolować dało, kaž tule Anne Kleinsteuber w Slepjanskej drasće. Drasty za dźěłarničku z kóždeje drastoweje ­kónčiny je Serbski ludowy ansambl za dźěłarničku přewostajił. Matej Dźisławk je pomolowanych fotografował a wobrazy wućišćał. Skónčnje móžachu je hišće z krydu pomolować. Dźěłarničku maja zarjadowarjo za wuspěch a chcedźa ju k finisaži wustajeńcy 4. junija, hdźež budu tež wupłody sobotneje dźěłarnički widźeć, wo­spjetować. Foto: SN/Božena Šimanec

Jan Hórčanski

Montag, 23. Mai 2022 geschrieben von:
Gymnazialny wučer a spisowaćel Jan Hórčanski narodźi so 19. meje před 300 lětami we Wujezdźe pola Lubija (Breitendorf) do swójby šewca. Po maturiće w Budyšinje studowaše teologiju we Wittenbergu a bě z domjacym wučerjom. Přiwisnik rozswětlerstwa wuwučowaše wot lěta 1759 do 1768 na Zhorjelskim gymnaziju a bě potom hač do 1799 z jeho konrektorom. Hórčanski nałožowaše nowe me­tody wuwučowanja a při swojim stawizniskim slědźenju. Spěchowaše reformy w šulstwje. Wuznawaše so k swojemu serbskemu pochadej a podpěraše serbski lud přećiwo potłóčowanju jako roboćenjo. Z jeho pjera su mjez druhim knižka „Prěnja proba serskich kěrlišow“, ćišćana 1748 w Lubiju, a přinošk „Versuch über die Sprache der Wenden in der Oberlausitz“ (1779). Najwuznamnišej spisaj stej „Gedanken ­eines Oberlausitzer Wenden über das Schicksal seiner Nation ...“, ćišćany 1782 w Budyšinje a „Von den Sitten und Gebräuchen der heutigen Wenden“. Jan Hórčanski słušeše do přikładnych sobuskutkowacych Hornjołužiskeje towaršnosće wědomosćow w Zhorjelcu a jeje časopisa Łužiski magacin. 18. hodownika 1799 zemrě Hórčanski w Zhorjelcu. Manfred Laduš

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND