Z wudaća: pjatk, 18 meje 2018

Praha (SN). Plany za mjezy překročacy železniski tunl pod Rudnymi horinami su dźeń a konkretniše. „Po poli­tiskim dojednanju móžemy so nětko techniskim prašenjam a projektowanju wěnować“, rjekny čěski minister za wobchad Dan Ťok po zetkanju ze sakskim hospodarskim ministrom Martinom Duligom (SPD) wčera w Praze. Tam běštaj so dojednałoj, zo budźe cyłkownje 26 kilo­metrow dołhi podzemski zwisk po němskich twarskich předpisach twarjeny a wudźeržowany. Zakótwjene je to w mjezystatnym zrěčenju, kotrež chcedźa kónc lěta podpisać. Nětko přewjeduja studiju wo geologiskich wuměnjenjach a wo hospodarskosći projekta. Nowa čara za spěšniki by jězbny čas z Drježdźan do Prahi wot dweju a poł hodźiny na runje hišće hodźinu přikrótšiła. Tuchwilna na křiwicy bohata čara podłu Łobja je wu­ćežena. Nimo toho skorža wobydlerjo hary dla. Twarske dźěła, kotrež móhli lěta 2030 zahajić, płaća po dotalnych trochowanjach pjeć miliardow eurow.

Nichtó sej njezwěri bjez najsylnišeho muža Pólskeje něšto rozsudźić

Waršawa. Pólski statny prezident An-drzej Duda přebywa tele dny ze swojej mandźelskej w New Yorku. Tam ma wažnu funkciju: Před Bjezstrašnostnej radu Zjednoćenych narodow (UNO) dyrbi před diplomatami z wjace hač sto krajow přednošować, kaž pólske medije rozprawjeja. Referować chce na temu „Mjezynarodne prawo jako garant měra“. Pólskej je to wulka česć, wšako je wot spočatka januara na dwě lěće jako hóstny kraj do naj­wyšeho gremija UNO při­wzata.

Swój wopyt chce Duda tež za to wužić, zo by so z pólskimi krajanami w USA zetkał, předewšěm z ameriskimi wojakami pólskeho pochada. Tak planuje zetkanja mjez druhim w Chicagu a Jerseyju pola New Yorka. Tam bě minjeny čas k rozkorje mjez Polakami a měšćanostu dóšło, kiž chcyše pomnik za morjenych pólskich oficěrow w Katyńskich lěsach přez sowjetsku tajnu słužbu NKWD w Druhej swětowej wójnje wotstronić dać. Nowiny nětko žortuja, zo chcył ­Duda jenož tohodla do Jerseyja jěć, zo by pohladał, hač pomnik hišće steji.

Hoberski projekt přichoda serbskich wědomostnikow njesměrnje wužaduje. Tomu su wčera na kolokwiju składnostnje 70. posmjertnin Bogumiła Šwjele w Choćebuzu mnozy přihłosowali, jako so referent dr. Alfred Roggan prašeše, štó móhł biografiju wuznamneho Delnjoserba napisać. A hnydom doda, zo tajke předewzaće mocy jeničkeho wědomostnika přesahuje. Hižo wčerawša časowje wobmjezowana temowa paleta Šwjeloweho skutkowanja je zaćišć sposrědkowała, kelko prócy budźe za tajki projekt trěbne. Kolokwij je wćipnosć budźił, wo Dešnjanskim fararju a sobuzałožerju Domowiny wjace zhonić. A jako wosebity wobłuk su znajmjeńša wčera wšo to poskićili, štož zwisuje z wliwom Šwjele na wobnowjenje a wumolowanje Dešnjanskeje cyrkwje ­srjedź 1930tych lět. Zo móžachu wčera přitomni swójbni dale přiběracy zajim zjawnosće za swojeho prjedownika zwěsćić, tajkemu projektej bjezdwěla tyje. Axel Arlt

II. festiwal serbskeje kultury wot 18. hač do 26. meje 1968 je něhdźe 90 000 hosći w Budyšinje dožiwiło. Wón bě 20. róčnicy schwalenja sakskeho serbskeho zakonja wěnowany. Festiwal sławjachu jako „Sinfoniju radosće“. 130 kulturnych ćělesow z wjace hač 3 200 akterami, mjez nimi 2 400 serbskich lajskich wuměłcow, wuhotowa 80 programow. Chóry Meja, Lipa a Budyšin zanjesechu Zejlerjowy/Kocorowy oratorij „Serbski kwas“, hudźbnje přewodźany wot Lipšćanskeho rozhłosoweho orchestra pod dirigatom Jana Bulanka.

Rěčespytnik a farar Bogumił Šwjela je 20. meje 1948 na domojjězbje ze železnicu z Durinskeje do Łužicy blisko Naumburga zemrěł. Wón chcyše redaktorstwo Noweho Casnika přewzać a so za wozrodźenje Domowiny w Delnjej Łužicy zasadźeć. Narodźił bě so 1. septembra 1873 wučerskej swójbje w Skjarbošcu. Hižo jako student teologije a slawistiki w Berlinje nawjedowaše kurs delnjoserbšćiny. Bě duchowny w Choćebuskej Serbskej cyrkwi, farar we Wochozach a wot lěta 1913 do 1941 w Dešnje, hdźež steji za njeho pomnik. Nacije jeho 1941 z Łužicy wuhnachu. Na załoženju Domowiny 13. oktobra 1912 měješe Šwjela hłownu narěč, namjetowaše jeje mjeno a bě jeje prěni městopředsyda. Bě sekretar a hač do zakaza 1937 předsyda Maśicy Serbskeje a čestny čłon Maćicy. Spisał je „Dolnoserbski prawopis“, dwudźělnu gramatiku a zwučowansku wučbnicu delnjoserbšćiny a přihotował słownik wo njej. Jeho wuznamne dźěło wo ležownostnych mjenach Choćebuskeho wokrjesa wuńdźe ­hakle 1959. Pisaše nastawki wo Serbach a knihi kaž „Ewangelska wěra mjez Słowjanami“ a němske wo serbskich prašenjach. W LND wuńdźe 1973 zběrka „Běźenje a wěźenje“. Manfred Laduš

Za swjatkowny kónc tydźenja wěšća me­teo­rologojo krasne słónčne wjedro. Što je potom rjeńšeho, hač sej do přirody abo z přećelemi wulećeć, pak z kolesom, pěši abo, kaž tule Smjerdźečan Adalbert Bulank, z korejtu. Foto: Feliks Haza

Pjatk 18.5. 18:30 Anke Wolfert z Drježdźan přednošuje w Budyskim tachantskim wobchodźe wo srjedźoněmskich Jakubowych pućach

Sobotu 19. do 21.5.   54. Kromolanski parkowy a kćenjowy swjedźeń

  10:00 Měšniska swjećizna dr. Jensa Buliša w Drježdźanskej Dwórskej cyrkwi

  17:00 Mejemjetanje w Blunju

  19:00 Premjera Błótowskeje powěsćoweje nocy SLA w Bórkowach

  19:00 Koncert rockowych legendow na Kamjenskej Past­winej horje

  19:30 Koncert „C2J – Classical to Jazz“ na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja

  21:00 Oldiejowa party w Pěskecach

Njedźelu 20.5.   Swjatki

   Wjesny swjedźeń w Brěžkach

  9:00 Primica dr. Jensa Buliša w Chróšćanskej cyrkwi

  10:00 Přehladka awtowych klasikarjow 70- do 90tych lět we Wochožanskim parku błudźenkow

  15:00 Swójbny swjedźeń w Pěskecach

  19:00 Błótowska powěsćowa nóc SLA w Bórkowach

Póndźelu 21.5.   Swjatkowna póndźela

   25. dźeń němskeho młyna

  10:00 Swjedźeń při wětrniku w Němcach

  10:00 Młynski swjedźeń w Fehrmannec młynje w Kobli­cach pola Hodźija

  10:00 Młynski swjedźeń při Chasowskim wětrniku

  10:00 Młynski swjedźeń na arealu Čornochołmčan­skeho Krabatoweho młyna

  10:00 Dźeń młynow w Ryhelec młynje w Njechornju

  10:00 Wodźenje po Tšupčanskim młynje

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń, mjez druhim wo zetkanju filmowcow

11:20 „Pod serbskej lipu“

12:00 Nabožne wusyłanje

 (Jadwiga Malinkowa)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30 Aktualny magacin, mj. dr. wo serbskim dnju frakcijow Lěwicy Braniborskeje a Sakskeje

13:00 Dopomnjenki na Bogumiła Šwjelu k 70. posmjertninam

13:40 Nabožne wusyłanje

  (Manfred Hermaš)

po tym zbožopřeća

póndźelu hornjoserbsce

9:00 Putniske kemše z Róžanta

11:00 Aktualnosće

11:20 Primica w Chrósćicach

11:30 Oratorij „Serbski kwas“

delnjoserbsce

12:30 Błótowska bajowa nóc w Bórkowach

13:00 Pućowanje po Hochožanskej holi

13:40 Nabožne wusyłanje   (H.-C. Schütt)

Na Pastwinu horu

Kamjenc. Lubowarjo rockoweje hudźby z wuchodneje Němskeje njech njeskomdźa jutře, 19. meje, wot 20 hodź. koncert na Kamjenskej Pastwinej horje. Jako rockowe legendy wustupja tam skupi­nje Karat a City kaž tež Dieter Birr wot Puhdyjow. Jako wosebiteho hósća přeprosyli su sej hudźbnicy Matthiasa ­Reima. Tón drje přisłuša skerje w šlagrowej branši, ale po měnjenju fachowcow so jeho hudźba derje k stilej tamnych ­interpretow hodźi.

Njewšědna kombinacija

Budyšin. Wurjadnej hudźbnej woso­binje z njewšědnej kombinaciju instrumentow – klawěr a wibrafon – dožiwja wopytowarjo komorneho koncerta jutře, sobotu, w 19.30 hodź. na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja. Olivia Trummer je jedna z najkreatiwnišich jazzowych pianistkow našeho časa. Jeje partner je šwicarski wibrafonist Jeau-Lou Treboux. Wobaj tworitaj swójski witalny a zdobom zasonjeny nowy sound. Trummer a Treboux prezentujetaj swój specielny repertoire z wulkim wjeselom a z přirodnosću a narěčitaj na te wašnje klasiski koncertny publikum kaž tež wćipnych lubowarjow jazza.

Dźeń młynow kiwa

Jubilejne běhi wokoło jězora

Hamor (JN/SN). Dźesaty króć budu so sportowcy swjatki njedźelu wokoło Bjerwałdskeho jězora wubědźować. Po dotal zwučenym wašnju a modusu wubědźuja so šulerjo a šulerki pod 8 lětami na 0,8 km. Start budźe w 9 hodź.. Na 3 km startuja šulerjo pod 10 a 12 lětami w 9:20 hodź. a na 5 km starši šulerjo a młodostni wot 14 hač pod 18 lětami w 10:25 hodź. Za čaru 10 km su so młodostni nad 18 lětami a dorosćeni wšitkich starob­nych klasow (sk) hač wyše 80 lět za­pi­sali. Woni so w 10:15 hodź. na puć na­staja. Na 21,1 km (połmarathon) startuja wosebje wutrajnostni atleća wot sk 20 hač do sk 60 w 10 hodź.

Ludosportowy dźeń

Natwar Němske Pazlicy přeproša zajimcow na nětko hižo 33. ludosportowu njedźelu, kotruž přewjedźe 20. meje w tamnišim sportowym centrumje. Wot 10 hodź. hraje tam 16 koparskich a wosom wolejbulowych mustwow.

Na swjatkownu kopańcu