Ličba ludźi rozrostła
Praha (ČŽ/K). Wo ličbu ludnosće, kaž ma ju na přikład město Kamjenc, je Čěska republika w prěnim połlěće 2018 přibyła – wo něhdźe 15 400 hłowow zrosće wona na nětko 10 625 449 wobydlerjow. Při tym bě znowa wjace ludźi zemrěło hač dźěći so narodźiło. Na prawdu Božu woteńdźe hač do kónca junija 58 026 wosobow, porodow pak registrowachu jenož 55 736. Najwjace dźěći porodźichu maćerje, 30 lět stare. To wuchadźa z najnowšich přisłušnych datow Čěskeho statistiskeho zarjada. Zo je wobydlerstwo přiwšěm rozrostło, wuskutkowa migracija.
W prěnim połlěće 2018 je so w Čěskej mjenujcy na wšěch 29 220 wukrajnikow zasydliło, mjez nimi 5 600 Ukrainjanow, 2 700 Słowakow, 1 100 Rumunow a runje telko Bołharow. Čěsku wopušćiło je w tym času něhdźe 11 500 ludźi. Zmandźeliło je so wot wulkeho róžka hač do smažnika 20 916 porow, 1 445 wjac hač loni w tym času. Tři štwórćiny porow su sej prěni raz „haj“ dali. Najwjace ženichow je 29 lět starych było, najwjace njewjestow 27 lět. Rozwjedźenych bu 11 856 mandźelstwow – 1 155 mjenje hač w prěnim połlěće 2017.
Knježi „festiwal přilubjenjow“
Kandidaća za komunalne wólby w Pólskej z naročnymi programami
Waršawa. Pólska hotuje so na komunalne wólby. Dnja 21. oktobra maja wobydlerjo kraja wo znowawobsadźenju měšćanskich a gmejnskich parlamentow kaž tež wo měšćanostach a wjesnjanostach rozsudźić. To brizantne na tym je: Při minjenych wólbach 2014 bě tehdy knježaca liberalna Wobydlerska platforma nimale po cyłym kraju dobyła. Nětko pak chce narodnokonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS), kotraž wot lěta 2015 knježi, móc tež na komunalnej runinje přewzać. Zo bychu přichilnosć wolerjow zdobyli, so kandidaća hladajo na wólbne přilubjenja runjewon wubědźuja. Hižo rěča medije wo „festiwalu přilubjenjow“.
Lěćo tak ćopłe kaž 244 lět nic
LĚTUŠE LĚĆO je po informacijach Praskeho Klementinuma, zaměstnjeneho njedaloko Karloweho mosta, tak ćopłe było kaž hišće nihdy w stawiznach tuteje najstaršeje čěskeje wjedroweje stacije, w kotrejž temperaturu počasow bjez přetorhnjenja měrja wot lěta 1775. Tam registrowana přerězna ćopłota 22,7 stopnjow celsija je najwyša w minjenych 244 lětach. Dotalny rekord najćoplišeho lěća dźeržeše lěto 2003 z přerěznej ćopłotu 22,4 stopnjow, slědowane wot lěta 2015 z 22,3 stopnjemi celsija za měsacy junij, julij a awgust. To zdźěleja čěske medije, kotrež powołuja so na mjenowany hydrometeorologiski institut.
Tři najćopliše lěća minjenych 244 lět su potajkim w nětčišim lětstotku byli, a to hladajcy na jeho započatku. Sobudźěłaćerjo Klementiniuma dyrbjachu zawěrno hłuboko ryć, zo bychu štwórte najćopliše lěćo nadešli. Hakle z lětom 1834 zwěsćichu je z přerěznej ćopłotu 22,1 stopnjow. Z přerěznymi 22 stopnjemi steji lěto 1811 na pjatym městnje a lěto 2017 z 21,7 stopnjemi celsija na šestym. Hladajo na cyły kraj je lětuše horce lěćo z přerěznej temperaturu 19,3 stopnjow celsija było najćopliše wot lěta 1963 sem.
Mzdy w Čěskej spochi wyše
Praha (ČŽ/K). Přerězna měsačna mzda je w Čěskej w druhim kwartalu 2018 z 8,57 procentami znowa nadpřerěznje přibyła a wučinja nětko rekordnych 31 851 krónow. Dźiwajo na inflacisku ratu a zwyšenja płaćiznow zwyši so realna mzda wo 6,2 procentaj. To wozjewi Čěski statistiski zarjad tele dny.
Postupili su mzdy bjez wuwzaća we wšitkich hałžkach industrije, wo 13,1 procent wosebje sylnje w kulturnym, zabawjenskim a turistiskim sektorje. Najwyšu přerěznu mzdu 39 668 krónow maja tradicionalnje w Praze. Najniša je wona ze 27 741 krónami w Karlovarskim wobwodźe. Nastupajo jednotliwe branše płaća w bankownistwje a zawěsćernistwje najwyše přerězne mzdy, mjenujcy 58 591 krónow. W Morawsko-šleskim wobwodźe zasłužeja dźěłopřijimarjo z 28 585 krónami přerěznje najmjenje.
Přerězna mzda w Čěskej wot lěta 2014 njepřestajnje přibywa. Tele wuwiće pohonjatej dobre hospodarske połoženje kraja kaž tež ćišć na mzdy čućiweho njedostatka fachowych dźěłowych mocow dla. Fachowcy su sej wěsći, zo dobre wuwiće tež přichodne lěta dale traje.
Nowe hibanje přećiwo pólskemu knježerstwu
Waršawa (dpa/SN). Pólske narodnokonserwatiwne knježerstwo dóstanje nowu politisku konkurencu. Robert Biedroń, woblubowany měšćanosta sewjeropólskeho Słupska a wjele lět jenički wuznawacy homoseksualny politikar kraja, chce nětko ludźi přećiwo knježerstwu strony Prawo a sprawnosć Jarosława Kaczyńskeho (PiS) mobilizować. Biedroń, kiž žanej stronje njepřisłuša, je tele dny we Waršawje připowědźił, zo chce swójske towaršnostno-politiske hibanje załožić. „Chcu wobličo našeje politiki změnić“ rjekny 42lětny, kiž je pólskej Lěwicy symbol nadźije. „Čas za wuspěšnu alternatiwu k PiS je zrały.“ Spočatk lěta 2019 chce Słupšćanski měšćanosta mjeno a program hibanja předstajić.
Pućowar po swěće so nawróćił
WUPRAWU Z KOLESOM po Africe zdokonja 26lětny Tadeáš Šíma z Prachatic, juhočěskeho městačka. W sydom měsacach je wón čorny kontinent wot marrokoskeho pobrjoha na sewjeru hač k samemu Kapej dobreje nadźije na juhu přeprěčił a při tym něhdźe 13 000 kilometrow njewustajnje do pedalow teptajo zmištrował. Nowinarjej serwera iDnes Šíma rjekny, zo bě jeho k přewšo naročnej a napinacej turje předewšěm wabiło, zbližić sej přirodu a wobstejnosće Afriki, kotrež su w jednotliwych krajach nimoměry rozdźělne. Přeradźi jemu tež, zo je so kóždy dźeń bojał. Zwjetša bě wšak cyle sam po puću. W Namibiji su za nim kamjenje mjetali, w Kapstadće jemu 37 000 krónow pokradnyli. Po asfalće njeje jeno přez Saharu jěł, ale tež we wjetšinje zapadoafriskich krajow. 37 razow dyrbješe hadźicy płatać, jónu jeho nakładne awto powali. Jeno za wizumy měješe 35 000 krónow wudać, cyłkownje płaćeše jeho wuprawa 150 000 krónow. Wo swojich dožiwjenjach a nazhonjenjach w Africe chce Čech knihu napisać.
Jerusalemw Berlinje
Berlin (JBR/SN). Jedyn z wulce powabliwych poskitkow w stolicy Němskeje je tuchwilna wustajeńca Židowskeho muzeja. Pod hesłom „Welcome to Jerusalem“ (Witajće do Jerusalema) předstaja wona wjace hač 2 000 lět trajacy wliw křesćanskeje, židowskeje a muslimskeje kultury na stolicu Israela. Zajimawu architekturu muzeja – barokny twar je zwjazany z jara modernej konstrukciju – naćisnył je Daniel Libeskind, ameriski architekt pólsko-židowskeho pochada.
Na prěnjej žurli wuhlada wopytowar model židowskeho templa z časa krala Herodesa. Dalši model pokazuje aktualny napohlad temploweje hórki z jeničkim zachowanym zbytkom něhdyšeje swjatnicy, tak mjenowanej Murju žałosćenja. Na dalšich žurlach wěnuja so dźensnišej politice w Israelu. Při silueće ministerki za kulturu a sport Miri Regev, kotraž bě loni na filmowym festiwalu w francoskim Cannesu šat z panoramowym motiwom Jerusalema woblečena, wopytowar zhoni, čehodla je Regev mjez Palestinjanami wulke rozhorjenje zbudźiła. Woni dźě wojuja wo swójski njewotwisny stat we wuchodnym dźělu Jerusalema.
„Zapřisahańca mjelčenja“
Žurnalisća přepytuja pady splažneho znjewužiwanja w pólskej cyrkwi
Waršawa. Njedawny wopyt bamža Franciskusa w Irskej a jeho zamołwjenje napřećo woporam splažneho znjewužiwanja w katolskej cyrkwi je pólskim nowinarjam nastork, přepytować, hač su tež w jich kraju tajke njeskutki. Tydźenikaj Polityka a Newsweek Polska jara wobšěrnje wo tym pisatej, wuzběhujetej temu samo na titulnej stronje.
Kak pak zhoniš, kelko padow tajkeho znjewužiwanja w cyrkwi je? Spěšnje žurnalisća zwěsćichu, zo knježi na woběmaj stronomaj „zapřisahańca mjelčenja“. Duchowni, kotřiž maja přeco hišće wulku awtoritu, nochcedźa ničo rjec. Wopory nimaja w swójbach a w zjawnosći žanu podpěru. Jim samo podsuwaja, zo su sej wšitko jenož wumyslili. Častodosć wěrja swójbni duchownemu bóle hač dźěsću, kotrež bě doma wo znjewužiwanju přez měšnika rozprawjało.
Pomałši róst
Praha (ČŽ/K). Čěska ekonomija je w druhim kwartalu hišće pomałšo postupowała hač w předchadźacym. Wot spočatka apryla hač do kónca junija přiby produkcija wo 2,4 procenty, mjeztym zo bě přirost w prěnim štwórćlěće hišće 4,2 procentaj wučinjał. To wuchadźa z aktualneho wozjewjenja Čěskeho statistiskeho zarjada.
Zo je tempo hospodarskeho rósta hladajcy pomałše hač loni, ma po hódnoćenju ekspertow hłownu přičinu w tym, zo dochadźa po docpěću wjerška 2017 z wjac hač pjeć procentami rósta k trěbnemu „wodychnjenju“. Předewzaća za to inwestuja, předewšěm do wuhotowanja zawodow z najnowšej techniku.
K přirostej 2,4 procentow – štož je w Europskej uniji přeco hišće načolny wukon – stej hłownje přetrjeba domjacnosćow a eksport přinošowałoj. Domjacnosće maja po słowach ekonoma Lukáša Kovandy wužitk z fakta, zo so realne mzdy w minjenych 15 lětach nihdy njejsu tak spěšnje zwyšeli kaž tuchwilu. Mnohe firmy njedostatka fachowych mocow dla a dźiwajo na wučerpane dźěłowe wiki wyše mzdy płaća – jedne, zo bychu dźěławych dźerželi, tamne, zo bychu jich „wotwabili“.
Merkel bórze komisarka EU ?
Praha (ČŽ/K). Telewizija Barrandov ma w swojim programje rjad „Tydźeń z prezidentom“, w kotrymž wupraja so hłowa stata k najwšelakorišim aktualnym naležnosćam. W minjenym wusyłanju zaběraše za tón měsac předwidźany wopyt Berlina wjele městna. W tym zwisku je Miloš Zeman po rozprawach nowiny Mladá fronta dnes zwuraznił, zo porěči wón z kanclerku Angelu Merkel (CDU) wo migraciji kaž tež wo wikowanskich wójnach, kotrež wjesć je so ameriski prezident Donald Trump rozsudźił.
Wo kanclerce samej Zeman praji, zo njeby jeho hněwało, by-li Angela Merkel slědowała Luxemburgčana Jeana-Claudea Junckera na čole komisije EU. „Wusahowacych wosobinow je mało. Myslmy sej wo Merkel, štož chcemy – wusahowaca wosobina wona je. Přetrała je dźě tež někotre pospyty ju powalić“, cituje mjenowany dźenik prezidenta. Mjeńšinowemu knježerstwu premiera Andreja Babiša wudźěla Miloš Zeman za dźěławosć jedynku. Wosebje jeho pochwali, zo wobsahuje naćisk klětušeho budgeta dźesać miliardow krónow mjenje zadołženja, hač bě zwoprědka planowane.
