Waršawa sadźa debatu wo wójnskim wotškódnjenju na dnjowy porjad

Waršawa (dpa/SN). Krótko do 80. róčnicy wudyrjenja Druheje swětoweje wójny Pólska skorži, zo měješe při wupłaćenju reparacijow jasne njelěpšiny. Pólski wonkowny minister Jacek Czaputowicz rjekny w rozmołwje z powěsćernju dpa, zo je při wotškódnjenju wot Němskeje nadpadnjenych krajow „pobrachowaceje zasadneje fairnosće“ było. Pólska bu w tym procesu diskriminowana.“

Byrnjež Pólska wosebje jara pod nadpadami a okupaciju nacijoweho režima ćerpjeć dyrbjała, bě jeje podźěl na wotškódnjenjach „minimalny“. „Su kraje, kotrež běchu wo wjele mjenje zhubili, su pak wo wjele wjace kompensacije dóstali. Je to w porjadku?“, so Czaputowicz praša. „Centralne prašenje je, hač su z Pólskej přirunujo z druhimi krajemi fairnje wobchadźeli.“ Wuraznje mjenowaše wón Francosku a Nižozemsku.

Kijew (ČŽ/K/SN). Ukrainski prezident Wolodimir Zelenskij postaji zjednorić pro­­ceduru, kotraž je trěbna spožčić ukrainske staćanstwo ruskim wobydlerjam, přesćěhanym doma politiskeho přeswědčenja dla. To z ukrainskeje stolicy zdźěla korespondent čěskeho dźenika Mladá fronta dnes. Knježerstwo ma nětko wotpowědny zakoń předpołožić. Postajenje prezidenta zdobom předwidźi, zo maja Rusojo, kotřiž ukrainske staćanstwo přiwozmu, ruskeho staćanstwa so wzdać.

Z TETOWĚROWANKU ruku, nohu abo někajki druhi dźěl ćěła „wupyšeny“ měć, přećiwo tomu wjetša połojca wobydlerjow Čěskeje ničo nima. Z nich sej jeničce pjećina mysli, zo móhli tetowěrowani problemy na dźěłowym městnje dóstać. Mjeztym wšak dobra třećina z nich wobžaruje, zo je so na tajke wašnje „wozdobić“ dała. Tak praja, zo su to z njezrałosće činili, mjenujcy krótko po docpěću połnolětnosće. Naprašowanje w tej naležnosći je w juliju agentura Behavio mjez 3 500 ludźimi přewjedła. „Časy su nimo, jako je tetowěrowanje towaršnostne stigma woznamjenjało a zadźěwk w karjerje było. Dźensniši dźeń maja to Češa za něšto dospołnje normalne, awtorojo studije zwěsćeja. Tetowěrowanje je w Čěskej w minjenych lětach wulke změny přešło. Předewšěm je so jeho kwalita zwyšiła. Kaž naprašowanje wujewja, sej ludźo najčasćišo na ćěło najwšelakoriše přirodne motiwy, tajke a hinaše ornamenty abo napisy „narysować“ dadźa. Njemało prašanych (50 procentow) při­wšěm měni, zo so k někotrym powołanjam widźomne tetowěrowanki njehodźa, na přikład lěkarjam abo prawiznikam.

Praha (ČŽ/K/SN). Wudobywanje wuhla je w Čěskej po zańdźenju socializma chětro woteběrało. Hdyž běchu 1989 w pod­kop­kach přibližnje 35 milionow tonow kamjentneho wuhla a z jamow 89 milionow tonow brunicy wuryli, da wudo­by­chu loni­ jenož hišće dobre štyri miliony tonow­ čorneho wuhla a brunicy něšto wjace­ hač 39 milionow tonow. Hladajo na kamjentne wuhlo je to 88 procentow a nastupajo brunicu 56 procentow mjenje. Zhoniła je to powěsćernja čtk wot towaršnosće Česká geologická služba (ČGS).

Nahladnje słabše wudobywanje kamjentneho wuhla a brunicy ma přede­wšěm hospodarske přičiny, wuswětla nawo­da wotrjada za njerosćace suro­wizny ČGS Jaromír Starý. W Ostravskim rewěrje přestachu hižo 1994 kamjentne wuhlo wudobywać, w Petřvaldskim 1998. W Karvinskim rewěrje bjeru čorne wuhlo tuchwilu z jednoho jeničkeho podkopka. W Čěskej wurywaja bru­nicu předewšěm na sewjeru kraja pola Mosta a Chomutova. Z jamow wudobywaja tam něhdźe 80 procentow trěbneho mnóstwa, w Teplicskim dźělu běchu jamy hižo­ 1997 zawrěli.