Z wudaća: štwórtk, 14 februara 2019

Na bazy sej jednotu žadaja

Drježdźany. Rozestajenje wo tym, štó Serbow zastupuje, ma so zakónčić. Swoje wuprajenje jako hósć na njedawnym posedźenju Serbskeho sejma „zjawnosć za ćahańcu mjez sejmom a Domowinu žane zrozumjenje nima“, je Wojerowski župan Marcel Brauman napřećo powěsćerni dpa wčera wospjetował. Nadawk Domowiny je, wšěch za serbstwo angažowacych so zjednoćić.

Kandidaća za literarne myto

Lipsk. Wjeršk Lipšćanskich knižnych wikow je spožčenje literarneho myta. Dźensa bu lisćina nominowanych wozjewjena. Mjez druhim mataj tež němsce pisacy čěski awtor Jaroslav Rudiš a Feridun Zaimoğlu wuhlady na wuznamjenjenje w kategoriji beletrija. Jasny je hižo dobyćer spěchowanskeho myta nakładnistwow, kotrež přiznachu towarstwu Lesewelt Berlin za spěchowanje čitanja.

Rusojo Čěskej božemje praja

Erlichtec dwór w Rěčicach wabi z prózdninskimi poskitkami

Rěčicy (SN/BŠe). Poprawom knježi na Rěčičanskim Erlichtec dworje hišće zymski spar. Oficielnje zahaji so sezona hakle prěni kónc tydźenja w měrcu. W zymskich prózdninach pak tamniši rjemjeslnicy wosebje dźěćom a swójbam swoje durje wotwěraja. To je hižo wjele lět z tradiciju, zdźěla přirodna a turistiska informacija Erlichtec dwora. Prěni raz wabi lětsa nowa wobsadka informacije za najwšelakoriše zarjadowanja w dźěłarnjach rjemjeslnikow, a su tuž wćipni, kelko wopytowarjow poskitki wužiwa.

Kaž Steffi Barna z dworoweho wobchoda rozprawja, wona tam hižo mnohe lěta plećenje korbikow organizuje. Zdobyła je za to Katrin Wiedemann z Wuskidźe, kotraž ma kreatiwnu žiłku. „To ni­chtó z prózdnymaj rukomaj domoj njeńdźe.­ Kóžde dźěćo ma na kóncu dwuhodźinskeho­ kursa swój wosebity wudźěłk“, wobhospodarjerka dworoweho wobchoda přilubja. A kursy su hač do dwanaće wobdźělnikow stajnje derje pjelnjene. „W prěnim tydźenju zymskich prózdnin pak mamy tuchwilu hišće městna.“

Po posedźenju přihotowanskeho wuběr­ka za 13. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“ su kontury swjedźenja zaso kusk jasniše. Bosćan Nawka je so z Katha­rinu Jurkowej, za zjawnostne dźěło zamołwitej, rozmołwjał.

Knjeni Jurkowa, što móžeće nam wo aktualnym stawje přihotow přeradźić?

K. Jurkowa: Smy wjace hač 15 wukrajnych skupin přeprosyli. Připrajiłoj stej dotal mjez druhim folklornej ansamblej z Peruwa a Boliwiskeje. Tež cyłk z Nepala chce so z programom imaterielneho kultur­neho herbstwa na festiwalu wobdźělić a budźe tuž prěni raz zastupjeny. Dale ličimy z tohorunja premjernymaj přinoškomaj z Algeriskeje a Japanskeje. Nastupajo europske kraje je tuchwilu wěste, zo přijědu kulturne skupiny na přikład z Madźarskeje a Pólskeje. Dohromady budźe najskerje dźesać wukrajnych ćělesow programy wuhotować, jednanja pak njejsu hišće wotzamknjene.

Kaž z wčerawšeje zdźělenki wuchadźa, je za­jim dorostowych cyłkow njewšědnje wulki. Sće wšitkim naprašowanjam wotpowědować móhli?

Budyšin (SN/bn). Poslednje zarjadowanje we wobłuku wosebiteje wustajeńcy Budyskeho Serbskeho muzeja „Stary lud“ je wčera tójšto zajimcow přiwabiło. Popołdnju wuhotowaše Petra Kušowa z Dešna dźěłarničku, na kotrejž so zajimcy, mjez nimi tež sobudźěłaćerjo muzeja, ze starej rjemjeslniskej techniku tkanja zeznajomichu.

Berlin (SN/at). Kopolaki za wólby Europskeho parlamenta 26. meje je Mjeńšinowa rada štyrjoch awtochtonych narodnych mjeńšin w Němskej na swojim prěnim lětušim schadźowanju rozjimała. Kaž předsyda Domowiny Dawid Statnik zdźěli, bě naćisk FUEN zakład diskusije. „Mjeńšinowa rada wobroći so w tym nastupanju na w Němskej skutkowace frakcije Europskeho parlamenta“, wón rjekny. Přiwzali su rozprawu wo lońšej dźěławosći gremija, a jeho medijowe dźěło su wuhódnoćili.­ „Serbja su z něhdźe štwórćinu cyłkownje podatych informacijow derje zastupjeni“, Statnik zdźěli.

Zastupjerjo Danow, Frizow, Serbow kaž tež Sintow a Romow wuradźuja w Berlinskej reprezentancy Dokumentaciskeho a kulturneho centruma němskich Sintow a Romow. We wobłuku dźensa kónčaceho so dwudnjowskeho zetkanja rozjimuje mjeńšinowa rada z rěčnicu Zwjazkoweje rady za delnjoněmčinu Saskiju Luther a ze zastupjerku Delnjoněmskeho sekretariata Christianu Eh­lers, kak móhli nastupajo spěchowanje sydom regionalnych a mjeńšinowych rěčow w Němskej hromadźe dźěłać.

Drježdźany (SN/BŠe). Wot 1. awgusta 2019 móža šulerjo powołanskich šulow tak mjenowany acubijowy tiket dóstać. To bě jedne z hłownych žadanjow mjez druhim Budyskeho wokrjesneho rjemjeslniskeho zwjazka, kotryž wojuje wo lěpše wuměnjenja za wučomnikow. Hakle loni w nowembrje předpołoži zwjazk wuslědki naprašowanja mjez wukubłancami, kotřiž mějachu cyłkownu sumu za wužiwanje bliskowobchadnych srědkow zapodać, předsydźe ZVON kaž tež wobchadneho zwjazka Hornje Łobjo, krajnemu radźe Budyskeho wokrjesa Michaelej Harigej (CDU). Kaž studija zwěsći, maja wučomnicy wob měsac přerěznje 113,70 eurow nałožić.

Nětko je sakski wobchadny minister Martin Dulig (SPD) zhromadnje z předsydami wobchadnych zaměrowych zwjazkow kaž tež ze zastupjerjemi wokrjesow a městow dalše wuwiće bliskowobchada w swobodnym staće rozjimał. Wuslědk toho je, zo ma měsačny acubijowy tiket 48 eurow płaćić, štož potrjechenych wulce wolóži. W nowym šulskim lěće zawjedu za šulerjow samo měsačny 10eurowski tiket za wólny čas.

Wiesbaden (dpa/SN). Rozrost hospodarstwa Němskeje bě loni słabši, hač běchu fachowcy to wěšćili. Nutřkokrajny bruttoprodukt – suma wšitkich nadźěłanych hódnotow – je wo 1,4 procenty přiběrał, zdźěla Zwjazkowy statistiski zarjad we Wiesbadenje. Wočakowali běchu poprawom 1,5 procentow. W třećim kwartalu 2018 bě hospodarstwo samo słabnyło.

Zakónča produkciju A380

Toulouse (dpa/SN). Europski koncern Airbus chce přestać najwjetše pasažěrske lětadło A380 twarić. Posledni eksemplar powětroweho giganta chcedźa lěta 2021 přepodać, kaž Airbus dźensa w francoskim Toulousu zdźěli. Po tym zo je arabske lětanske předewzaće Emirates skazanku za mašiny redukowało, maja lědma hišće skazanki. Tak njeje zakłada dalšeje produkcije, lětadłotwarc pisa. Airbus A380 móže hač do 850 ludźi transportować.

Zakituje zakładnu rentu

Z čłowječim rjećazom, ze swěčkami a běłymi róžemi su tysacy ludźi wčera wječor zničenje Drježdźan w Druhej swětowej wójnje před 74 lětami wopominali. Po informacijach města je sej wjace hač 11 500 ludźi ruce zawdało. Čłowječi rjećaz sahaše wokoło cyłeho stareho města na woběmaj stronomaj Łobja. Wšitko je měrnje wotběžało. Foto: dpa/Sebastian Willnow

Nahrawanje hudźbneho wideja je w Frankfurće nad Mohanom k zasadźenju policije wjedło. Muž bě we hłubokogaraži zakuklenych a z mašinskimi třělbami wobrónjenych muži wuhladał a policiju wołał. Ta pósła specialnu jednotku, kotraž dźěła za widejo skónči. Nětko pruwuja, komu maja zličbowanku za zasadźenje pósłać. Wšako bě akcija dowolena. Zamołwići pak dyrbjachu policiju wo njej informować, čemuž wočiwidnje tak njebě.

Pola kruwow na pastwje přenocować chce sudnik Mnichowskeho wyšeho krajneho sudnistwa, kiž dyrbi w dołho trajacej zwadźe wo kruwjacych zwonach rozsudźić. Mandźelskaj skoržitaj hižo wjele lět přećiwo burowce, kotrejež howjada ze zwonom wokoło šije so blisko jeju doma pasu. Wonaj čujetaj so předewšěm w nocy mylenaj. Sudnik chce nětko wědźeć, kak zlě to woprawdźe je.

Drježdźany (SN). Wobydlerjo Sakskeje su so tež loni dale wobrónili. Bě-li lěta 2017 hišće 139 220 bróni registrowanych, běchu to loni hižo 168 404, potajkim 20 procentow wjace. Runočasnje je ličba wobsedźerjow bróni wot 28 782 na nětko 29 707 wosobow rozrostła, to rěka wo tři procenty. To wuchadźa z wotmołwy nutřkowneho ministra Rolanda Wöllera (CDU) na naprašowanje zapósłanca Zelenych­ w Sakskim krajnym sejmje Valentina­ Lippmanna.

Lippmann, nutřkopolitiski rěčnik frakcije, k problematice zdźěli: „Rozrost je alarmowacy. Šěrić strachi a dramati­zować wěstotne połoženje najebać woprawdźite fakty je w dalokej měrje k tomu přinošowało, zo so dźeń a wjace ludźi hižo wěstych nječuje. Přiwšěm njeskići wjace bróni tež wjace wěstoty, ale zawinuje skerje to nawopačne. Wobsydstwo bróni je zwjazane z wulkim rizikom a ma so tuž kruće dohladować.