To a tamne (09.04.25)

Mittwoch, 09. April 2025 geschrieben von:

Kaž w filmje su skućićeljo na awtodróze A 2 w Delnjej Sakskej jěduce nakładne awto wurubili. Swědkojo wčera rano wobkedźbowachu, zo ćmowe wosobowe awto nakładne awto do směra na Berlin přesćěhuje. Njedaloko Luhdena mužej na motorowu hawbu awta zalězeštaj a durje připowěšaka wočiništaj. Na to wobrazowki a laptopy kradnještaj. Šoferej tole hakle na přichodnym parkowanišću napadny. Škoda wučinja 10 000 eurow.

Zlutniwje z pitnej wodu wobchadźeć maja ludźo hladajo na trajacu suchotu. Tole namołwja hłowny jednaćel zwjazka městow Němskeje Helmut Dedy. Změna klimy je dale a bóle widźomna. Tohodla je rozumne wužiwanje wody w městach, ratarstwje a industriji jara wažne, wón rjekny. Dołho trajaca suchota móhła komuny wužadać. Tuchwilu pak je zastaranje ludźi z wodu zaručene.

Ličba młodych skućićelow přiběra

Dienstag, 08. April 2025 geschrieben von:

Zhorjelska policajska direkcija je wčera kriminalnu statistiku zańdźeneho lěta wozjewiła. W Zhorjelskim a Budyskim wokrjesu je ličba registrowanych njeskutkow porno předlětu wo 5,7 procentow stupała.

Zhorjelc (SN). Lońše signifikantne zwyšenje ličby přeńdźenjow wo 2 613 padow zwisuje z wulkeho dźěla z migraciskej situaciju we wokrjesu, to zamołwići w swojej rozprawje znazornjeja. Wot cyłkowneje ličby bě 2 222 přeńdźenjow přećiwo migraciskemu prawu. Zwjetša běchu to pady njelegalneho zapućowanja do Němskeje a njelegalneho přebytka tudy. Přirunujo z lětom 2023 je so kwota w tutym prawniskim wobłuku wo 14,7 procentow zwyšiła. Potrjechene wosoby w zwisku z tutymi přeńdźenjemi přichadźachu wosebje ze Syriskeje (7 500), z Ukrainy­ (1 715), Afghanistana (1 099) a Turkowskeje (1 085). Wobdźěłanje tutych­ přeńdźenjow ležeše hłownje w rukomaj zwjazkoweje policije.

Zaso wjace wotprawjenjow

Dienstag, 08. April 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Ličba registrowanych wotprawjenjow po wšěm swěće je najwyši staw minjenych dźesać lět docpěła. Loni su w 15 krajach wjace hač 1 500 wotprawjenjow zličili, organizacija Amnesty International zdźěla. Najwjace smjertnych wusudow přesadźa w Chinje, Sawdi-Arabskej, Iranje, Iraku a w Jemenje. Amnesty International złožuje so na oficialne ličby. Dokładna ličba eksekucijow njeje znata.

Köpping k dnjej Romow

Drježdźany (dpa/SN). Składnostnje dźensnišeho mjezynarodneho dnja Romow je sakska ministerka za integraciju Petra Köpping (SPD) bohatu kulturu Romow hódnoćiła a za akceptancu a runoprawosć wabiła. Ministerka na to skedźbni, zo je diskriminacije dla přeco hišće wjele Romam kubłanje, dźěło a bydlenje ćešo přistupne. Ćim wažniši je angažement sakskeje syće towarstwow přećiwo anticyganizmej. Zastupjerjo Romow a Serbow hižo wjele lět w mjeńšinowej ­radźe kooperuja.

Schwesig njebudźe šefina SPD

Sobudźěłaćerjo ratarskeho drustwa Hohenseeden w Saksko-Anhaltskej kałaja prěni hromak. Zymnych nocow dla su wunoški ze wšědnje 50 kilogramami hišće snadne. Přichodne dny pak budźe ćoplišo. Potom chcedźa wšědne žně hromaka hač na 500 ­kilogramow zwyšić. W najlěpšich časach kałaja wšědnje štyri tony hromaka. Foto: dpa/Klaus-Dietmar Gabbert

China wobara so naprawam USA

Dienstag, 08. April 2025 geschrieben von:
Washington/Brüssel (dpa/SN). W cyły swět wopřijacej wikowanskej wójnje, kotruž bě prezident USA Donald Trump ­zahajił, hrozy nowa eskalacija ze Chinu. Peking ma hač do dźensnišeho wječora 18 hodź. chwile, připowědźene cła 34 procentow na produkty z USA zaso zbě­hnyć. Trump bě Chinje ze stron USA wčera nowe cła 50 procentow na chinske ­wudźěłki připowědźił. W Pekingu su zdźělili, zo chcedźa „puć konfrontacije, po kotrymž USA kroča, hač do kónca sobu hić“. Trump je wčera tež namjet prezidentki komisije EU Ursule von der Leyen wotpokazał, wšitke mjezsobne cła na industrijne wudźěłki zaso zběhnyć. Wón wopodstatni to z „njefairnym zadźerženjom ze stron EU“.

Kritizuja młowojte financowanje

Dienstag, 08. April 2025 geschrieben von:
Luxemburg (dpa/SN). Rozdźělenje pjenježnych srědkow Europskeje unije nje-knježerstwowym organizacijam (NGO) měło po posudku Europskeho zličbowanskeho zarjada transparentniše być. „Informacije wo tutym spěchowanju su jenož podźělne a njespušćomne“, zlič­bowanski zarjad zdźěla. NGO su wot knježerstwa a statnych institucijow njewotwisne organizacije, kotrež wšelake zajimy zastupuja, na přikład Lěkarjo bjez mjezow, Greenpeace abo Amnesty International. Zličbowanski zarjad kritizuje, zo njeje komisija EU „wěste wot njeje financowane lobbyjowe dźěło“ konkretnje dokumentowała. Tež w Němskej młowojte financowanje tutych organizacijow stajnje zaso kritizuja.

Ukrainjenjo nětko tež w Belgorodźe

Dienstag, 08. April 2025 geschrieben von:

Kiew/Belgorod (dpa/SN). Ukrainske wojerske jednotki njejsu po słowach prezidenta Wolodymyra Zelenskeho jenož wokoło Kurska w Ruskej wojersce aktiwne, ale nětko tež w susodnej kónčinje wokoło ruskeho Belgoroda. „Přewjedźemy aktiwne operacije w pomjeznej kónčinje njepřećela“, rjekny Zelenskyj wčera wječor w swojim widejowym poselstwje. Bě to prěnje oficialne wobkrućenje z jeho strony. „Wójna dyrbi so tam nawróćić, zwotkel je přišła.“ Ruska strona njeje tute informacije dotal wobkrućiła.

Po nadpadźe ukrainskich jednotkow na kónčinu južnje ruskeho Kurska spočatk awgusta by to druhi wuspěšny dyr přećiwo Ruskej był. Kaž hižo w Kursku dźe wo to, ukrainski teritorij škitać, Zelenskyj rjekny. Konkretnje mjenowaše wón pomjezne kónčiny Charkiw a Sumy. Wuraznje dźakowaše so Zelenskyj ukrainskim wojakam za jich zmužitosć.

Operacija w Kursku je w dalokej ­měrje zwrěšćiła. Ruske wójsko je ukrainske jednotki nimale dospołnje wućěriło a tójšto wukrajnych wojowarjow zajało.

Zamołwitosć komunow sylnić

Dienstag, 08. April 2025 geschrieben von:

Sakska přihotuje nowy plan za wuwiće kraja z wjac sobuskutkowanjom

Drježdźany (dpa/SN). Sakske knježerstwo chce w tutej wólbnej dobje nowy plan za wuwiće kraja (LEP) předpołožić a při tym komunam wjace sobuskutkowanja zmóžnjeć. „Tole ma so kaž čerwjena nitka přez cyły plan ćahnyć. Chcemy nowe móžnosće wotkrywać, město toho zo jim zadźěwamy. Z planom chcemy nowym idejam durje wotewrěć“, rjekny Regina Kraushaar (CDU), ministerka za infrastrukturu a krajne wuwiće powěsćerni dpa.

Předwidźany plan za wuwiće kraja je fachowe wobłuki přesahowacy cyłkowny koncept za přichod swobodneho stata. Wón wobsahuje strategije za wuwiće sy­dlišćow, za hospodarske spěchowanje, za škit přirody a wobswěta abo za wobchadnu infrastrukturu. Tež rozdźělenje płoninow za bydlenje, přemysło, ratarstwo abo wočerstwjenišća tam zapisaja.

Měniće, zo je nadpismo tohole přilopka derje sformulowane? Bohužel tajke wuprajenja dźeń a husćišo słyšimy a tola ­njemóžemy a nochcemy tych, kiž takle rěča, nastajnosći korigować. Widźo, zo drje šula dočinić njemóže, štož by trěbne było, zo by naš dorost nic jenož někak, ale derje serbsce rěčał, měł so kóždy wo dobru a čistu serbšćinu prócować. Wězo je wliw ­medijow wulki, a tola słyša dźěći w direktnej komunikaciji najprjedy raz swojeju staršeju, wowku a dźěda, ćetu a wuja, kubłarku a kubłarja a hakle po tym wučerja a wučerku. Smy sej toho wědomi? Kóždy, kotremuž je zachowanje našeje rěče ­wažne, njech sam dobru serbšćinu pěstuje. Při tym njetrjeba sej nichtó jazyk złamać. Wulki krok budźe hižo zmištrowany, hdyž smy wšě ejmore a zofty za sobu ­wostajili. A „měnju, zo ludźo to lěpje móža“ klinči tola rjeńšo hač „ja namakam ...“, abo? Weronika Žurowa

Stare Mercedesy w Błótach pozastali

Dienstag, 08. April 2025 geschrieben von:
Na wšěch 25 awtow typa Mercedes z 1950tych, 60tych a 70tych lět bě předwčerawšim, njedźelu na Błótowskich dróhach po puću a dojědźe sej na kóncu do Bór­kowow. Tam cyłkownje 45 wobdźělnikow w Krajnym hotelu pozasta. Zhromadnje podachu so na wulět z čołmikami. Dwójce wob lěto sej čłonojo Berlinsko-Braniborskeje wotnožki po wšej Europje aktiwneho kluba lubowarjow tutych awtow do najrjeńšich kónčin regiona wuleća. Wšěch jednoća lubosć k starym awtam typa Mercedes-Benz. Wulět běchu w Rangsdorfje južnje Berlina zahajili. Wopyt w Bórkowach chcedźa na přichodnym zetkanju kluba wuhódnoćić. Foto: Michael Helbig

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND