Čěska polěpša poćahi z Ukrainu
Kijew (ČŽ/K/SN). Ministerski prezident Čěskeje republiki Andrej Babiš je tele dny Ukrainu wopytał. Přewodźała je premiera nimo někotrych fachowych ministrow přewšo sylna delegacija čěskich předewzaćelow, ma dźě tale wizita předewšěm k rozšěrjenju hospodarskich zwiskow mjez woběmaj krajomaj słužić. Babiš mjenuje swoju misiju dźiwajo na to, zo bě so poslednje tajke wzajomne zetkanje na tak wysokej runinje před 14 lětami wotměło, „nowy spočatk w čěsko-ukrainskich poćahach“.
Pólska najlěpše městno žiwjenja
Ministerski prezident Morawiecki program knježerstwa předstajił
Waršawa. Knježerstwowa deklaracija pólskeho ministerskeho prezidenta Mateusza Morawickeho na konstituowacym posedźenju sejma minjenu wutoru je dale wusahowaca tema w pólskich medijach. Morawiecki bě we Waršawje swój program za přichodne štyri lěta předstajił a wobydlerjam nic wjace a nic mjenje hač paradiz na zemi přilubił.
W swojej połdrahodźinskej narěči bilancowaše Morawiecki wot knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) spočatnje wuspěchi skutkowanja dotalneho knježerstwa. Při tym wuzběhny wón předewšěm socialne wudobyća kaž dźěćacy pjenjez abo zniženje rentoweje staroby.
Dom-zetkanišćo
Wětřik mjezwoči a do chribjeta
Praha (ČŽ/K/SN). Přibližnje 300 000 ludźi zhromadźi so minjenu sobotu po trochowanju zarjadowarja akcije, hibanju Milion chvilek pro demokracii, na płoninje Letná, zo bychu wustupili přećiwo „skaženym“ politiskim poměram w kraju. Rěčnicy napomnichu premiera Andreja Babiša, zo měł wotstupić, njeskónči-li do kónca lěta wjazby ze swojimi firmami a njewotwoła-li ministerku za justicu Mariju Benešovu.
Šef hibanja Mikuláš Minář namołwi opoziciju, hač do kónca lěta zdźěłać Program za Čěsku a z nimi hromadźe dźěłać. Zdobom připowědźi wón dalše protesty, njedyrbjał-li Andrej Babiš zwuraznjene žadanja chutnje brać. Prěni raz wobdźělichu so na protestnej akciji burja z traktorami. Tež we wukraju su čěscy staćenjo přećiwo Babišej demonstrowali, mjez druhim w Drježdźanach.
Najnowše zwěsćowanje agentury STEM wupokazuje Babiša jako najwoblubowanišeho nawodneho čěskeho politikarja. 52 procentow ludźi jeho pozitiwnje hódnoći, sydom proc. wjac hač w juniju. Maja Babiša samo za wuhladneho kandidata na zastojnstwo prezidenta.
Tusk njebudźe kandidować
Pólska opozicija pyta noweho kandidata za prezidentske wólby
Waršawa. Tale powěsć pólsku opoziciju překwapja: Bywši ministerski prezident a tuchwilny prezident Europskeje rady Donald Tusk njebudźe klětu za prezidentske wólby kandidować. To je wón po dołhim mjelčenju tydźenja w Brüsselu připowědźił. Tusk bě wot lěta 2007 do 2014 ministerski prezident kraja, mjeztym pak nawjeduje pjeć lět zastupnistwo wšitkich 28 čłonskich statow Europskeje unije.
Róčnica zwjazuje
Hibanje so hiba
Bratislava (SŽ/K/SN). Wólby Narodneje rady Słowakskeje klětu 29. februara wuńdu nastupajo tworjenje knježerstwa najskerje jara problemowe. Po najnowšim zwěsćowanju nastajenja wolerjow přez agenturu FOCUS kiwa drje dotal knježacej stronje Smer-SD jasne dobyće, pobrachować pak móhli jej koaliciscy partnerojo. Nětko by stronje w zwisku zamordowanja nowinarja Jána Kuciaka a jeho njewjesty Martiny zwrěšćeneho premiera Roberta Fica 20 procentow wolerjow swój hłós dało, to je 1,9 proc. mjenje hač w awgusće. Druhe městno ma dale koalicija Progresivne Slovensko/Spolu (Hromadźe) z 11,7 procentami, štož su samo tři procenty minusa.
Wot něhdyšeho prezidenta Andreja Kiski hakle njedawno załožene hibanje Za ľudí po hižo zadźiwacymaj 5,2 procentomaj w awgusće nětko cyłych 10,6 procentow žněje a zaběra třeću poziciju. Ultraprawicarjo přińdu na 10,3 procenty a zhubja dwaj dypkaj. Do sejma zaćahnyli bychu hišće hibanje Sme rodina (swójba) ze sydom procentami, SNS ze 6,8 proc. a KDH a OLANO z 5,7 proc. Strona Most-Híd móhła prěni raz wonka wostać – sobu knježacej stronje madźarskeje mjeńšiny wěšća jeno 4,1 procent.
Starosća so wo demokratiju
Praha (ČŽ/K/SN). Mjez europskimi krajemi něhdyšeho socialistiskeho lěhwa so Češa mjenje wo demokratiju starosća a Słowakojo bóle. To wujewja zwěsćowanje agentury YouGov we wotpowědnych sydom statach. Wuslědki, wozjewjene wot agentury krótko do 30. róčnicy powalenja Berlinskeje murje, wupokazuja, zo ma w Čěskej 47 procentow woprašanych za to, w jich kraju je demokratija wohrožena. W Słowakskej měni to cyłych 61 procentow ludźi.
W tamnych krajach tohorunja wjace hač połojca wobydlerjow demokratije dla čoło moršći: w Pólskej 61 procentow, we wuchodnej Němskej 52 proc. a w Madźarskej kaž tež w Rumunskej 58 proc. „Kaž so zda, su někotre z lěta 1989 wuwojowanych swobodow mjeztym pod ćišćom“, YouGov dźiwajo na wuslědki zwěsćowanja konstatuje.
W Bołharskej 76 proc. ludźi měni, zo w jich kraju wólby njejsu swobodne. W Čěskej porno tomu 67 proc. wobydlerjow wólby jako swobodne wobhladuje. W Madźarskej 63 proc. woprašanych hódnoći, zo někomu za zjawnu kritiku knježacych negatiwne sćěhi hroža.
Duchowni šwikaja arcybiskopa
Reportaža wo wustupowanju a žiwjenskim stilu pólskeho metropolita
Waršawa. W pólskej cyrkwi knježi zaso raz njeměr. Přičina pak njeje tónraz debata wo znjewužiwanjach abo někajki kritiski film. Dźe wo skandalozne nutřkocyrkwinske wobstejnosće.
Telewizijny sćelak TVN 24 wusyłaše tydźenja reportažu, kotruž móžachu ludźo po wšěm kraju widźeć. Film bě w tej formje njesłyšany. W jeho srjedźišću steji Gdańšćanski arcybiskop Sławoj Leszek Głódź. Žurnalisća mějachu składnosć, rěčeć ze 16 duchownymi. Woni šwikaja swojeho arcybiskopa, kiž wšak je dźěłoprawnisce jich šef. Anonymnje měšnicy powědaja, kak nječłowjesce Głódź z nimi wobchadźa. Mobbing, ponižowanja a wulgarizmy z jeho strony su takrjec na wšědnym dnjowym porjedźe. Nimo toho duchowni jeho žiwjenski stil šwikaja. Tak bydli Głódź w Gdańsku w hoberskej a luksurioznej wili. Swój wólny čas přežiwja na wulkim dowolowym statoku na wuchodźe kraja z tohorunja wulkim palastom a konjacym dworom. Stajnje zaso dochadźa tam k alkoholowym ekscesam. Ludźo wšak wo tym wědźa, a mjenuja nawodu diecezy „flaška“.
Najaktiwniše su dźěći w Čěskej
DŹĚĆINA Čěskeje je we wólnym času aktiwniša hač dźěćina druhich krajow. Sportowanju, wuměłskej tworiwosći abo skutkowanju w kružkach wěnuje so tam 86 procentow šulerjow w starobje jědnaće do 15 lět. W Pólskej je to porno tomu jeno 70 procentow. Dźěl dorosćacych „wupjelnja“ sej nimo toho swobodny čas štyri hodźiny wob dźeń před kompjuterom resp. telewizorom abo ze zaběru z „mudrym telefonom“. Za čo dźěćo wólny čas wužiwa, wotwisuje w dalokej měrje wot nastajenja staršich. To su zwěsćenja mjezynarodneje studije wo „Strowotnym stawje a žiwjenskim stilu šulerjow“ (HBSC), jednym z najwobšěrnišich žórłow datow wo žiwjenskim wašnju dźěći na swěće. W Čěskej bě 230 šulow do přepytowanja zapřijatych, a to bě něhdźe 13 000 dźěći w starobje 11, 13 a 15 lět.
