Rekordy wšelakeho raza

Montag, 30. Januar 2017 geschrieben von:

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

Spočatk noweho lěta bě so do Słowakskeje nahle kruta zyma nawalila. Wjacore meteorologiske stacije kraja registrowachu historiske minusowe rekordy. W najzymnišej słowakskej wsy Oravskéj Lesnje naměrichu 8. januara rano dwaj metraj nad zemju -35,2 stopnjej Celsiusa, dźesać centimetrow nad zemju samo -37,5. Zmjerzki z 30 stopnjemi pod nulu su tež w kupjelach Dudince w južnej Słowakskej šćipali. Nihdy njebě tam hišće zymnišo było. W naslědnych dnjach je so hłownje na sewjeru kraja sněha z hromadami našło. Někotre hórske přechody běchu njepřistupne a puće za wšón awtowy wobchad dny dołho zawrjene.

Wójnski muzej wohroženy

Freitag, 27. Januar 2017 geschrieben von:

Pólske knježerstwo chcyło nowy dom w Gdańsku přerjadować

Waršawa. Zamołwići, kotřiž běchu minjene dźewjeć lět nowy moderny muzej Druheje swětoweje wójny w Gdańsku natwarili, dyrbja na wědomje brać, zo drje bě wša próca podarmotna. Dom chcychu poprawom w měrcu wotewrěć. Nětko pak ma so wón na přikaz noweho pólskeho narodnokonserwatiwneho knježerstwa zasadnje přerjadować. Zo knježerstwo tole chutnje měni, bě minjenu póndźelu widźeć. Tón dźeń mějachu mjezynarodne medije składnosć, sej muzej wobhladać a so z jeho konceptom zeznajomić. Přeprošene bě tež knježerstwo. Te pak so do muzeja runje tak wohlada kaž kulturne ministerstwo jako nošer objekta. Ani jedyn zastupnik stata njeje so tam pokazał.

Čuja so wěsći w swojim kraju

Mittwoch, 25. Januar 2017 geschrieben von:

Praha (ČŽ/K). Štyrjo wobydlerjo z pjeć – přemóžace 80 procentow tuž – so w Čěskej wěsći čuja. Tole wuchadźa z woprašowanja, přewjedźeneho w decembru wot agentury za Zwěsćowanje zjawneho měnjenja (CVV). Lěta 2015 bě začuće wěstosće 75 procentow čěskich ludźi měło. 17 procentow woprašanych zwurazni, zo čuja so dospołnje wěsći, dwě třećinje matej­ so za skerje wěstej, 18 procentow měni, zo so wěsći nječuja. Začuće wě­stosće přibywa z rosćacym žiwjenskim niwowom, zjimaja eksperća CVV woprašowanje. Daty mjenujcy wupokazuja, zo je mjez dospołnje wěsće so čujacymi štwórćina ludźi w dobrym žiwjenskim stawje, ze žiworjacych wobydlerjow su to jeničce štyri procenty.

Agentura bě so tež prašała, kak ludźo situaciju nastupajo wěstosć w Europje hódnoća. To je wuslědk přisamom kontrastny, přetož za jara špatnu ma ju 14 a za špatnu 72 procentow. Jeno 14 proc. ju jako dobru­ posudźuje. A 81 proc. Čechow ma za to, zo so w Europje połoženje přichodnje dale pohubjeńši.

Čěska wobara so němskej milinje

Mittwoch, 25. Januar 2017 geschrieben von:

Praha (dpa/SN). Čěska je blisko mjezy k Němskej hoberskej transformatoraj stajiła, zo by prud ekomiliny z Němskeje regulować móhła. Hač do srjedź lěta matej dwaj dalšej tak mjenowanej fazowej suwakaj slědować, kaž čěski energijowy zastaraćel ČEPS w Praze zdźěli. Tak chcedźa wěstotu milinoweje syće zaručić, piše nawoda ČEPS Jan Kalina. Transformatory dźěłaja kaž wentil, zo bychu njeplanowanemu prudej miliny z němskich wětrnikow a solarnych připrawow, je-li trjeba, zadźěwali.

Kóždy z nowych transformatorow při přepinarni­ w sewjeročěskim Hradecu u Kadaně waži 300 tonow. Hradec je přez milinowód z přepinarnju w sakskej Kamjenicy-Röhrsdorfje zwjazany. Kóšty za trans­formatory, kotrež je Čěska w Italskej kupiła, wučinjeja 75 milionow eurow, kaž rěkaše.

Spochi rozmnožace so mnóstwo ekomiliny wjedźe k tomu, zo je dźeń a wjace miliny z wobnowjomnych energijow w syći. To tłóči na płaćizny miliny a milinowe syće stajnje zaso přećeža.

Přichod muzeja njewěsty

Dienstag, 24. Januar 2017 geschrieben von:
Gdańsk (dpa/SN). Prošeni hosćo smědźachu sej wčera cyły dźeń nowy muzej Druheje swětoweje wójny w Gdańsku wobhladać. Hač dom po dźewjeć lět trajacych dźěłach woprawdźe kaž plano­wane w měrcu wotewru, přiwšěm wěste njeje, zdźěli direktor muzeja Paweł Machcewicz medijam. Wot lońšeho nowe pólske narodnokonserwatiwne knje- žerstwo spochi na tym dźěła, muzej na Westerplaće widźomnje pomjeńšić. Tak chce wšelake změny přesadźić, kotrež sej hižo dołho žada. Hłowna wustajeńca z wjace hač 2 000 eksponatami je knježerstwu „přeuniwersalistiska“, kaž kritizuje. Po jeho słowach dyrbjał muzej předewšěm perspektiwu Pólskeje na wójnu rysować: jako wopor nacionalsocialistow a wojowarka na wšěch frontach a w podzemju. Po měnjenju narodnokonserwatiwnych, kotřiž w susodnym kraju wot lěta­ 2015 knježa, měli tamniše muzeje předewšěm k pólskej narodnej identiće a patriotizmej ludźi přinošować.

Mjenje požadarjow azyla

Dienstag, 24. Januar 2017 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). 1 475 wukrajnikow je loni w Čěskej republice wo azyl prosyło, štož je 50 mjenje hač lěto do toho. Kaž dotal hižo něšto lět přinošowachu znowa Ukrainjenjo z 506 próstwarjemi najwjetši podźěl. Druhu najwjetšu skupinu požadarjow azyla stajachu Irakčenjo ze 158 próstwami, na třećim městnje slědowachu Kubačenjo z 85 požadanjemi. Tole wozjewja powěsćernja ČTK, powołaca so na aktualnu statistiku. Wot Chinjanow, Vietnamjanow, Armenjanow, Rusow, Georgičanow­ a Azerbajdźanjanow bě 49 hač do 68 próstwow přišło. Mjez prěnimi dźesaćomi njejewja so hižo Syričenjo, kotřiž­ běchu w sćěhu migraciskeje krizy lěta 2015 hišće druhu najwjetšu skupinu požadarjow azyla ze 134 próstwami wučinjeli.­ Poměrnje wulka ličba próst­warjow z Iraka zwisuje z projektom knježerstwa, zasydlić irakskich křesćanskich ćěkancow. Mjeztym je knježerstwo tónle program zaso spušćiło, po tym zo bě dźěl wonych migrantow pozdźišo do Němskeje wotešoł abo do domizny so nawróćił.

Němskorěčny tydźenik wuchadźeć přestał

Montag, 23. Januar 2017 geschrieben von:

Praha. Štwórć lětstotka je nowina Prager Zeitung w čěskej stolicy wuchadźała. Wona mjenowaše so tež „tydźenik ze srjedźizny Europy“. W běhu 25 lět je zwjetša čěšćinu njewobknježacych čitarjow we wukraju wo politice, hospodarstwje, kulturje, turizmje a stawiznach Čěskeje republiki wobšěrnje, dokładnje a w liberalnym zmysle informowała.

„Agresija nětko riskantniša“

Freitag, 20. Januar 2017 geschrieben von:

Pólska ameriskich wojakow za škit přećiwo Ruskej wutrobnje witała

Waršawa. Z wulkej swjatočnosću witachu w Pólskej minjenu sobotu 3 500 wojakow USA, kotrychž bě wojerski zwjazk NATO pósłał, zo bychu kraj před móžnym nadpadom Ruskeje škitali. Jedna so wo tankowu jednotku, kotraž bě dotal w zwjazkowym staće USA Colorado zaměstnjena.

Na swjatočnosći w zapadopólskim Żaganju wobdźělištaj so ministerska prezidentka Beata Szydło a zakitowanski minister Antoni Macierewicz. Premierka Szydło z chwalbu njelutowaše: „Je to wulki dźeń, zo móžemy na pólskej zemi reprezentantow najsylnišeje a najwulkotnišeje armeje swěta witać.“ Minister Macierewicz­ rjekny: „Smy lětdźesatki na was čakali. Móžna agresija Ruskeje je za Krjeml nětko wo wjele riskantniša.“

Zarjadowanja podobneho razu wotměchu so w 15 dalšich městach, mjez druhim we Waršawje, Krakowje, Katowicach a Wrócławju. Orchester wójska hraješe wojersku hudźbu a poskićeše wobydlerjam hrochowu poliwku. Přez wulke widejosćěny běchu originalnje z centralnej swjatočnosću w Żaganju zwjazani.

Deklaracija zakład poćahow

Freitag, 20. Januar 2017 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). K 20. róčnicy signowanja Čěsko-němskeje deklaracije staj čěski premier Bohuslav Sobotka a němska kanclerka Angela Merkel (CDU) podawk jako přewšo wuznamny hódnoćiłoj. Dojednanje woběmaj krajomaj zmóžnja, wěnować so přichodej a njewisać na zašłosći, wonaj přezjednje konstatujetaj. Deklaracija, podpisana w Praze 21. januara 1997 wot tehdyšeho čěskeho ministerskeho prezidenta Václava Klausa a němskeho kanclera Helmuta Kohla (CDU), je zakład dźensnišich dobrych poćahow mjez krajomaj, Sobotka a Merkel sudźitaj, pokazujo wuraznje na pasažu, zo su „skućene křiwdy wěc zašłosće“. Agentura ČTK přispomnja, zo je naslědna politiska debata hłownje w Čěskej wšo druhe hač jednora była, dokelž bě dźě so to tež wusydlenja­ sudetskich Němcow dótkało. W sejmje bě tójšto zapósłancow přećiwo schwalenju deklaracije hłosowało, mjez nimi Sobotka. Nětko wón praji: „Sym přeswědčeny, zo móža dźensniše poćahi mjez Čěskej a Němskej symbol europskeje zhromadnosće być.“

Bal na hrodźe

Mittwoch, 18. Januar 2017 geschrieben von:

Praha (ČŽ/K). Čěski prezident Miloš Zeman wuhotuje tež lětsa zaso na Praskim hrodźe hromadźe z mandźelskej Ivetu tradicionalny karitatiwny bal. Wosobny swjedźeń budźe pjatk, 20. januara, po zwučenym wašnju w Španiskej žurli a susodnych rumnosćach, informowaše rěčnik hłowy stata Jiří Ovčáček medije kraja. Za zastupny lisćik na ekskluziwne zarjadowanje dyrbi hósć 8 000 krónow płaćić. Z nim wšak je jeho wobsedźer awtoma­tisce na zboha „šćedriwej tomboli“ wobdźěleny, Ovčáček přispomni. Kajke nahladne myta su tónkróć wočakować, pak wón njepřeradźi. Loni su wopytowarjo bala móhli dobyć wječer z prezidentskim porom, wulět na olympiske hry do Rio de Janeira, lěto darmotneho wužiwanja Škody Fabia a dalše drohotne myta. Wwunošk bala dóstanje Zemanec załožba. Z njej prezident mjez druhim pomha Fondsej wohroženych dźěći, prěnja dama kraja ze swojeje strony podpěruje na přikład starownje.

Na balu, na kotryž wo­čakuja něhdźe 400 prominentnych, wustupja spěwarjo Petra Janů, solisća Petr Kolář, Janek Ledecký kaž tež Michal David.­

Neuheiten LND