W pólskim Przewozu su dźensa swjatočnje 80. róčnicu přewinjenja Łužiskeje Nysy přez pólske wójsko w Druhej swětowej ­wójnje wopominali. Na zarjadowanju wobdźělištaj so tež předsyda Domowiny Dawid Statnik (3. wotprawa) a Chróšćanski wjesnjanosta Marko Kliman (4. wotprawa). W Chrósćicach wopominaja 28. apryla padłych pólskich wojakow. Foto: Clemens Škoda

Chaosej korony dla zadźěwać

Mittwoch, 16. April 2025 geschrieben von:

Genf (dpa/SN). Pjeć lět po koronapan­demiji su so mjezynarodnje na zrěčenje wo pandemijach dojednali, zo bychu podobnemu chaosej kaž lěta 2020 zadźěwali. Po dobrych třoch lětach a naposledk nócnych diskusijach w Genfje su posrědkowarjo zrěčenje wotžohnowali. Je chcedźa na hłownej zhromadźiznje 194 čłonow swětoweje strowotniskeje organizacije (WHO) w meji, w Genfje wobzamknyć.

Wšelake aspekty chcedźa do nakromneho teksta přesunyć a pozdźišo wujednać. Zrěčenje płaći naposledk jenož w tych krajach, w kotrychž su parlamenty za njón hłosowali. WHO njemóže tež přichodnje žane lockdowny, wobmjezowanja pućowanja abo šćěpjenja wukazać.

Hospodarstwo Chiny stabilne

Mittwoch, 16. April 2025 geschrieben von:

Peking (dpa/SN). Chinske hospodarstwo je so w prěnim kwartalu tutoho lěta sylnišo wuwiło hač wočakowane. Kaž statistiski zarjad w Pekingu zdźěli, wučinja dotalny rozrost hospodarstwa 5,4 procenty. Analysća běchu do wozjewjenja ličbow 5,2 procentaj wočakowali. Tuž je China dosć solidnje do noweho lěta startowała. Peking je sej za 2025 zaso na­ročny zaměr dobrych pjeć procentow rozrosta stajił.

Wikowanski konflikt z USA, kotryž bě so spočatk apryla přiwótřił, budźe so na druhe najwjetše hospodarstwo swěta w druhim kwartalu wuskutkować. Wobkedźbowarjo z tym liča, zo hospodarstwo Chiny najpozdźišo potom wosłabnje. USA žadaja sej wysoke cła za importy ze Chiny.

Scholz rozžohnuje so z Tuskom

Mittwoch, 16. April 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Amtěrowacy zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je so dźensa do Pólskeje podał, zo by so z politikarjemi susodneho kraja rozžohnował. We Waršawje je zhromadnje z ministerskim ­prezidentom Donaldom Tuskom wobjedował. Při tym staj po informacijach wonkowneho ministerstwa w Berlinje němsko-pólske styki wobrěčałoj a tež mjezynarodne prašenja rozjimałoj, kotrež wobaj krajej potrjechitej.

Připowědź wo wopyće bě minjeny tydźeń překwapiła. Scholz je po konsti­tuowanju noweho zwjazkoweho sejma jenož hišće jednaćelsce w zastojnstwje. Jězby do wukraja su w tutej dobje skerje njezwučene. Nimo toho je Pólska tuchwilu we wólbnym boju – 18. meje wola Polacy noweho prezidenta.

Scholz swoje zastojnstwo prawdźepodobnje 6. meje předsydźe CDU Friedrichej Merzej přepoda.

Trjeba sylne čuwy

Mittwoch, 16. April 2025 geschrieben von:
Serbja su za čas po měrliwej rewoluciji samo w statnej kencliji Sakskeje zaměstnjeni byli. Tak daloko drje zaso njejsmy, ale w dobje běrokratije je załoženje koordinowaceje interministerielneje dźěłoweje skupiny za serbske naležnosće bjezdwěla wulki postup. Wšako ma kóžde ministerstwo nadawki, kotrež so serbskich zajimow ­dótkaja. Zo je nowej społnomócnjenej kolega z Braniborskeje gratulował, kotryž je sam statny sekretar, na to pokazuje, zo je „nahódnoćenje“ w Sakskej dotal skerje skromne. Najebać to je so něšto hibało a Franciska Brechowa, kotrejž su nowe zastojnstwo dowěrili, je so dawno jako kompetentna zarjadniska fachowča a dobra politiska komunikatorka wopokazała. Za swoje nowe dźěło trjeba sylne čuwy, wšako nima hladajo na reformu Serbskeho zakonja jenož z jara wšelakimi pozicijemi w Serbach wobchadźeć. Tute knježerstwo nima wjetšinu w parlamenće – dyrbiš so potajkim přeco z dźělom opozicije dorěčeć. Wjele zboža! Marcel Brauman

Pola Lipska jejka wóskowali

Mittwoch, 16. April 2025 geschrieben von:
Tradiciju wóskowanja jejkow drje přewažnje we Łužicy pěstujemy. Tola w Neichenje blisko Lipska su so minjeny kónc tydźenja wuměnkarjo wjeski wuspytali – wězo pod profesionelnym nawodom. Tež wo křižerjach tam zhonichu. Horstka wuměnkarjow so zdźěla na tutón nałožk dopominaše, dokelž su raz we Łužicy pobyli a sej křižerjow wobhladali abo dokelž su w Hornjej Łužicy wotrostli. Foto: Julius Paška

Bjezalkoholiske piwarcam nadźija

Mittwoch, 16. April 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Bjezalkoholiske piwa su w Němskej dale a woblubowaniše. Loni su piwarnje kraja 700 milionow litrow produkowali a z tym dwójce telko kaž 20 lět lěto do toho. Tole rozprawja zwjazk piwarcow. Přičina rozprawy je „Dźeń němskeho piwa“ 23. apryla.

W předawarnjach wučinja podźěl ­njealkoholiskeho piwa ze swojimi 800 družinami mjeztym dźewjeć procentow wšeho poskitka. Tute piwo je po Pilzenskim (48 procentow) a tohorunja jara wuspěšnym swětłym piwje (jědnaće ­procentow) třeća najwoblubowaniša družina kupcow.

Načolny zwjazk piwarnjow z tym liči, zo kategorija njealkoholiskich dale rozrosće a zo budźe bórze kóžde dźesate piwo w Němskej bjez alkohola. Wosebje wažna při tym je wušiknosć piwarnjow. Z nowymi technikami su zawody kwalitu a słód njealkoholiskich piwow spochi polěpšili. Tuž su bjezalkoholiske družiny za piwarnje wažny nošer nadźije do přichoda, wšako ludźo dale a mjenje normalneho piwa pija. W Němskej su loni jenož hišće 6,8 miliardow litrow tutoho piwa předali. To je najniši staw po lěće 1993.

Lěkar 15 ludźi morił

Mittwoch, 16. April 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Znajmjeńša 15 pacientow morił je Berlinski paliatiwny lěkar. Z toho wuchadźa statne rěčnistwo po dotalnych přepytowanjach. Medicinarja běchu w awgusće 2024 zajeli. Tehdy rěčachu wo štyrjoch woporach, kotrež bě lěkar ze smjertnej měšeńcu lěkow morił. Pozdźišo so ličba podhladnych smjertnych padow na staciji spochi zwyši.

To a tamne (16.04.25)

Mittwoch, 16. April 2025 geschrieben von:

Swoju softair-pistolu na předawarja ćisnył je maskěrowany młodostny, jako w Osnabrücku kiosk napadny. Do toho bě so 43lětny předawar spjećował, rubježnikej pjenjezy dać. Na to młodostny pistolu za nim ćisny a ćekny. Policija jeho krótko po tym njedaloko wobchoda zaja. Zastojnicy zwěsćichu, zo bě młody muž minjeny čas wospjet spytał wobchody nadpadnyć.

Na kuplowanku ćaha a wagona skočił je muž na dwórnišću w badensko-württembergskim Rottweilu, po tym zo bě so po kurjenskej přestawce přepozdźe do ćaha wróćił. Durje běchu so hižo zawrěli a ćah wotjědźe. 27lětny, kotryž měješe swój wačok w ćahu, po nastupnišću běžeše a skónčnje na ćah skoči. Lokomotiwnik je tole widźał a ćah z nuzowym borzdźidłom zadźeržał. Policisća personalije muža zwěsćichu a přepytowanje přećiwo njemu zahajichu.

Radwor. Na tak mjenowany „mały format“ Serbskeho ludoweho ansambla (SLA) běchu wšitcy zajimcy minjenu so­botu do Radworskeho „Słodeńka“ pře­prošeni – krótki drje, ale lóštny to serbski wječork.

Hibićiwy komponist Jan Cyž bě sej 13 basnjow Tima Meškanka wupytał a na swoje wosebite a znate wašnje hudźbnje zwobraznił. Bjez dźiwa tuž, zo bě program wěnowany 60. narodninam Tima Meš­kanka a 70ćinam Jana Cyža.

Spěwar ansambla Pětr Cyž tute skomponowane basnje lóštnje interpretowaše a repetitor ansambla Paul Bernewitz jeho wustojnje na klawěrje přewodźowaše. Krasny bariton Pětra Cyža lubuju, zaklinči zwjetša jaskrawy, druhdy pak přenapinany a jakny. Snano je tutón mój zaćišć tež mała rumnosć Słodeńka zawinowała, ale koncert tajkeho razu je za intimne wokomiki koncipowany. Tuž radźu spěwarjej, wjace cunich zynkow zatwarić, druhdy konsonanty jasnišo wurjekować a swoju dźiwadźelnisku žiłku hišće bóle wučerpać.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND