Hdźež ideje rostu

Donnerstag, 05. August 2021 geschrieben von:
Witam kóždužkuli naprawu, kotraž pomha serbšćinu w kónčinach wozrodźić, hdźež je so wona hižo ze wšědneho dnja zhubiła. Potajkim přeju tež wubědźowanju Załožby za serbski lud „Rěč zwjazuje“ wjele wuspěcha. „Ludnosć sama swoju potrjebu wjele lěpje znaje hač my na našich zarjadach“, rěka hłowny argument ze stron zarjadowarja. To na jednym boku trjechi, a spěchowanski program „Čiń sobu!“ swědči wo kreatiwnym potencialu ludźi na bazy. A zarjad njeje runjewon płódna póda za nowe ideje. Za to dyrbiš do swěta a so inspirować dać: kaž iniciatorojo projekta „Zorja“, kotřiž su model z konferency z Kanady sobu přinjesli. Dawaja mnohe a spomóžne konferency wo wohroženych rěčach, na kotrychž so předewšěm aktiwisća rěčneje rewitalizacije schadźuja a sej mysle wuměnjeja. W běhu połdra lěta wopytach wjacore tajke jako wědomostnica, njejsym pak tam ženje žanoho zastupjerja serbskeje institucije widźała. Čehodla poprawom nic? Cordula Ratajczakowa

Edmund Schneeweis

Mittwoch, 04. August 2021 geschrieben von:
Pozdźiši zasłužbny slawist a ludowědnik prof. Edmund Schneeweis narodźi so 31. pražnika 1886 jako syn němskeho ratarja na Morawje w Čěskosłowakskej republice. Wón studowaše slawistiku a germanistiku w Praze a Běłohrodźe. Po tym běše wučer, lektor a docent za němčinu a słowjansku ludowědu, na kotruž so hłownje specializowaše, w Běłohrodźe a profesor na Praskej Němskej uniwersiće. Jara so tež za serbstwo zajimowaše a wopyta tuž na dlěši čas w lětomaj 1929 a 1930 Hornju a Delnju Łužicu. Slědźeše tule ludowědnje wo žiwjenju Serbow, přebywaše w Budyšinje a na wsach, mjez druhim w katolskich Serbach, wokoło Wojerec, w Slepjanskej wosadźe, w Błótach a Choćebuskim kraju. Wuslědk jeho slědźenjow bě 1931 ćišćany spis wo našich swjedźenjach a ludowych nałožkach. Standardna kniha wuńdźe 1953 w Berlinje znowa pod titlom „Feste und Volksbräuche der Sorben“. Dale spisa prof. Schneeweis wažnu knihu wo ludowej wěrje a nałožkach Serbochorwatow a standardne dźěło wo serbochorwatskej ludowědźe. Po lěće 1946 bě wón profesor na uniwersitomaj w Rostocku a Berlinje, hdźež je 9. po­žnjenca 1964 zemrěł. Manfred Laduš

Premjera w internetnym radiju

Mittwoch, 04. August 2021 geschrieben von:

Žitawske wobydlerske Radio Zett ma dowolnosć Sakskeho krajneho medijoweho wustawa w Lipsku, zo smě wusyłać. Mjez druhim chcedźa serbšćinu w internetnym radiju šěrić a změja tuž njedźelu premjeru. To wusyłaja prěni dźěl rjadu serbskich čitanjow.

Žitawa (AB/SN). Nowe internetne radijo w Žitawje, kotremuž rěkaja Radio Zett, wusyła wot njedźele, 8. awgusta, rjad bjesadnych hodźinkow ze serbskej literaturu a hudźbu. Přewažnje budu tele bjesadne hodźinki w serbskej rěči, ale tež čěšćina, pólšćina a němčina budu w nich zastupjene.

W kóždym wusyłanju, kotrež woby­dlerske radijo z Łužicy najprjedy jónu hač do kónca januara kóždu druhu njedźelu w přichodnych šěsć měsacach poskići, steji serbska awtorka abo serbski awtor ze swojim wuměłskim tworjenjom w srjedźišću. Pod móža sej zajimcy literarne čitanja wotwołać.

SLA z tójšto personalnymi změnami

Dienstag, 03. August 2021 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Hrajna doba Serbskeho ludoweho ansambla je zakónčena. Hižo nětko hotuja so na zazběh přichodneje sezony, kotraž „budźe wjacorych přičin dla wosebita. SLA je so pod njewšědnymi wuměnjenjemi a po njewšědnych časach wotnowoty zestajał. Nětko je wažne jeho profil wótřić a – tradicije wobchowujo – modernizować kaž tež mysl, kajkuž słowo ansambl wobsahuje, mjenujcy zhromadnosć, znutřka kaž tež zwonka skrućić a tak zhromadny wuměłski kaž čłowjeski potencial wučerpać“, w zdźělence SLA rěka.

Zdobom připowědźa ansambl personalne změny na wjacorych runinach. Tak nastupi Tomaš Kreibich-Nawka w hrajnej dobje 2021/2022 jako nowy intendant SLA. Dotal bě wón tele zastojnstwo jako zastupjer a po njepodlěšenju zrěčenja ze stron intendantki Judith Kubicec komisarisce wukonjał. „Kreibich-Nawka budźe dom w přichodnymaj lětomaj zhromadnje z jednaćelku Dianu Wagnerec nawjedować“, SLA dale pisa.

Smjertne ruby Jězusa zajim zbudźili

Dienstag, 03. August 2021 geschrieben von:
Z nyšporom wotewrjena wustajeńca „Wo smjertnych rubach Chrystusowych“ je minjeny pjatk w Kulowskej křižnej cyrkwi mnohich zajimcow přiwabiła. We wobłuku swojeho lětneho schadźowanja srjedź awgusta su čłonojo po cyłej Europje skutkowaceho towarstwa Penuel, kotrež rozumi so jako kruh přećelow wěrneho wobliča Jězu Chrysta, wosebitu přehladku přihotowali. Penuel slědźi za smjertnymi rubami Jězusa a so wo to prócuje je zjawnosći spřistupnić. Nastork dał, so we Łužicy zetkać, bě jich čłon Wolfgang Kraus z Wulkich Ždźarow, znaty jako „Krabat“ (nalěwo). ­Wustajeńca wostanje hač do kónca měsaca přistupna. Foto: Feliks Haza

Hnydom dwě z časa NDR znatej hudźbnej kapale stej minjeny kónc tydźenja we Łužicy hrałoj. Toni Krahl a jeho kolegojo kapały City hudźachu sobotu we Wojerecach při tak mjenowanym Składźe čo. 1 před tysac ludźimi (na wobrazu). Skupina Karussell bě sams­ny dźeń z hosćom we Łutowskej cyrkwi. Foto: Gernot Menzel

Prěni literarnya hudźbny swjedźeń

Montag, 02. August 2021 geschrieben von:

Na wosebitu premjeru móža so Delnjoserbja wjeselić. W Lubinje wotměje so 21. awgusta 1. serbski literarny a hudźbny swjedźeń. Je to jedyn z dohromady 24 projektow, kotrež su we wobłuku braniborskeho idejoweho wubědźowanja „Kulturna domizna Łužica“ wuzwolili a kotryž z 15 000 eurami spěchuja. Dohromady jedyn milion ­eurow dóstanu projekty ze zwjazkoweho programa za sylnjenje struktury w brunicowych kónčinach. Předewzaća maja k tomu přinošować,“regionalnu identitu a atraktiwitu kulturneho ­poskitka we Łužicy skrućić kaž tež kulturny turizm, kulturne kubłanje a wobydlerski angažement dale wuwić“.

Wjesne wobrazy w muzeju widźeć

Montag, 02. August 2021 geschrieben von:
Pod hesłom „Wjesne wobrazy – hinak žiwi być“ su minjeny pjatk w Choćebuskim Serbskim muzeju wustajeńcu w Gołkojcach bydlaceho fotografa Thomasa Kläbera wotewrěli. Widźeć je wuběr wjace hač 50 čornoběłych fotow z pjeć lětdźesatkow skutkowanja Kläbera. Zapopadnył bě wón wjesne sceny w swojej ródnej wsy Beyern we wokrjesu Łobjo-Halštrow a w serbskej Delnjej Łužicy, kotrež wobłyšćuja žiwjenje ludźi, jich tradicije a politiski angažement. W Ludowym nakładnistwje Domowina wuńdźe loni kniha „Thomas Kläber – Land.Leben – Na jsy“ wot Jürgena Maćija. ­Wustajeńca je hač do 19. septembra přistupna. Foto: Michael Helbig

Wulka ličba drasty widźeć

Montag, 02. August 2021 geschrieben von:

Rozšěrjeny fundus w Nowej Jaseńcy wotnětka přistupny

Nowa Jaseńca (aha/SN). W aprylu tohole lěta bě tomu 25 lět, zo je Monika Cyžowa Serbski drastowy fundus załožiła. Za swój kredo wona ma, originalnu serbsku katolsku drastu přichodnym generacijam zachować. Z mustrowymi klankami podawa dohlad do wašnjow a tradicijow w katolskich Serbach. Nihdźe njeje tež zličiła, kelko žonam, mužam kaž tež dźěćom je w běhu štwórć lětstotka w swojim Róžeńčanskim fundusu narodnu drastu abo jenož drastowe dźěle wupožčowała. Zo pak móhła so rumnostnje rozšěrić, je sej w běhu dweju lět z podpěru mandźelskeho w Nowej Jaseńcy bróžnju z wulkej prócu a přemóžacymi idejemi jako nowy fundus zarjadowała.

Jan Awgust Warko

Montag, 02. August 2021 geschrieben von:
Pozdźiši farar Jan Awgust Warko narodźi so 26. julija 1821 jako jedyn ze štyrjoch synow wučerja Jana Warka w tehdyšej holanskej wsy Běła Woda. Nan je tam 47 lět wučerił a bě tež na štyrjoch sudnistwach Hornjeje a Delnjeje Łužicy z přisahanym tołmačerjom hornjo- a delnjoserbšćiny. Kaž nan wobknježachu tež Jan Awgust a jeho bratřa wobě serbskej rěči pisomnje a wosebje derje Mužakowski dialekt. Woni běchu swój čas jako duchowni a wučerjo zasłužbni spěchowarjo a zakitowarjo serbskeje maćeršćiny w pruskej Łužicy. Warko studowaše zhromadnje z Janom Arnoštom Smolerjom we Wrócławju teologiju a bě tam aktiwny čłon Akademiskeho towarstwa za łužiske stawizny a rěče. Zhromadnje ze Smolerjom zeserbšći wón „Wothłós pěsni ruskich“ prof. Františeka Ladislava Čelakovskeho, kotrehož słowjanske čitanja na Wrócławskej uniwersiće wobaj wopytowaštaj. Warko dopisowaše do Serbskich Nowin, bě čłon Maćicy Serbskeje a zeserbšći jako najwažniši wukon balady a lyriku Friedricha Schillera, z čimž dopokaza kmanosć serbšćiny jako literarnu rěč. Warko bě domjacy wučer a sydom lět farar w Jabłońcu.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND