SN znowa dobyli
Berlin/Budyšin (SN). Serbske Nowiny su tež lětuše wubědźowanje Zwjazka žurnalistow Němskeje (DJV) „Fotografojo maja mjeno“ dobyli. Kaž piše DJV w nowinskej zdźělence, zdoby sej naš wječornik ze 100 procentami dokładnje podatych mjenow fotografow 1. městno a tak „dotal njeznaty rekord po cyłej Němskej“. Na dalšich městnach slědowaštej, tohorunja z dobrymi wuslědkami, BILD (wudaće Lipsk) z 90 procentami a Neues Deutschland z 88 procentami prawych podaćow. Wuhódnoćił bě kruh fotowych žurnalistow DJV wudaće dźenikow w Němskej z 8. septembra 2016.
Po lońšim dobyću zamóchu Serbske Nowiny swój wukon samo wo šěsć procentnych dypkow stopnjować, kaž bě to šefredaktor SN Janek Wowčer na mytowanju lětsa w měrcu připowědźił. „Dobry přikład Serbskich Nowin dopokazuje, zo je wobkedźbowanje prawow mjenow fotografow móžne a zwoprawdźomne“, potwjerdźi zwjazkowy předsyda DJV Frank Überall. „Namołwjamy tuž znowa wšitkich wudawaćelow a šefredakcije, korektne podawanje mjenow fotografow w swojich agendach cyle horjeka zaměstnić.“
Rum za dalše slědźenja w zwisku z MfS nastorčił
Čitanje dr. Tima Meškanka z knihi „Sorben im Blick der Staatssicherheit“ přiwabi wčera wječor wjace hač 60 zajimcow z města a ze serbskich wsow do Budyskeje Smolerjec kniharnje.
Budyšin (SN/MiR). Nawodnica Smolerjec kniharnje Annett Šołćic skedźbni spočatnje na skutkowanje dr. Tima Meškanka jako wědomostnik, awtor a docent. Kniha je tele dny w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła. Lektor Michał Nuk přepoda Meškankej awtorski eksemplar a přitomnych witajo zwurazni: „Smy zwěsćili, zo je tema wulki zajim wuwabiła. Z njej storčimy do dotal dosć njewobkedźbowaneho wobłuka stawiznow.“ To zwěsćištaj wonaj tež hižo dopołdnja na čitanju před maturantami na Budyskim Serbskim gymnaziju.
Na wječornym zarjadowanju rysowaše Timo Meškank přičiny, čehodla bě knihu němsce napisał. Aktowy material je němski, tež dźěłowa rěč ministerstwa za statnu bjezstrašnosć (MfS) NDR bě němska. Nalistował je wón 132 inoficialnych sobudźěłaćerjow MfS kaž tež 44 operatiwnych postupowanjow přećiwo Serbam.
Winowaty abo njewinowaty?
My rozsudźimy
Hajno Nowy
Do najaktiwnišich serbskich prócowarjow błótowskich Bórkowow słuša bur a ludowy spisowaćel Hajno Nowy, kiž je 25. septembra 1941 w ródnej wsy zemrěł. 26. decembra 1871 bě so wón ratarskej swójbje w Bórkowach narodźił. Jeho połdra lěta starši bratr Wylem sta so z fararjom, angažowanym spěchowarjom serbstwa a bě wot lěta 1913 do 1933 předsyda Maśicy Serbskeje. Hajno pak ratarješe w ródnej wsy a skutkowaše lětdźesatki we wosadnej radźe a w gmejnskim parlamenće, při čimž so za pěstowanje serbskich nałožkow zasadźeše. Běše wjesny chronist, wozjewješe stawizniske přinoški w Serbskim Casniku a w Serbskej pratyji. Z jeho pjera je serial w Casniku „Kak Bórkowy we Błotach nastali su“. Hajna Noweho najwjetše literarne dźěło je sceniski wobraz „Serbska pśěza“, wušłe 1928 w Budyšinje. Aktiwnje je wón wulki 50. jubilejny swjedźeń Maśicy Serbskeje 1931 we Wětošowje sobu přihotował. Zasłužbnje spěchowaše jako čłon wjednistwa wjesneho ratarskeho towarstwa nowe metody ratarjenja z modernymi gratami w Błótach.
Manfred Laduš
Wo knihach a kniharni (23.09.16)
Hladamy-li z woknom, wobkuzłuje nas wokomiknje najkrasniše babylěćo. Byrnjež hižo před někotrymi tydźenjemi kónc lěća připowědźili, pokazuje so přiroda přeco hišće z najrjeńšeje strony. Njeje to wulkotne? Snano ma tón abo tamny hišće dowol. To ma zawěsće chwile za čitanje. Hač měrny róžk na słóncu, na zahrodźe abo na přibrjohu morja ze šumjenjom žołmow před sobu, w dowolu skića so nam za to najwšelakoriše přiležnosće. Druzy wšak dyrbja w tym času pilnje dźěłać. Tak tež Tomaš Lukaš, kuchar a wudawaćel našeje warjenskeje knihi „Warimy z Tomašom“, kotraž nětko nazymu w Ludowym nakładnistwje Domowina wuńdźe. Skoro lěto na njej dźěłamy. Wupytali smy recepty, zdźěla w Płomjenju wozjewjene, zdźěla cyle nowe z pjera kucharja.
Po 80 lětach znowa na Kopšinjanskim hrodźišću
Kopšin (SN/CoR). Njewšědny podawk čaka na publikum 30. septembra na Kopšinjanskim hrodźišću: Po 80 lětach předstaja tam znowa hru „Paliwaka“ Jurja Wjele, a to w formje sceniskeho čitanja lajskeju dźiwadłoweju skupin Chrósćicy a Šunow-Konjecy jako zhromadny projekt župy „Michał Hórnik“ a gmejny Chrósćicy z podpěru Nukničanskeho kluba, Literarneho konopeja, NSLDź a SAEK Budyšin.
1936 běchu kruch „Paliwaka“ na poslednjej wulkej schadźowance serbskeho studentstwa na Kopšinjanskim hrodźišću pokazali. Jako historiski podawk je so předstajenje hłuboko do kolektiwneho pomjatka Serbow zapisało, dokelž bu lěto na to wšo serbske zjawne žiwjenje zakazane. Tak piše Jurij Młynk w knize „Stawizny serbskeho dźiwadła“: „Kopšinjanske předstajenje ‚Paliwaki‘ bě za tysacy Serbow poslednje wulke dožiwjenje žiwjenskeje wole naroda.“
Serbscy wuměłcy prašeni
Koncept małych kročałkow
Rozmołwa z mějićelom Hrodźišćanskeho hrodu Beatom von Zenkerom
W lěće 2006 je sej Beat von Zenker kupił stary hród a ryćerkubło ze znatej skalu swojich potomnikow w Hrodźišću pola Wósporka. Hromadźe ze spěchowanskim towarstwom Pro Hrodźišćo so wón za to zasadźa spožčić hrodej a cyłemu wokolnemu terenej zaso jeju rjanosć, zo byštej zjawnosći w regionje słužiłoj. Alfons Wićaz je so z bywšim diplomatom a nětčišim poradźowarjom předewzaćow ze Šwicarskeje rozmołwjał.
Što je Was pohnuło hród kupić, jón ponowić a zdźěla znowa natwarić?
B. von Zenker: Njebě to jeničce wola, jón zaso natwarić, ale prosće trěbnosć. Hród běše na předań. Jako poslednja bě jón Caritas jako dom za zbrašenych wužiwała. Po tym pak hrožeše rozpad. To bě přičina, zo so za njón rozsudźich.
Hród a wokolina wuprudźatej stawiznisku bohatosć. Lěta 1222 bu farski dom z hrodom prěni raz jako „Gradis“ pisomnje naspomnjeny. Što je Was do Hrodźišća ćěriło?
Mättigowy stipendiat z Prahi
Budyšin (SN/CoR). Historikar Petr Hrachovec z Prahi dóstanje lětsa Mättigowy stipendij, kaž Załožba dr. Gregoriusa Mättiga zdźěli. Z 1 200 eurami spěchuje wona publikaciju doktorskeho dźěła „Žitawčenjo a jich cyrkwje“, kotrež bě Hrachovec před lětomaj na Praskej Karlowej uniwersiće zakitował. Tež přełožk do němčiny ma so z pjenjezami podpěrać. „Žitawska reformacija wotběža hinak hač w druhich hornjołužiskich městach. Zwěsćeš tule sylny zajim za čěsku husitsku kaž tež šwicarsku reformaciju“, praji Petr Hrachovec. Žitawa přisłušeše tehdy Praskemu biskopstwu. „Dotal bě lědma znate, zo su w archiwje Žitawskeje ewangelsko-lutherskeje Janskeje wosady pózdnjosrjedźo- a zažnowěkowske cyrkwinske knihi města zachowane“, praji čłon jury Kai Wenzel. Wuhódnoćenje tychle žórłow přez Hrachoveca twori nowy zakład dalšeho slědźenja.
Přepodać chcedźa stipendij njedźelu na swjedźenskej Božej słužbje w Budyskej tachantskej cyrkwi składnostnje 431. narodnin dr. Gregoriusa Mättiga.
