Hranicy žanrow rady překroča

Donnerstag, 04. August 2016 geschrieben von:

David Brand je nowy nawoda Wojerowskeje hudźbneje šule. K nowemu šulskemu lětu přewza wón zastojnstwo wot Thomasa Mertina, kiž bě funkciju wo­sobinskich přičin dla wotedał.

29lětny Brand je w Lubiju wotrostł. Na saksofonje hrać jeho zahorješe. Jako młodostny wobdźěli so wobdarjeny saksofonist wuspěšnje na wubědźowanju „Młodźina hudźi“, wo­spjet tež na regionalnym wurisanju we Wojerecach. W lětach 2002 do 2005 bu stajnje jako lawreat 1. myta na zwjazkowej runinje počesćeny.

Slědowaše studij na Wysokej šuli za hudźbu a reju w Kölnje, kotryž zakónči jako „master of music“. Wjelelětne nazhonjenja zběrał je jako baritonowy saksofonist ćělesa Signum saxo­phone quartet kaž tež jako pedagoga na hudźbnymaj šulomaj w Düsseldorfje a Hürthu. Ale je so tež mjezynarodneho powětra nasrěbał. „Jako komorny hudźbnik běch po cyłej Europje a Sewjernej Americe po puću“, wón powěda. Z jeho žiwjenjoběha dale wučitaš, zo je so samo hižo nastupajo mjezykulturnu wuměnu w Pakistanje a Thailandźe angažował.

Lětdźesatki „hłós serbskeho rozhłosa“ była

Donnerstag, 04. August 2016 geschrieben von:

24. julija 2016 zemrě w Budyšinje Zala Bušic. Zrudźaca to powěsć a njewočakowana za přiwuznych, přećelow a znatych, za bywše koleginy a bywšich kolegow, wosebje pak za słucharki a słucharjow serbskeho rozhłosa. Předewšěm za dźensnišu staršu generaciju bě Zala lětdźesatki(!) jako rěčnica z jónkrótnym, ćopłym hłosom takrjec „hłós serbskeho rozhłosa“.

Olympiske hry 1936

Mittwoch, 03. August 2016 geschrieben von:
1. awgusta 1936 zahajichu so w Berlinje XI. olympiske lětnje hry. Po 16 wubědźowanskich dnjach wobsadźichu atleća hosćićelskeho kraja w cyłkownym hódnoćenju prěnje městno z dobytymi 33 złotymi, 26 slěbornymi a 30 bronzowymi medaljemi. Slědowachu sportowcy z USA (24 – 20 – 12) a Madźarskeje. Mjez jednotliwcami wusahowaše lochkoatlet ćmoweje barby z USA. Jesse Owens doby hnydom štyri razy złoto: w běhu na 100 metrow (10,3 sek.) a 200 metrow (20,7 sek.), w dalokoskoku ze swětowym rekordom 8,07 metrow a w stafli 4x100 metrow (39,8 sek.). Tole nacionalsocialistow wosebje mjerzaše. Olympisku atmosferu smědźeše tež młody Alojs Andricki jako student teologije dožiwić: Ducy pěši domoj z Budyšina do Radworja kiwaše w Chelnje čěskemu busej. Tón zasta a wza jeho sobu. W Berlinje dósta Alojs samo funkciju w čěskosłowakskej delegaciji. Negatiwny wuslědk hrow bě, zo spytachu nacionalsocialisća zetkanje sportowcow cyłeho swěta za propagowanje swojeje ideologije znjewužiwać. Moderne wubědźowanišća a perfektna organizacija njezamóchu to zamazać. Mikławš Krawc

Budyšin (SN/at). Teren Budyskeje šulskeje hwězdarnje „Johannes Franz“ je so minjenu sobotu jako překwapjace přijomne hrajnišćo lětušeho Łužiskeho hudźbneho lěća wopokazał. „To bě eksperiment“, rjekny Götz Müller z kulturneho běrowa Budyskeje radnicy. 140 wćipnych wopytowarjow bě na dołhi wječor astrono­mije a hudźby přichwatało. Z telko ludźimi njeby ani wón ani Rüdiger Hackel, předsyda hosćićelskeho spěchowanskeho towarstwa hwězdarnje, ličił. Koncert na tymle arealu měješe nimo hudźbneho dožiwjenja dwě naležnosći wuwědomić: sprěnja, zo je 144lětne zarjadnišćo najstarša šulska hwězdarnja Němskeje, a zdru­ha, zo pyta tež tele přewšo čiłe ćěleso sobustawski dorost.

Program lětušeho Łužiskeho hudźbneho lěća wopřiješe 16 najwšelakorišich zarjadowanjow. Zahorjace finale a połne roz­žahłosće bě wčera wječor w Budyskej tachantskej cyrkwi swj. Pětra a w radnicy.

Čert je přeco pódla

Montag, 01. August 2016 geschrieben von:

Ćisk (HH/SN). Hač do kónca awgusta je nětko wustajeńca „Złoty proch“ z najrjeńšimi ilustracijemi Wojerowčana Jürgena Tiedy z jeho moderneje bajkoweje knihi za dorosćenych w bywšej hródźi na Ćišćanskim statoku přistupna. Na 38 luboznje wuhotowanych taflach wjedźe wuměłc wobhladowarja do swěta serbskich bajowych postawow.

Na wčerawšim wotewrjenju wustajeńcy zanjese Wojerowčanka Barbara Kayser wotpowědne pěsnički. Tiedowu nowu přehladku k bajce „Złoty proch“ móžeš rozumić jako pokročowanje jeho bajkoweje přehladki „Hrjebar złota“, kotruž běchu w lěće 2013 tohorunja na Ćišćanskim statoku pokazali. Je to wuslědk dobreho zhromadneho dźěła z wjesnym kulturnym towarstwom. Jeho čłonojo wobhladuja tež nětčišu wustajeńcu jako wjeršk tamnišeho serbskeho žiwjenja a su wčera popołdnju hosći gastronomisce zastarali.

Hanzo Njepila

Montag, 01. August 2016 geschrieben von:
Dźens před 250 lětami narodźi so prěni serbski ludowy spisowaćel Hanzo Njepila chudej roboćanskej swójbje w Rownom. Młody Hanzo chodźeše štyri zymske počasy wjesnemu krawcej do šule, bě jara pilny a wědylačny. Łažeše rady na wysoke štomy a wobhladawaše sej wottam wsy Slepjanskeje wosady, štož je pozdźišo rjenje wopisał. Wot nana Mateja přewza staršisku žiwnosć a mjenowaše so nětko połbur. Awtentisce a w dobrej slepjanšćinje wopisowaše wón w 30 rukopisach žiwjenje a myslenje serbskich holanow w Mužakowskim stawnym knjejstwje. Sta so tak z našim prěnim ludowym spisowaćelom, kiž chcyše domoródnu narěč na spisownu serbšćinu pozběhnyć. Njepila zemrě 20. junija 1856, a wjetšinu jeho rukopisow dachu jemu sobu do rowa. Někotre zachowane wozjewi farar Matej Handrik 1896 w Časopisu Maćicy Serbskeje. Roža Šenkarjowa, Kito Lorenc a najwobšěrnišo dr. Pětš Milan Jahn su žiwjenje a spisy Njepile hódnoćili a wopisali. Njepilic statok bu na muzej wutwarjeny a něhdźe 15 lět skutkuje tam jara zasłužbnje towarstwo Njepilic dwór. Manfred Laduš

Wo knihach a kniharni (29.07.16)

Freitag, 29. Juli 2016 geschrieben von:

Lěćo je čas dowola a tón je za toho abo tamneho zwjazany z dołhej jězbu z awtom, zo by sej k morju abo do wysokich hór abo bóh wě dźe wulećał. Na tajkej dołhej jězbje móže so ći sčasami chětro wostudźić, jeli na přikład něhdźe na zatykanej dróze stejiš a hdyž so před tobu dlěšu chwilu ničo njehiba. Za tajku njeluboznu chwilu doporučam wokřewjenje, klinčace ze słuchoknihi.

Tale wosebita forma knihi je mjeztym nimale sto lět stara. Hižo w 1920tych lětach­ móžachu sej zajimcy čitanja aw­torow kaž Thomasa Manna abo Ericha Kästnera ze zynkonošakow naposkać. Tehdy běchu to tačele. Kónc 70tych lět zašłeho lětstotka wuńdźechu potom prěnje słuchokasety, ale hišće spočatk 90tych lět bě zajim za nje skerje snadny. A tak bě tež sławne nakładnistwo Rowohlt nuzowane swój 1987 zahajeny rjad „Literatura za słuchatka“ zaso zakónčić. Hakle z wuchadźenjom cejdejkow so za słuchoknihu „žiworjenje w ćěmnosći“ skónči.

Tež w Serbach su słuchoknihi mjez­tym woblubowane, wosebje mjez dźěćimi. Smolerjec kniharnja ma polcu połnu tajkich na předań – za kóždy słód něšto.

Dobry přećel Serbow był

Donnerstag, 28. Juli 2016 geschrieben von:

K dźensnišim 95. posmjertnym narodninam Jiříja Mudry

Jako so Mudrec mandźelskimaj Zděnce a Františekej 28. julija 1921 synk Jiří narodźi, steješe we hwězdach, zo so z njeho raz stanje jedyn z najwuznamnišich čěskich sorabistow. Staršej běštaj wobaj aktiwnaj Sokołaj byłoj a přikubłaštaj tež Jiříjej sport, wótčinske ideale a prosłowjansku zmyslenosć.

Wuchodźiwši w Praze-Bubnach Hólču powšitkownu šulu wuknješe Jiři Mudra dale na Statnej čěskosłowakskej realnej šuli Praha-Letná, hdźež złoži nalěto 1939 maturitu. Samsne lěto w septembru zahaji studij w Praze na Čěskej wysokej techniskej šuli, kotryž pak zawrjenja wysokich kubłanišćow přez nacijow 11. nowembra 1939 dla njedokónči. Ale runje nacistiska okupacija Čěskeje bě jemu pohon, hłubšo za słowjanstwo so zajimować. Za čitanje knihi wo Łužicy je Gestapo jeho přesłyšowała. Wysokošulsku zdźěłanosć docpě Mudra hakle po wójnje na Karlowej uniwersiće w předmjetomaj čěska a ruska rěč.

Njewšědny wuměłski trojozynk móžeš tuchwilu w galeriji Budyskeho wuměłstwoweho towarstwa na Hrodowskej hasy čo. 19 dožiwić. Wšako pokazuja tam Hans-Volker Mixsa skulptury z metala, Luise Kallweit keramiske objekty a Elisabeth Richter rysowanki. Publikumej su so zajimawe poćahi mjez wšelakorymi technikami na wotewrjenju minjeny pjatk spodobali. Hač do 20. awgusta je přehladka přistupna. Foto: Carmen Schumann

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND