Židowski kěrchow zapusćeny
Námestovo (dpa/SN). Dotal njeznaći skućićeljo su židowski kěrchow sewjerosłowakskeho města Námestovo wonječesćili a zapusćili. Cyłkownje 59 narownych kamjenjow je spowalanych a zdźěla rozbitych, zdźěla předsyda lokalneho wopominanskeho towarstwa powěsćerni TASR a lokalnym medijam. Mjenowane towarstwo kěrchow hižo wjele lět hlada.
Kaž policija wobkrući, běchu wonječesćenje kěrchowa w regionje Orava njedaloko pólskeje mjezy hižo minjenu póndźelu zwěsćili. Njeskutk pak móhł so tež dny do toho stać. Kěrchow hižo aktiwnje njewužiwaja. Wón je jako městnosć dopominanja na bywšu židowsku wosadu mysleny a jako tajki swědomiće hladany. Nadrobniše informacije nochcyše policija hladajo na tuchwilne přepytowanja najprjedy raz zdźělić.
Spočatnje njebě tež jasne, hač ma njeskutk antisemitiski pozadk abo hač jedna so wo ryzy wandalizm. Lokalna nowina kónčiny My Orava je wobrazy zničenja wozjewiła. Hokate křiže abo dalše antisemitiske symbole njeběchu na nimi widźeć. Na kóždy pad pak je njeskutk „barbariski akt“, w nowinje rěka.
Zwyša mzdu
Praha (ČŽ/K/SN). Dobra dohodowna powěsć za tójšto čěskich dźěławych – w susodnym kraju zwyša wot 1. januara 2020 minimalnu mzdu wo 1 250 krónow (ca. 50 eurow) na 14 600 krónow (přibližnje 575 eurow). To je koaliciske knježerstwo ANO/ČSSD wobzamkło. Za minimalnu mzdu dźěła w Čěskej 150 000 ludźi, předewšěm w posłužbowych powołanjach. Naposledk bě wona lětsa w januaru na 13 350 krónow (dobrych 520 eurow) postupiła. Zaručenu mzdu, kotruž płaća nahladnje wjetšej ličbje dźěławych we wosom stopnjach wotpowědnje powołanju a naročnosći dźěła, tohorunja zwyša. Wot januara zrosće wona wot nětčišich 13 350 hač do 26 700 krónow (525 do 1 050 eurow) na 14 500 hač do 26 700 krónow (570 do 1 145 eurow).
Dźěłarnistwa zwyšenje minimalneje mzdy witaja, z wysokosću přibytka njejsu pak spokojom. Eksemplarisce pokazuja wone na to, zo maja w Pólskej a samo w Słowakskej wyšu zakładnu mzdu, wučinjacu tam w přirunanju znajmjeńša 15 000 krónow. Zo móhła mzda tuž bjeze wšeho bóle přibyć, wopodstatnjeja nawodźa dźěłarnistwow z tym, zo dźě je čěske hospodarstwo wukonliwiše hač w susodnymaj krajomaj.
Tři dnypřećiwo Babišej
Praha (ČŽ/K/SN). Towarstwo Milion chvilek pro demokracii je hišće do hód protestne akcije přećiwo premierej Andrejej Babišej přewjedło. Hłowna wotmě so wčera wječor w Praze, njebě pak tak dorazna kaž poslednja z 250 000 wobdźělnikami. Na Wjacławskim naměsće zhromadźi so 10 000 ludźi, kotřiž ćehnjechu na to k sydłu knježerstwa. Tam dachu zarjadowarjo demonstracije politikarjam opozicije wustupować, chcyjo pokazać, zo je alternatiwy k Babišej, kiž pječa konflikta zajimow dla njeměł premier być.
Póndźelu bě mjenowane towarstwo wobydlerjow mjeńšich městow a gmejnow k demonstracijam namołwiło, a tajke su we wjace hač 200 z nich wotměli. Wobdźělenje bě jara rozdźělne. W Berounje pjelnješe naměsto něhdźe 200 wobydlerjow, žadacych sej tež z transparentami wotstup Babiša. W Třebiču protestowaše 100 wosobow přećiwo premierej (minjeny raz bě tam 1 300 ludźi na dróhu šło), a w Čelakovicach nańdźe so jich jeno 40. Jutře, štwórtk, chce Milion chvilek pro demokracii z demonstracijemi w 13 wobwodnych stolicach lětuše akcije za powalenje Babiša zakónčić.
Tysacy počesćenje sćěhowali
Pólska telewizija přepodaće Nobeloweho myta tola hišće wusyłała
Waršawa. Wuznamjenjenje pólskeje spisowaćelki Olgi Tokarczuk z Literarnym Nobelowym mytom je wusahowaca tema w susodnym kraju. Tež knježerstwo a medije njemóža so tomu wuwinyć. Hižo do swjatočneho spožčenja myta w Stockholmje minjenu wutoru su liberalne nowiny wobšěrnje rozprawjeli. W tym zwisku ludźo zhonichu, zo ma Nobelowy komitej za lawreatow cyły tydźeń trajacy program spřihotowany. Jedyn z dypkow bě wopyt šule, do kotrejež tež dźěći migrantow chodźa. Tam so Olga Tokarczuk za pólske knježerstwo zjawnje hańbowaše, kotrež bě lěta 2015 wotpokazało ćěkancow přijimać.
Wjeršk bě swjatočne zarjadowanje w Stockholmskej filharmoniji z 1 500 hosćimi, hdźež dósta lawreatka myto z rukow šwedskeho krala Carla Gustafa XVI.
Češa k hodom njeskupi
Praha (ČŽ/K/SN). Za dary a hodownu pychu wudawaja Češa dale a wjac. Lětsa wotmysla za to přerěznje 12 300 krónow (něhdźe 482 eurow) nałožić, 1 310 krónow (51 eurow) wjac hač loni. To je agentura Nielsen Admosphere z wosebitym naprašowanjom zhoniła. Hladajo na to, zo trjebachu lěta 2016 za dary přerěznje 4 500 krónow (176 eurow) lětsa 7 046 krónow (276 eurow), su jim wudawki za tónle zaměr wo 55 procentow zrostli. Wosom z dźesać woprašanych ludźi rjekny, zo darja přiwuznym wjac hač jednu wěc. Najwjac dorosćenych (49 proc.) wotmysli kosmetiku darić, slěduja drasta (42 proc.) a knihi (26 proc.). Mjez darami njepobrachuja tež debjenki, elektronika, časniki atd.
K swjatym dnjam dadźa sej Češa wšelke wosebite cyrobizny zesłodźeć, za čož přerěznje 2 400 krónow (95 eurow) wudadźa. 85 proc. ludźi popřeje sej alkoholiske napoje a nałoži za to přerěznje 675 krónow (27 eurow). 12 proc. woprašanych přepije hody hač do 3 000 krónow (115 eurow). Hodownu dekoraciju kupuje 76 proc. Čechow, hodowny štomik 58 proc. a wozdobu za chěžu 42 proc.
Rekordna zběrka
Praha (ČŽ/K/SN). Lětuša dohodowna zběrka žiwidłow w susodnej Čěskej je dobrych 350 tonow cyrobiznow a k tomu 52 tonow drogerijowych artiklow wunjesła. W sydomlětnej historiji tohole předewzaća je to rekord, wuzběhuje direktorka Federacije cyrobiznowych bankow Veronika Láchová.
Na karitatiwnej akciji, wotměwacej so wotnětka dwójce wob lěto, wobdźěla so ze 754 zdobom najwjace kupnicow a předawarnjow – mjez nimi Albert, Billa, dm, Kaufland, Lidl a Globus. Wo lětušu akciju starało je so tohorunja najwjace dobrowólnikow, mjenujcy 4 500. Darjene twory rozwožuja sobudźěłaćerjo cyrobiznowych bankow nětko potrěbnym ludźom, tak senioram, samostejacym maćerjam, wothladowanskim swójbam, chowancam dźěsćownjow, zbrašenym kaž tež bjezdomnym wosobam.
Prezident Zwjazka wobchodow a turistiki Tomáš Prouza k tomu praji, zo je darowanje njewotbytych cyrobiznow sobu najlěpši srědk, wobmjezować brojenje ze žiwidłami resp. zadźěwać jich skaženju. Rjad kupnicow a předawarnjow nimo podpěry zběrkow tež hewak cyrobiznowym bankam swoje zbytne twory přewostaja.
Za kralom a prezidentomaj spěwar
WOSOBINA najwjetšeho wuznama w čěskich stawiznach bywa kral Korla IV., hódnoći 20 procentow ludźi kraja w najnowšim naprašowanju agentury CVVM. Prěni čěskosłowakski prezident Tomáš Garrique Masaryk slěduje z 19 procentami na druhim městnje, prěnja hłowa Čěskosłowakskeje po zwrěšćenju komunizma Václav Havel z 18 proc. na třećim a spočatk oktobra zemrěty šlagrowy spěwar Karel Gott ze 16 proc. hižo na nahladnej štwórtej poziciji. Při poslednjej akciji CVVM toho razu lěta 2013 bě „Praski sołobik“ runje j e d y n procent měł. „Wězo je wotewrjene prašenje, hač a kak dołho Gott tele prědkowne městno wobchowa“, awtorojo zwěsćowanja k tomu přispomnjeja.
Piraća spadnyli
Mzdy dale rostli
Praha (ČŽ/K/SN). W Čěskej je přerězna měsačna mzda lětsa w třećim kwartalu wo nic mjenje hač 6,8 procentow přibyła, tak zo wučinja wona nětko 33 597 krónow (něhdźe 1 317 eurow). Dźěławi dóstawachu brutto přerěznje 2 163 krónow (přibližnje 85 eurow) wob měsac wjace hač loni. To wozjewja Čěski statistiski zarjad. Dźiwajo na zwyšenje płaćiznow a ratu inflacije je mzda realnje wo štyri procenty přiběrała. Najbóle su mzdy postupili sobudźěłaćerjam na polu ludoweho kubłanja, mjenujcy wo jědnaće procentow. Najwyše dochody mějachu w třećim kwartalu dźěławi na sektoru informacije a komunikacije. Jim pjelnješe móšeń měsačnje přerěznje 57 795 krónow (něhdźe 2 266 eurow). Nastupajo mzdy su wšak w Čěskej chětro wulke rozdźěle. W Praze zasłuža přerězny přistajeny 11 779 krónow (ca. 462 eurow) wjace hač jeho kolega w Karlovarskim wobwodźe. To ludźi w chudšich regionach runjewon k tomu wabi, přesydlić so do stolicy abo jeje blišeje wokoliny.
Analytikar towaršnosće Akcenta Miroslav Novák skedźbnja na to, zo mzdy spochi spěšnišo rostu hač produktiwita dźěła, štož móhło negatiwne sćěhi za konkurencykmanosć čěskich produktow měć.
Sławny režiser witany njebył
Protesty přećiwo wopytej Romana Polańskeho na filmowej šuli we Łódźi
Waršawa. W Pólskej rodźeny swětosławny filmowy režiser Roman Polański je minjeny kónc tydźenja swoju domiznu wopytał. Při tym pak njeje wšitko tak wotběžało, kaž bě planowane.
Dźensa 86lětneho běchu do Waršawy přeprosyli, zo móhli jemu we wobłuku filmoweho festiwala „Forum europskeho kina“ myto za žiwjenski skutk přepodać. W tym zwisku pokazachu jeho najnowšu dramu „Oficěr a spion“. Wona rysuje dóńt francoskeho oficěra Alfreda Dreyfusa. Toho běchu njewinowateho w lěće 1894 spionaže dla zasudźili a do wuhnanstwa pósłali. Hakle 1906 bu Dreyfus rehabilitowany. Lětsa je Polański za mjenowanu produkciju we Venedigu mjezynarodne filmowe myto dóstał.
