Klaus jr. nowe hibanje załožił
Praha (ČŽ/K/SN). Štwórć lěta po wuzamknjenju z Wobydlerskeje demokratiskeje strony ODS je Václav Klaus junior w stolicy Čěskeje w Praze nowe politiske hibanje załožił. Mjenował je wón dalši subjekt na čěskej politiskej scenje „Trikoloru“. Najskerje tohodla, dokelž po słowach syna něhdyšeho čěskeho prezidenta Václava Klausa jeho hibanje na „třoch nošnych stołpach“ steji. Prěni rěka „Smy w Čěskej republice žiwi“, štož woznamjenja, zo maja jeničce čěske problemy rozrisać a žane druhe. „Wšo bohatstwo pochadźa z dźěła“ je druhi stołp a „Škitamy normalny swět“ třeći, při čimž su swójba, sydlišćo a stat tři zakładne kamjenje normalneho swěta.
Na nowinarskej konferency Václav Klaus jr. podšmórny, zo je jeho hibanje konserwatiwnje a prawicowje wusměrjene. Prajiwši, zo je w minjenymaj lětomaj dožiwił pokupnosć, ludarstwo, hłuposć a wosobinske zajimy kopicy zastupnikow elity, wón zwurazni: „Přišoł je čas, wróćić tutón kraj ludźom, kotřiž dźěłaja, dawki płaća a dźěći kubłaja. Přišoł je čas, tutón kraj sej zaso wróćo wzać.“
Prěnje šěsćniki w Pólskej
Krakow (JBR/SN). W Krakowskej uniwersitnej klinice su so 20. róžownika šěsćniki narodźili, a to prěni raz w Pólskej, štož bě wulka sensacija. Dźěći – štyri holčki a hólčkaj – leža hišće w inkubatorach, dokelž waža wšitke hakle něhdźe tysac gramow. Statistika podawa, zo su šěsćniki jenož jónu na 4,7 miliardow samodruhich po cyłym swěće.
Krótko po narodźe wopyta dźěćatka prezident Andrzej Duda a gratulowaše staršimaj z kwěćelom. Wojewódstwo přilubja nowonarodźenym jónkrótny dar 100 000 złotych. Ministerski prezident Mateusz Morawiecki přepoda staršimaj wot narodneje banki PKO klučiki za dźewjećwosobowe awto. Kóždy z jeju dźěći dóstanje jónkrótnje 1 000 złotych a nimo toho z noweho socialneho programa 500 złotych měsačnje hač do 18. žiwjenskeho lěta. Město Krakow płaći staršimaj tuchwilu bydlenje blisko chorownje, zo móhłoj swoje pjeraški wšědnje widźeć. Sportowy klub Cracovia chce jim zastupne lisćiki na swoje koparske hry přewostajić, a to hač do kónca žiwjenja. A doma čaka na Zosiju, Kaju, Nelu, Malwinu, Filipa a Tymona dwuapołlětny bratřik.
Nastroj awtonomnje ratari
PÓLNY ROBOTER běše wobdźiwana atrakcija, jako eksperća na zahonach pola Chotovic w Kolínskim wobwodźe njewšědny aparat wupruwowachu. Kupiła bě sobu najmoderniši agregat toho razu čěska towaršnosć Leading Farmers norwegskich inwestorow pola danskeje firmy Agrointelli. Tak mjenowany roboter-nošak z mjenom „Robotti“ wukonja najwšelakoriše dźěła, kotrež burja hewak jednotliwje z pomocu traktora wobstaruja. Zasadźić hodźi so tuž na přikład za wusyw, popryskanje abo wuplěwanje resp. dalše hladanske naprawy. Po wotpowědnym programěrowanju nastroj dospołnje awtonomnje dźěła. Móhłrjec připódla wobstaruje hišće wšelake dalše funkcije. Přisłušne sensory měrja mjez druhim włóžnotu pódy, mjelnosć role abo jeje staw zastaranja z trěbnymi hnojiwami a mineralijemi.
Znowa mjenje bjezdźěłnych
Róčnicu wšelako swjećili
Pólska prěnje zdźěla swobodne wólby w juniju 1989 wopominała
Waršawa. Pólska swjećeše minjenu wutoru 30. róčnicu politiskeho podawka, kotryž je kraj a skónčnje wšu Europu změnił.
Dnja 4. junija 1989 běchu w Pólskej prěnje, znajmjeńša zdźěla swobodne wólby parlamenta, z kotrychž wuńdźe Tadeusz Mazowiecki jako prěni njekomunistiski ministerski prezident kraja. Do toho bě „Wobydlerski komitej Solidarność“ z Lechom Wałęsu na čole dwaj měsacaj w Gdańšćanskej łódźnicy z knježerstwom za kulojtym blidom jednał. Hladajo na sylnu Solidarność z mjeztym dźesać milionami čłonow a na přiběracu njespokojnosć w kraju njewidźachu komunisća žanu druhu móžnosć, hač jednanjam z opoziciju přizwolić. Přiwšěm sej woni wuwojowachu, zo wobchowaja sej njewotwisnje wot wólbneho wuslědka 65 procentow mandatow w parlamenće. Opozicija docpě 35 procentow. Najebać to mějachu Polacy wólby za swobodne. Lěto pozdźišo sta so Lech Wałęsa z prezidentom Pólskeje.
Pellegrini w Ruskej
Stotysac ludźi přećiwo Babišej
Praha (dpa/SN). Protesty přećiwo čěskemu ministerskemu prezidentej Andrejej Babišej so přiwótřeja. Na jednym z najwjetšich protestnych zarjadowanjow po demokratiskej změnje 1989 su so wčera dźesaćitysacy demonstrantow na Václavskim naměsće w Praze zhromadźili. Woni žadachu sej wotstup politikarja. Zarjadowarjo syće „Milion wokomikow za demokratiju“ rěča samo wo 120 000 wobdźělnikach. Ludźo Babišej wumjetuja, zo je jako předewzaćel lěta dołho subwencije EU njewoprawnjenje wužiwał. Multimiliardar a załožer populistiskeje strony ANO wumjetowanja wotpokazuje.
Demonstranća wołachu „Hańba, hańba“ a pokazowachu transparenty z napisom „Babiš do jastwa“. Knježerstwowy šef měł so před sudnistwom zamołwić.
Z interneje rozprawy zličbowanskeho zarjada komisije EU, kotruž su čěske medije mjeztym wozjewili, a kotraž je ministerskeho prezidenta poćežowała, wuchadźa, zo móhła sej EU wot Babiša 17,4 miliony eurow spěchowanskich srědkow wróćo žadać.
Dynamika mzdy
Praha (ČŽ/K/SN). W Čěskej republice je lětsa w 1. kwartalu přerězna měsačna mzda wo 7,4 procenty na 32 466 krónow (něhdźe 1 275 eurow) zrostła. Realnje, na ratu inflacije dźiwajo, postupi wona wo 4,6 procentow. To wozjewja Čěski statistiski zarjad (ČSÚ). Přerězna měsačna mzda w susodnym kraju wot spočatka lěta 2014 njepřestajnje přibywa.
Statistikarjo ČSÚ skedźbnjeja wšak na to, zo je za dwě třećinje dźěławych přerězna mzda iluzoriska. Po jich wudawanju płaća najwyše mzdy w bankownistwje a zawěsćernjach, hdźež su přerěznje 59 869 krónow. Jenož něhdźe 500 krónow mjenje zasłužeja sobudźěłaćerjo w informaciskim a komunikaciskim sektorje. Wokoło 50 000 krónow dóstawaja dźěławi w produkciji miliny, płuna a ćopłoty, najmjenje pak sobudźěłaćerjo w gastronomiji. Přerězna měsačna mzda pinčnika wučinješe w prěnim kwartalu 2019 runje 19 121 krónow. Trochu wjac, přerěznje 21 774 krónow, mějachu přistajeni w administratiwnej a pomocnej słužbje. Najspěšnišo běchu mzdy rostli w kulturje, ludowym kubłanju a zarjadnistwje. „Aktualna statistika překwapja ze swojej dynamiku“, ma ekonom František Taborský za to.
Třěcha cyrkwje so paliła
Gdańsk (dpa/SN). Woheń je njedźelu w historiskej farskej cyrkwi swjateju Pětra a Pawoła w pólskim Gdańsku wulke škody zawostajił. Třěcha nad sakristiju je po płoninje něhdźe 200 kwadratnych metrow zničena, rozprawja powěsćernja PAP. Přičina wohenja njebě hač do wčerawšeho hišće znata. Nimale sto zasadźenych wohnjowych wobornikow chcyše tomu zadźěwać, zo so płomjenja z nabóčneho dźěla na hłowne twarjenje rozpřestrěja. Po dwěmaj hodźinomaj bě woheń podušeny. Drohotne wuměłske twórby a hłowny wołtar wosrjedź cyrkwje njejsu wobškodźene, kaž rěčnik zdźěli. Medije tukaja na njedostatki při elektriskej instalaciji.
Gdańšćanski arcybiskop Sławoj Leszek Głódź dźakowaše so „chrobłym a zmužitym wohnjowym wobornikam“. Boži dom w starym předměsće Gdańska je jedne z najwjetšich gotiskich twarjenjow hansoweho města. Wón bu w Druhej swětowej wójnje přez bomby sylnje wobškodźeny a w 1970tych lětach znowa natwarjeny. Stawizny z třoch łódźow wobstejaceje haloweje cyrkwje sahaja hač do 15. lětstotka.
Za Liberecsku „Nóc cyrkwjow“ wulki zajim był
Liberec (MT/SN). Kóždolětnje steji pjatk poslednjeho mejskeho kónca tydźenja w Čěskej pod hesłom „Nóc cyrkwjow“. Po cyłym kraju su Bože domy přistupne, hdźež wotměwaja nimo wodźenjow a stawizniskich přednoškow wosebite koncerty a wustajeńcy. Lětsa wopřiješe zarjadowanje něhdźe 8 000 programow w dohromady 1 640 cyrkwjach.
