Z wudaća: pjatk, 10 awgusta 2018

Spěchowanske myto wupisane

Budyšin. Organizatorojo zarjadowanjow k jubilejej 1 000 lět Budyski měr wupisaja spěchowanske myto za wuměłstwo a socialny angažement, kaž město Budyšin informuje. Myto ma přinošować ke konstruktiwnemu, zhromadnemu diskur­sej wo přichodźe Europy a so wěnować palacym prašenjam našeje doby. Mjez organizatorami stej tež Domowina a Serbski institut.

Firma fit znowa inwestuje

Hirschfelde. Producent rjedźenskich srědkow fit tzwr w Hirschfeldźe nad Nysu planuje po słowach jednaćela Wolfganga Großa přichodnej dwě lěće inwesticije nimale 16 milionow eurow. Pjenjezy chce za nowotwar a nowe produkciske připrawy wužiwać. Wot lěta 1993 su na stejnišću 170 milionow eurow za mašiny a twarjenja nałožili. Aktualnje dźěła za fit tzwr 250 ludźi.

Přećiwowustawne znački w hrach

Sydom młodych běłych baćonow su sobudźěłaćerjo Zhorjelskeho přirodoškitneho zwěrjenca wčera na dworje zarjadniskeho domu biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty w Stróži zaso na swobodu pušćili. Jich dóńt je čłowjek wobwliwował a jim pom­hał. We Wuskidźi je wohnjowa wobora štyri jeja wuchowała, dokelž bě stary baćon njezbožił. W zwěrjencu su jeja wulahny­li. W Brězynce běštej młodźeći z hnězda padnyłoj. A w Seifersdorfje je społnomócnjeny za přirodoškit podwuwite młodźo­ z hnězda wuchował. W Zhorjelskim zwěrjencu su młode baćony na žiwjenje přihotowali. Foto: Steffen Unger

Měrćin Weclich

Njedawno pobych pola šewca. W horšći mějach lětni črij, začinjak bě so torhnył. W połnych regalach widźach nimo dźěćacych, žónskich a muskich črijow a kožanych škórnjow wjetše a mjeńše toboły a samo anorak ze skóncowanym zasmykom. Za mnu stejachu třo dalši kupcy z črijom w ruce, wjetšej wudźenskej tobołu a žónska chcyše sej něšto wotewzać. Rjemjeslnik, kiž so na wuměnk hotuje, mi powědaše, zo ludźo zaso wjace wěcow k wuporjedźenju noša. Samo wšelake płachty a dźěraty płat słónčnikow. Ducy domoj sej w awće prajach: Widźiš!

Sakska wostanje dale w paslach njedosahaceho wučerskeho dorosta

Drježdźany (SN/MiR). Budyski a Kamjeničanski region stej wot njedostatka wučerjow najbóle poćeženej kónčinje Sakskeje. To rjekny wčera na nowinarskej konferency k zahajenju noweho šulskeho lěta sakski statny minister za kultus Christian Piwarz (CDU) w Drježdźanach. W zhromadnym dźěle z potrjechenymaj regionalnymaj wotnožkomaj Sakskeho krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB)­ kultus tuž planuje, wutworić přidatnej wukubłanišći za přidružnikow. Nastupajo zasadźenje čěskich wučerjow na serbskich a dwurěčnych šulach Christian Piwarz na naprašowanje SN zwurazni: „Mamy wulki zajim, dwurěčne šule­ podpěrać. Smy program z čěskimi partnerami před něšto časom startowali a pytnyli, kotre ćeže su. To njeje na wo­běmaj bokomaj spokojało.“

Budyšin (SN/at). Poměr k wólbam Serbskeho sejma su čłonojo předsydstwa Domowinskeje župy „Jan Arnošt Smoler“ na swojim posedźenju zawčerawšim w Budyšinje rozjimali. Kaž županka Jana Pětrowa rjekny, su měnjenja k tomu wšela­ke. Někotři w předsydstwje wotpokazuja, so registrować a so na wólbach serbskeho parlamenta wobdźělić. Tući maja Domowinu za legitimowanu zastupjerku našeho ludu. Tamni měnja, zo budu­ sobu wothłosować. Zawěsće měrja so tež měnjenja w Domowinskich skupinach a towarstwach pod župnej třěchu do tuteju směrow. „Kóždy čłon našeje župy­ ­njech tohodla za sebje rozsudźi, hač chce Serbski sejm sobu wolić, abo nic. To je priwatna naležnosć jednotliwca“, županka podšmórny. Wuchadźejo z tuteje diskusije Budyska župa žanoho kandidata a tež žanu kandidatku njenamjetuje.

Předsydstwo dorozumi so dale wo wopomjatnym zarjadowanju na česć wu­čerja a přirodospytnika Korle Bohuwěra Šěcy 25. awgusta w Rachlowje pod Čornobohom. Tute přihotuja tamniša wohnjowa wobora, Domowinska skupina Rach­low/Mješicy a gmejna Kubšicy.

Smjerdźaca (SN/JaW). Čłonojo Serbskeje rejwanskeje skupiny Smjerdźaca a skupinka hudźbnikow podaja so jutře rano napoł­ šesćich ze Smjerdźaceje na turneju do Peruwa. Tam wobdźěla so na Festi­walu Festidanza w Arequipa. Na peru­ski festi­wal je Smjerdźečanow třěšny zwjazk serbskich towarstwow Domo­wi­na delegował a kulturnu wuměnu tuž tež financnje podpěruje. Město Arequipa je stolica regiona ze samsnym mjenom na juhu kraja a leži we wysokosći wjac hač 2 300 metrow nad hładźinu morja. Region je zdobom politiski, hospodarski a kulturny centrum južnoameriskeho kraja w Andach.

Wčera wječor su rejwarki a rejwarjo skupiny – cyłkownje 29 wosobow so na wuprawje do wukraja wobdźěli – w Smjerdźečanskim kulturnym domje, hdźež tež swoje tydźenske proby pod nawodom Dietera Wendischa přewjeduja a hdźež maja zdobom swoje rejwanske drasty skła­dowane, poslednje přihoty za zajězd do južneho kraja zrjadowali a zdobom swoje kófry spakowali. Njedźelu doleća do Limy a wottam wjedźe jich puć dale do města Arequipa, kotrež póndźelu docpěja.

Choćebuz (SN/at). Tři štwórćiny wu­čomnikow na terenje wuchodoněmskich Industrijnych a wikowanskich komorow (IHK) wuknu swoje wusonjene powołanje. To wuchadźa z naprašowanja mjez 28 000 wučomnikami prěnjeho wukubłanskeho lěta, kotrež su IHK nalěto přewjedli. Jara požadane je dale dźěło předewšěm w zjawnej słužbje. „Štóž pak so na wone mało powołanjow njekoncentruje, ma na wukubłanskich wikach wjele wjetše šansy hač hišće před lětami“, zwěsća Anke Schuldt, nawodnica wobłuka wukubłanje Choćebuskeje IHK.

Lěpše šansy na wukubłanske městno pokazuja so tež w tym, zo su młodostni porno naprašowanjomaj 2016 a 2017 mjenje požadanjow rozesłali.

Zdobom wšak wujewja so negatiwna stronka: We wjesnych kónčinach dyrbi kóždy pjaty­ młodostny za wukubłanske městno bydlišćo změnić, kóždy štwórty dyrbi za wopyt powołanskeje šule dalši kwartěr wotnajeć. Tohodla je po słowach Anki Schuldt „jedne z najwjetšich wužadanjow, w dobje demografiskeho wotmacha bydlišću bliske šulske wukubłanje zaručić“.

Na Chróšćanskej farje tuchwilu tež čěšćinu słyšiš. Jan Breindl wuwučuje tam zajimcow w swojej maćeršćinje. Po popołdnišim rěčnym kursu wotměwachu so wot póndźele hač do dźensnišeho zabawne poskitki. Tak su wobdźělnicy mjez druhim tež čěske pěsnje spěwali. Jutře­ kurs z ekskursiju do Libereca zakónča. Foto: Feliks Haza

Přichodny tydźeń wuńdźe w Ludowym na­kładnistwje Domowina nowa kniha basnika a spisowaćela Benedikta Dyrlicha. Je to prěni dźěl wobšěrneje awtobiografiskeje twórby z titlom „Doma we wućekach“, w kotrejž rysuje Dyrlich z putacymi wurězkami z dźenikowych zapiskow, listow a pojednanjow mězniki a etapy swojeho žiwjenja kaž tež wobstejnosće w kraju, wosebje w Serbach.

Prěni dźěl dwudźělneje twórby wobjednawa lěta 1964 do 1989. Hač jako student teologije a filozofije w Erfurće, jako hladar chorych w Kamjenicy, jako student dźiwadłowych wědomosćow w Lipsku, jako dramaturg při Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle w Budyšinje abo jako talentowany młody basnik, husto dyrbješe Dyrlich njesměrnje wojować, zo móhł po swo­jim puću dale kročić, dokelž jemu kamjenje do puća walachu. Čitar zhoni, kak wobćežne za awtora bě, po złoženju studija w Erfurće zdobyć nowu powołansku perspektiwu. Zhoni tež, kak wobchadźeše serbske nakładnistwo z młodym awtorom, kiž po swojim, nic po „zwučenym“ wašnju basnješe.

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń, mjez druhim z powěsćemi tydźenja

11:20 Bětnarjec mandźelskaj z pomocliwej žiłku

11:35 K 80tym narodninam Křesćana Krawca

12:45 Instalaterojo něhdy a dźensa

12:00 Nabožne wusyłanje

 (superintendent Jan Malink)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30 Aktualny magacin, mjez druhim wo Picnjanskim rybarskim swjedźenju

13:00  Hudźbne pućowanje – Šotiska

13:40 Nabožne wusyłanje

 (Helmut Leipner)