Budyšin (SN/CoR). Přewšo derje wopytana bě wčerawša knižna premjera w Budyskej Smolerjec kniharni, jako předstaji prof. dr. Walter Koschmal swoju nowostku „Poetik der Metamorphose – Zu den Gedichten von Róža Domašcyna“. Přitomni su čiłu, po zdaću přirodnje wuwiwacu so rozmołwu slawista z basnicu dožiwili. Njepřestawace wuwiće, stajny pohib a njeskónčna změna njecharakterizuja z wida hižo wjele lět ze serbskej literaturu a kulturu zaběraceho so wědomostnika jenož tworjenje Róže Domašcyneje, ale wučinja w dźensnišim času „běžneje moderny“, kaž je našu dobu sociolog Zygmunt Bauman mjenował, tež aktualnosć jeje basnjow. „Je mi wulka – dyžli tež napinaca – zabawa, teksty Róže Domašcyneje čitać.“ Na prašenje, čehodla je knihu, kotrejež titul na klasikarja romskeho basnika Ovida „Metamorfozy“ dopomina, spisał, mjenowaše wón dwaj motiwaj. „Wuzwoliš sej to jako temu, štož će najbóle zajimuje. Jako filologa wabitej mje artificielna rěč a basniski niwow. Tohodla staj mi serbskaj awtoraj Kito Lorenc a Róža Domašcyna wosebje wažnaj“, Koschmal rozłoži.
Ondřej Šrámek z Towarstwa přećelow Serbow SPL přewodźeše wčera jednaćela Ludoweho nakładnistwa Domowina Symana ­Pětra Cyža (wotlěwa) po Praskich knižnych wikach „Svět knihy 2021“. Serbske nakładnistwo so lětsa pandemije dla ze swójskim wustajenišćom na wikach njewobdźěli. Foto: Ludowe nakładnistwo Domowina

Tradicionalne mustry w srjedźišću

Donnerstag, 23. September 2021 geschrieben von:

Składnostnje 30lětneho wobstaća kružka wušiwarkow w Slepom wotewrěchu tam wčera wustajeńcu pod hesłom „Kreuzweise – Přez křiž“, mjez druhim z dźělemi serbskeje narodneje drasty.

Slepo (JoS/SN). Zajim na wčerawšim wotewrjenju noweje wustajeńcy w Slepjanskim Serbskim kulturnym centrumje bě wulki. Tam maja wotnětka přehladku wo 30lětnym skutkowanju Slepjanskeho kružka wušiwarkow.

Na jubilej su wčera tohorunja zhladowali. Wjesnjanosta Jörg Funda (CDU) překwapi čłonki kružka ze zbožopřećom a kwěćelom za kóždu z nich. W postrownych słowach wón wuzběhny, zo 30lětna zhromadnosć zdobom towaršliwosć a tradiciju wobchowuje. „Ručne dźěła po serbskich mustrach znowa pokazuja, kak kulturne herbstwo w Slepom zachowu­jemy“, wjesnjanosta wuzběhny.

„Přehladka dawa zajimcam dohlad do ludowuměłskeho tworjenja pilnych žonow Slepjanskeje wosady a za jeje mjezami. Dźe-li wo prezentaciju našeje wosady z jeje bohatstwom na nałožkach a tradicijach, je kružk wušiwarkow z jehličku a nitku pódla“, Manfred Hermaš w swojej lawdaciji podšmórny.

Hoberski projekt wuspěšnje zmištrowali

Mittwoch, 22. September 2021 geschrieben von:

Serbska pop-opera „Carpe noctem – Njeskónčna nóc“: inteligentny scenarij, pisana sep spěwow a dosć přeswědčiwy wukon

Čim wjace ludźi so na zhromadny projekt zwaži, ćim wjetši je strach, zo so něšto nimokuli. Wšo dohromady je wjace hač 50 sobuskutkowacych serbsku pop-operu „Carpe noctem – Njeskónčna nóc“, zwoprawdźiło, tele runjewon njesnadne riziko wědomje na so wzawši a jemu naposledk wuspěšnje woči wutrěwši. Hrimotacy aplaws a trójna „Sława“ publikuma na stajnje wupředatej žurli wjacezaměroweje hale „Jednota“ w Chrósćicach běštej jenož hladajo na to wšo druhe hač njezasłuženej. Dołhe přihoty, njewěste wuměnjenja, wobćežowace planowanja a proby, sćerpnosć wšitkich wobdźělenych a zawěsće tež tu a tam nastata šědźiwa włóska su so wudanili.

Kolije po Błótach

Mittwoch, 22. September 2021 geschrieben von:
Choćebuz (SN). „Spreewaldbahnen – Geschichten aus einer Zeit, in der der Spreewald Anschluss an die Welt bekam“ rěka nowa kniha Petera Beckera, kotraž je nětko w nakładnistwje Regia wušła. Na 220 stronach wěnuje so awtor kolijowemu wobchadej w Błótach wot lěta 1898 hač do 1970. Wažnišo hač techniske detaile bě Beckerej wliw železnicy na hospodarske wuwiće regiona a kotre slědy je wona we wutrobach a pomjatku Błótowčanow zawostajiła. Kniha, mjeztym hižo jědnata z pjera Beckera, budźe mjez druhim w Budyskej Smolerjec kniharni na předań, hodźi pak so tež online skazać.

Što serbski film wučinja?

Dienstag, 21. September 2021 geschrieben von:

Prěni raz zakónčichu Nysowy filmowy festiwal (NFF) minjenu njedźelu ze serbskim wječorom w Budyskim Kamjentnym domje. Dohromady běchu na 18. NFF na wjace hač 20 hrajnišćach w Němskej, Pólskej a Čěskej něhdźe 60 filmow pokazali. Čěsko-słowakski přinošk „Služobníci“ Ivana Ostrochovskeho bu z 10 000 eurow hódnym  „Třikrajowym filmowym mytom“ wuznamjenjeny.

Budyšin (SN/CoR). Na wupředatej žurli Kamjentneho domu dožiwi serbsko-němski publikum tři filmy: dokumentaciju „Serbja do kina! Pytanje za serbskim filmom“ znateho filmoweho kritikarja Knuta Elstermanna, pask „Winterlieb – libawka“ Maje Nageloweje a Juliusa Günzela, w kotrymž wonaj Rownjanku Edit Pjenkowu a jeje syna Kita dale w boju přećiwo wotbagrowanju wsow přewodźataj, kaž tež eksperimentelny krótkofilm „Jajo“ absolwentki Delnjoserbskeho gymnazija Choćebuz Nory Wendt, złožowacy so na bajowu figuru připołdnicu. Serbsko-němska syć „Łužycafilm“ bě wječor sobu zarjadowała.

Dalši wjeršk we wobłuku wopomnjenskeho lěta za dr. Marju Grólmusec (1896–1944) składnostnje jeje 125. narodnin dožiwi minjeny pjatk něhdźe połsta ludźi w Budyskim Serbskim muzeju pod hesłom „Žona/žony ze zamołwitosću – dr. Marju Grólmusec dodnić a domyslić“.

100. posmjertniny dr. Filipa Rězaka

Montag, 20. September 2021 geschrieben von:

17. požnjenca před sto lětami zemrě ­w Budyšinje měšnik, słownikar a spiso­waćel dr. Filip Rězak. Jeho row je w rozwalinje bywšeje cyrkwje na Mikławšku. „Hišće hłubšo hač je žłobjo Sprjewje do serbskeje zemje zaryte, wostanje jeho mjeno zapisane do pomjatka sprawnych Serbow a jeho přikład wostanje wšěm dobrym synam a dźowkam serbskeho ludu wěčnje drohi.“ Tak pisaše jeho rowjenk, hamtski sobubratr a spisowaćel Jurij Libš w nekrologu w Časopisu Maćicy Serbskeje.

Filip Rězak narodźi so 22. jutrownika 1859 burskej swójbje we Wuricach (Auritz) blisko Budyšina. Wón bě chowanc Łužisko-Serbskeho seminara w Praze, studowaše tam teologiju a 1904 promowowaše na doktora teologije. Bě kapłan w Chrósćicach a je 20 lět protyku „Krajan“ redigował. Wot lěta 1895 hač do smjerće bě dwórski kapłan w Drježdźanach. Sakski kral spožči jemu Albrechtowy rjad 1. rjadownje. Wón bě konsistorialny radźićel w sakskej stolicy a čestny kanonik Budyskeho tachantstwa.

Skónčnje směm zjawnje wo tym rozprawjeć, produkcija je nahrawna a hotowa: Spočatk awgusta běch zhromadnje ze swojej hudźbnej skupinu Astronawt w Mnichowje. W tamnišim filmowym studiju Bavaria bu natočena show z titlom „Das große Deutschlandquiz“. Format wusyłanja je tajki, zo maja wjacori prominentni wotmołwjeć na prašenja moderatorki Sabiny Heinrich. Temy zaběraja so z regionalnymi a nadregionalnymi zajimawosćemi Němskeje. Show na sćelaku ZDF je poměrnje nowa a je hakle lětsa zaběžała. A spočatk awgusta su jedne z přichodnych wusyłanjow nahrawali.

Analyza poetiki

Freitag, 17. September 2021 geschrieben von:
Budyšin (SN). Klinčenju zynkow najznaćišeje serbskeje basnicy přitomnosće wěnuje so wědomostnik Walter Koschmal w monografiji „Poetik der Metamorphose“, nětko wušłej w Ludowym nakładnistwje Domowina. Jako znajer serbsko-němskeje načasneje lyriki, přiwobroća so, po tym zo je so w knize „Der Dichter – Kito Lorenc – dazwischen“ z tworjenjom Lorenca zaběrał, nětko runje tak wobšěrnje poeziji basnicy Róže Domašcyneje. Z njej rozwiwa so serbska a němska ­poezija na nowym, přewšo inowatiwnym schodźenku. Knižna premjera budźe štwórtk, 23. septembra, w 19 hodź. w Budyskej Smolerjec kniharni. Zajimcy so njech sčasom za nju přizjewja.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND