„Serbske wobrazy“ rěka nowa wustajeńca Thomasa Kerna, kotruž su wčera w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji wotewrěli. Mjez něhdźe 20 wopytowarjemi bě tež Budyski financny měšćanosta dr. Robert Böhmer.

Budyšin (SN/CoR). „Njebě to cyle jednore za mnje. Bě spagat – na jednym boku chcych sebi samomu swěrny wostać a swobodnje molować, na tamnym boku chcych so tež Serbam z respektom zbližić a region hódnoćić. Wšojedne, kak wuslědki na jednotliwca skutkuja, sym so temje stajił, a to mje wjeseli“, Thomas Kern wčera praji. Ideju za projekt „Serbske wobrazy“ zrodźił bě jeho znaty. „Wón kaž tež naša mać staj mi z dobrej radu poboku byłoj“, dźakowaše so w Delnjej­ Kinje bydlacy wuměłc, kiž ma w Dobrošecach swój ateljej. Jeho dźowce stej „Witaj-dźěsći, chodźitej mjeztym na Serbski gymnazij a móžetej perfektnje serbsce rěčeć“, nan hordźe přispomni.

Režiser Peter Stahl zemrěł

Donnerstag, 14. Juli 2016 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Bywši dźiwadźelnik, režiser a nawoda klankodźiwadła Budyskeho NSLDź Peter Stahl je po ćežkej chorosći 77lětny zemrěł, kaž Němsko-Serbske ludowe dźiwadło dźensa zdźěli. Jako „Egon Olsen“ bě so wón wot lěta 1998 na dohromady 133 předstajenjach do wutrobow přihladowarjow hrał.

Peter Stahl narodźi so 18. januara 1939 w Szieszu, dźensnišej Litawskej. 1945 přińdźe wón do Dessauwa, hdźež da so na drobnomechanikarja wukubłać. Po studiju na Lipšćanskej dźiwadłowej wysokej šuli dósta prěni angažement w Halle, po tym w Schwerinje. 1968 wróći so do Halle a skutkowaše tam dwaceći lět jako dźiwadźelnik, režiser a intendant. Wot 1988 do 2000 nawjedowaše Naumburgske Małe jewišćo.

Peter Stahl je jako wyši hrajny nawoda klankodźiwadła wot 2000 do 2006 tutu spartu na NSLDź dale wuwił. Wón etablěrowaše klankodźiwadło za dorosćenych a zahori z naročnymi inscenacijemi. Jako režiser „Zmija“ Jewgenija Schwarza wotewrě wón lěta 2003 nowe Dźiwadło na hrodźe.

Akwarele ze scenami Budyskeho žiwjenja wustaja Marko Bruk wotnětka w Budyskej turistiskej informaciji. Ze swojim kreatiwnym widom pokazuje Kubšičan znate róžki staroměšćanskeho dźěla, ale tež přirodne rjanosće kołowokoło sprjewineho města. Marko Bruk je tež hižo w Serbskej kulturnej informaciji a lěta 2012 w Jelenjej Górje wustajał. Foto: SN/Maćij Bulank

Jan Awgust Pohonč

Donnerstag, 14. Juli 2016 geschrieben von:
13. julija 1841 narodźi so wučer a serbski spěchowar Jan Awgust Pohonč swójbje žiwnosćerja w Nowej Wsy nad Sprjewju. Na Budyskim Krajnostawskim wučerskim seminarje spěchowaše jeho direktor Dress­ler. Pohonč wučerješe w Malešecach, w swojej ródnej wsy a pjeć lět w Liberecu. Bě přiwisnik doprědkarskeje pedagogiki Pestalozzija a Diesterwega a wobsedźeše wobšěrnu pedagogisku knihownju. Jeho přichodny nan bě zapósłanc krajneho sejma Fanauer z Bobolc. 1876 powołachu Pohonča za direktora měšćanskeje šule Tharandt. Wot 1882 do 1904 bě wón direktor Lipšćanskeje banki Gothaskeje žiwjenskeje zawěsćernje. W Lipsku nawjedowaše Serbske blido a podpěrowaše chudych studentow. 48 lět bě swěrny čłon Maćicy Serbskeje. Při połoženju zakładneho kamjenja za Serbski dom 1897 porěča wón w mjenje Lipšćanskich Serbow. Za Serbske Nowiny, Łužičana a kalender Předźenak spisa tójšto powučnych přinoškow, kaž „Kak Serb přistojnosć a strowosć haji“. 1864 wuńdźe jeho knižka „Napoleon I. a jeho wójna“. Pohonč zemrě 16. junija 1909 w Lipsku. Manfred Laduš

2. julija je Lutz Michlenz po ćežkej chorosći w starobje 80 lět we Wojerecach ze­mrěł. 52 lět bě wón dirigent a wuměłski nawoda Wojerowskeho sinfoniskeho orchestra. 1962 bě tehdy 23lětny bračist a wiolinist do města nad Čornym Halštrowom přićahnył a je tam najprjedy mały komorny orchester załožił, kotryž je lěto wot lěta dale rozšěrjał. Bjez tohole ćělesa njeby Wojerowska Łužiska hala na 29 wupředatych silwersterskich koncertow zhladować móhła. Tež Serbske Nowiny wo nich prawidłownje rozprawjachu, wšako běchu mjez hudźbnikami tež Serbja. Někotryžkuli z nich dyrbješe dźěła dla Hornju Łužicu wopušćić, je pak so na silwesterske koncerty do domizny podał. Na wušikne wašnje je Lutz Michlenz sinfoniski orchester zestajał, kotryž je jenož k tutej a ewentualnje hišće k dalšej wjetšej přiležnosći hrał. Mnohim bě to z přičinu, zaso jónu domoj jěć a na proze lěta přiwuznych, přećelow a znatych wopytać.

Wojerowski wyši měšćanosta Stefan Skora (CDU) so w nekrologu na Lutza Michlenza dopomina.

Stange reaguje na list dźiwadłow

Dienstag, 12. Juli 2016 geschrieben von:

Sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD) je so dźensa ze šefami třoch zjednoćenych sakskich dźiwadłow zetkała. Tak rea­gowaše wona na jich próstwu wo rozmołwu, kotruž běchu w zjawnym lisće kónc junija pod hesłom „Poziciju hromadu połoženych jewišćow Sakskeje k ewaluaciji zakonja wo kulturnych rumach­“ sformulowali.

Kazachske myto Dyrlichej

Dienstag, 12. Juli 2016 geschrieben von:

Budyšin (AW/SN). Zjednoćenstwo kultury narodow Kazachstana Złoty wěk a tam znaty časopis za filozofiju, kulturu a wuměłstwo „Tamyr“ spožči serbskemu basnikej, čłonej předsydstwa Zwjazka serbskich wuměłcow a předsydźe Koła serbskich spisowaćelow Benediktej Dyrlichej mjezynarodne humanistiske myto „Zolotoj asyk“. Tole wobzamkny tele dny mjezynarodna powołanska jury, kotrejž přisłušeja spisowaćeljo z Kazachstana, Ukrainy, USA, Kanady, Šwedskeje, Turkmenskeje, Słowjenskeje, Litawskeje, Armenskeje, Usbekistana, Ruskeje, Běłoruskeje a dalšich krajow.

Słowo „Asyk“ rěka kolenowa kósć wowcy a je po kazachskich narodnych tradicijach symbol zboža a derjeměća. Basnik z Budyšina dósta myto za aktiwne towaršnostne dźěło, organizowanje Mjezynaro­dneho swjedźenja serbskeje poezije kaž tež za wuznamne literarne tworjenje w duchu přećelstwa mjez ludami. Jeho basnje su mjeztym tež w Kazachskej wozjewjene. Diplom­ a medalju „Zolotoj asyk“ spožča Benediktej Dyrlichej w septembru.

W Ćisku na Jurja Brězana dopominali

Montag, 11. Juli 2016 geschrieben von:

Ćišćanske kulturne towarstwo je sobotu we wobłuku swojeho zarjadowanskeho rjadu „Ćišćanske wotewrjene wokno“ před sto lětami narodźeneho a před dźesać lětami zemrěteho spisowaćela Jurja Brězana wopominało.

Ćisk (KD/SN). Iniciatorka wječora Dora Gebauerowa předstaji wopytowarjam na Ćišćanskim statoku 1916 we Worklecach jako Georga Bresana rodźeneho, kiž so pozdźišo Jurij Brězan mjenowaše. Dohromady 50 knihow je wón spisał, a wot 1976 hač do jeho smjerće lěta 2006 je so wosebje filozofisce z čłowjeskim byćom rozestajał.

Dalše saksko-pólske projekty

Montag, 11. Juli 2016 geschrieben von:

Drježdźany (SN/CoR). Přewodźenski wuběrk za kooperaciski program Interreg Pólska – Sakska 2014 – 2020 je dalše projekty přizwolił, kaž sakske ministerstwo za wobswět a ratarstwo zdźěli. Dohromady chcedźa pjatnaće mjezy překročacych projektow z 21,5 milionami eurow spěchować, a to z wobłukow „zhromadne přirodne a kulturne herbstwo“, „regionalna mobilita“ a „mjezy překročace wu- a dalekubłanje“. Zapodali běchu w zhromadnym Wrócławskim sekretariaće 61 próstwow, na kotrychž wobdźěli so 173 partnerow ze Sakskeje a Pólskeje.

Załožba Wjercha Pücklerowy park Mužakow­ zwoprawdźi z pólskim partnerom předewzaće za spěchowanje europskeho kulturneho herbstwa. Tak chcedźa hłowny dźěl kupjele znowa natwarić. Za wjacore kulturne zarjadowanja, konferency a wustajeńcy dóstanu 1,2 milionaj eurow.

Nimo toho je wuběrk wobkrućił dźesać milionow eurow za tři projekty, kotrež maja wutwarej a modernizowanju wobchadneje infrastruktury słužić.

Bitwa nad Sommu

Montag, 11. Juli 2016 geschrieben von:
Před sto lětami howrješe wot spočatka julija hač do srjedź nowembra na sewjeru Francoskeje nad rěku Somme surowa bitwa. 245 kilometrow dołha rěka Somme žórli so blisko Saint Quentina a zaliwa so do Ärmeloweho kanala. Sewjernje Sommy běchu stejnišća němskeho wójska, jim napřećo stejachu francoske a britiske jednotki. Rozkazowarjo armejow zwjazkarskeju krajow Entente přikazachu swojim wojakam, němsku frontu nad Sommu mócnje nadběhować, ju přełamać a tak přewrót na zapadnej fronće Prěnjeje swětoweje wójny docpěć. Hač do kónca awgusta su so Jendźelčenjo a Francozojo na 40 kilometrow dołhej fronće nadběha jenož wosom kilometrow do němskeje fronty zadobyli. 15. septembra zasadźi Entente prěni króć nad Sommu tanki w swětowej wójnje. Njehladajo­ na to zadobychu so nadběhowarjo hač do 15. nowembra jenož dwanaće kilometrow do němskeje fronty, kotraž wosta kruta. W běhu štyriapoł měsaca trajaceje­ krawneje a bjezzmysłoweje bitwy nad Sommu padny 750 000 jendźelskich a francoskich wojakow a nimale poł miliona němskich. Manfred Laduš

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND